Chiều 23-12, dưới sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Hiệp hội Công nghiệp khoáng sản TPHCM tổ chức tọa đàm: “Đầu tư công: Gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng năm 2026”.
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành cho rằng, thực tiễn giai đoạn 2021–2025 cho thấy nhiều nút thắt mang tính hệ thống vẫn tồn tại, đặc biệt là về thể chế, phối hợp thực thi và nguồn cung vật liệu xây dựng, khiến nhiều dự án chậm tiến độ, đội chi phí. Nếu không được tháo gỡ căn cơ, các hạn chế này sẽ tiếp tục lặp lại trong giai đoạn 2026–2030, ngay cả khi quy mô vốn đầu tư công được mở rộng mạnh mẽ.
Bà Nguyễn Ngọc Thúy, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM, nhấn mạnh, vật liệu xây dựng đóng vai trò quan trọng gắn chặt với tiến độ và chất lượng của các dự án đầu tư công. Năm 2025, áp lực lên các dự án như Vành đai 3, Vành đai 4 và cao tốc TPHCM – Mộc Bài là rất lớn, trong khi nguồn cung cát san lấp và đá xây dựng đang thiếu cục bộ.
Theo báo cáo của Sở, TPHCM triển khai 290 dự án đầu tư công trong năm nay, với tổng vốn bồi thường hơn 60 ngàn tỷ đồng và tỷ lệ giải ngân trên 65%. Riêng công tác bồi thường, tái định cư đã đạt xấp xỉ 90% kế hoạch. Tuy nhiên, do công suất khai thác mỏ đã gần giới hạn, nguồn vật liệu phục vụ thi công vẫn thách thức lớn.
Các đại biểu tại tọa đàm chỉ ra rằng, vướng mắc thể chế và thủ tục là nguyên nhân gốc rễ khiến nguồn cung vật liệu chưa được chủ động. Quy trình khai thác mỏ, cấp phép, thẩm định môi trường chưa theo kịp tiến độ dự án, nên dù trữ lượng mỏ có lớn, việc đưa mỏ vào khai thác lại chậm.
Ông Phan Tấn Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp khoáng sản TPHCM cho rằng, việc thiếu linh hoạt trong cấp phép và các nút thắt pháp lý khiến nguồn tài nguyên dồi dào không được khai thác hiệu quả. Qua đó, kiến nghị cơ quan chức năng cho phép tăng công suất khai thác đối với mỏ đã đủ hồ sơ, sửa đổi các quy định mâu thuẫn giữa nghị quyết đặc thù và Nghị định 193/2025, đồng thời giải quyết các bất cập trong đấu giá quyền khai thác và quyền sử dụng đất để đảm bảo nguồn vật liệu ổn định cho đầu tư công.
Năm 2025, tổng kế hoạch vốn đầu tư công của cả nước được xác định hơn 1,08 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Tài chính, lũy kế 11 tháng, cả nước mới giải ngân khoảng 553.250 tỷ đồng, đạt gần 61% kế hoạch Thủ tướng giao, thấp hơn kỳ vọng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ các điểm nghẽn nội tại như công tác chuẩn bị dự án chưa sát thực tế, năng lực tổ chức thực hiện còn hạn chế, cùng những vướng mắc kéo dài về thủ tục, mặt bằng và nguồn cung vật liệu xây dựng.
