Dấu hợp quy với logo và dòng chữ QUATEST trên sản phẩm này không thể hiện được đơn vị cấp chứng nhận hợp quy 1001 kiểu dấu hợp quy
Hiện nay, các sản phẩm sau khi được chứng nhận hợp quy phải có dán tem hợp quy phù hợp. Đây là đặc điểm để nhận biết sản phẩm đã đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật của Nhà nước và được phép lưu thông tiêu thụ trên thị trường. Do vậy, dấu hợp quy trở thành “tấm bùa” của các đơn vị sản xuất khi đưa hàng ra ngoài thị trường; để dễ tiêu thụ, nhiều sản phẩm chưa đảm bảo chất lượng cũng được nơi sản xuất - kinh doanh dán dấu hợp quy.
Khảo sát nhiều mặt hàng đồ chơi tại một cửa hàng trên đường Nguyễn Duy Trinh (quận 2, TPHCM), chúng tôi thấy hầu hết trên các vỏ hộp đồ chơi đều có một nhãn giấy nhỏ với thông tin về xuất xứ sản phẩm là Trung Quốc, đơn vị phân phối ở Hà Nội, có văn phòng đại diện tại TPHCM. Trên nhãn giấy còn được đóng dấu mộc màu xanh hoặc màu đen với hình dạng logo dấu hợp quy. Tuy nhiên, trên logo dấu hợp quy này, ngoài chữ QUATEST thì không có bất cứ thông tin nào thể hiện đơn vị kiểm định và số lô sản phẩm đã được kiểm định. QUATEST không phải là tên của bất kỳ đơn vị cấp chứng nhận dấu hợp quy nào trên địa bàn cả nước.
Dấu hợp quy về bản chất không có khả năng phân biệt thật giả. Không có khái niệm dấu hợp quy giả. Dấu hợp quy là dấu hiệu chứng minh sự phù hợp của sản phẩm, hàng hóa với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng. Tuy nhiên trên thực tế, có nhiều mẫu dấu hợp quy được dán trên sản phẩm không theo kích cỡ, hình dạng quy định, thiếu nội dung thể hiện đơn vị nào cấp chứng nhận hợp quy.
Tương tự, nón bảo hiểm được bày bán trên vỉa hè tại TPHCM có rất nhiều loại dấu hợp quy, nhưng cũng chỉ là logo với dòng chữ QUATEST mà không có thông số nào. Tại vỉa hè đường Nguyễn Trãi (quận 5), nhiều nón bảo hiểm có dán dấu hợp quy nhưng không có thông tin về đơn vị kiểm định, số lô sản phẩm. Cũng có nhiều nón chưa có dấu hợp quy. Người bán có sẵn cả xấp dấu hợp quy, muốn dán nón nào thì dán. Hay những mặt hàng đồ chơi bán trước cổng Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM được gia công cẩu thả, thậm chí nhiều mặt hàng đồ chơi vẫn còn dòng chữ Trung Quốc trên sản phẩm nhưng cũng được dán dấu hợp quy với lời quảng cáo là hàng Việt Nam chất lượng cao.
Ngay cả tại một trung tâm điện máy lớn chi nhánh tại quận 2 cũng thấy có bày bán nhiều sản phẩm là máy xay sinh tố, quạt máy, bình đun nước siêu tốc không được dán dấu hợp quy, nhất là các sản phẩm được bày bán tại quầy hàng giảm giá.
Dịch vụ in dấu hợp quy tại TPHCM rất đơn giản, chi phí rẻ. Chỉ một cú click chuột trên Google cho ra hàng chục dịch vụ in dấu hợp quy với lời quảng cáo giá rẻ, chất lượng cao, thủ tục đơn giản. Liên hệ với dịch vụ in dấu hợp quy B.T. (ở quận Gò Vấp) và A.P. (ở quận Bình Thạnh), chúng tôi được các đơn vị này hướng dẫn chọn mẫu và giá tiền in qua email. Trường hợp khách hàng cung cấp giấy chứng nhận hợp quy của cơ quan chức năng cấp thì dấu có đầy đủ thông tin, còn không thì sẽ làm theo mẫu sẵn có của dịch vụ in ấn.
Hàng kém chất lượng trà trộn vào thị trường
Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Nghị định 127/2007/NĐ-CP ngày 1-8-2007 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, đã quy định tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng quy định trong các quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, bắt buộc phải thực hiện việc chứng nhận hợp quy.
Các tổ chức chứng nhận thực hiện việc cấp giấy chứng nhận hợp quy căn cứ theo hướng dẫn của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng. Ngoài ra các phương thức đánh giá sự phù hợp cho sản phẩm thực hiện theo Thông tư 28/2012/TT-BKHCN ngày 12-12-2012 của Bộ Khoa học - Công nghệ quy định về công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy và phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.
Theo Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng TPHCM, hiện nay, các đơn vị như Trung tâm Chứng nhận phù hợp (QUACERT), Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1 (QUATEST 1), Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 2 (QUATEST 2), Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (QUATEST 3), Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 4 (QUATEST 4)… là những tổ chức đã được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng chỉ định thực hiện việc thử nghiệm, chứng nhận hợp quy cho các sản phẩm bán ra ngoài thị trường.
Thực tế trong thời gian qua, chi cục đã tiến hành kiểm tra và phát hiện nhiều vụ sản phẩm hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, không cung cấp được hồ sơ chứng nhận hợp quy, hồ sơ công bố hợp quy. Đối với các trường hợp này, chi cục đã chuyển hồ sơ đến Thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ xử lý vi phạm hành chính theo quy định.
