Kỷ niệm 40 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968: Ký ức mùa xuân

"Quyết đi giành tự do. Quyết không chịu làm người nô lệ… Dù phải chết giữa ngục lao. Cho đời sau vinh quang, rạng rỡ”… Lời trong bài hát “Những cánh hoa ngược dòng” của các cựu nữ tù chính trị TPHCM khiến nhiều người xúc động. Chương trình họp mặt đầu xuân tặng quà cho các đối tượng chính sách tỉnh Sóc Trăng kỷ niệm 40 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân và mừng sinh nhật Đảng do Báo Sài Gòn Giải Phóng, Ban Thi đua Khen thưởng TPHCM tổ chức tại Sóc Trăng ngày 28-1 là dịp để các bà, các dì, các chị sống lại ký ức của một thời không thể quên.

Cô Đặng Hồng Nhựt - Đội trưởng Đội văn nghệ Hội Nữ cựu tù chính trị TPHCM không giấu được xúc động khi nhớ lại: “Hồi đó là những năm 1967, 1968, phong trào đấu tranh cách mạng nổi lên mạnh mẽ. Hơn 300 chị em chúng tôi là những chiến sĩ của Thành đoàn, của Tổng hội Sinh viên Sài Gòn, Thanh niên công nhân lao động, Trung ương Cục miền Nam… trong những cuộc đối đầu gay gắt đã bị địch bắt giam và bị đày đi khắp các nhà tù Tân Hiệp, Thủ Đức, khám Chí Hòa, Côn Đảo…

Có những lúc bị giam trong “chuồng cọp”, tuyệt thực đến 8 ngày, cơ thể tàn tạ, kiệt sức nhưng chúng tôi vẫn hát, vẫn đấu tranh. Những ngày lễ lớn như Quốc khánh 2-9, sinh nhật Bác 19-5, sinh nhật Đảng 3-2…, chị em trong tù cùng nhau hát vang “Sài Gòn quật khởi”, “Hy vọng”… để xốc dậy tinh thần đấu tranh cách mạng, dù cho địch dùng mọi hình thức tra tấn dã man nhất, đau đớn nhất”.

Cô Tạ Thị Kim Hoàng vẫn nhớ mãi kỷ niệm hồi ở trong tù: “Năm 1967, tôi bị đày ra Côn Đảo. Trong chuồng cọp có 3 chị em, khi vừa cất cao câu hát “Nhìn về Liên khu 5, ta nhớ bát ngát mênh mông đồng lúa Phú Yên… Nơi đây xác giặc vùi chôn bao lớp quên màu hoa lá… Nhìn về Liên khu 5 ta nhớ… ơ… ơ.”, bỗng “rầm”, mấy thằng cai ngục úp cả thùng vôi bột vào cuống họng, vào lỗ mũi chị em. Ngộp thở, ngất lịm đi, nhưng tôi vẫn gắng sức ca những lời ca đanh thép…”.

Phía sau sân khấu, có một cụ bà tóc đã bạc trắng, lưng còng sát đất, miệng đã móm hết răng mà vẫn hát theo nhịp bài “Dáng đứng Bến Tre”. Đó là cụ Cao Ngọc Quế - nguyên Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ, được các cô gọi thân mật là má Năm. Má tâm sự: “Tui nay đã 82 tuổi, ba lần bị giam trong cai ngục từ chống Pháp đến chống Mỹ, suốt 40 năm qua lần nào tui cũng đi theo để lo hậu cần cho đoàn biểu diễn. Lúc còn trong tù, tôi lo bữa ăn, chuẩn bị trang phục cho các cổ. Giờ già rồi nhưng vẫn muốn đi theo để xem chúng nó diễn…”.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa xúc động nói: “Tôi cũng từng là tù chính trị, tôi hiểu họ là những người kiên trung, bất khuất, tôi cảm phục ý chí cách mạng và tinh thần thép đó. Cho tới bây giờ tuy đã tuổi cao, sức yếu nhưng họ vẫn thật lạc quan. Họ là những nhân chứng sống để thế hệ trẻ sau này học hỏi và tiếp nối truyền thống”.

Chiến tranh đã lùi vào quá vãng hơn ba chục năm nhưng ký ức vẫn còn nguyên vẹn trong tâm hồn những nữ cựu tù binh chính trị. Họ vẫn nhớ tới nhau khi mùa xuân năm tới.

Hoàng Hoa