Tăng phí thu gom rác thải
TP Hà Nội đang chuẩn bị điều chỉnh mạnh mức phí thu gom rác thải sinh hoạt. Theo đề xuất, từ mức thu hiện hành là 6.000 đồng/người/tháng ở phường và 3.000 đồng/người/tháng ở xã sẽ được nâng lên 21.000 đồng/người/tháng từ năm 2025 và tiếp tục nâng lên 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026, tức gấp 7 lần hiện nay.
Nguyên nhân tăng phí là do mức thu hiện tại quá thấp, không đủ bù đắp chi phí thực tế. Năm 2024, tổng thu phí rác của Hà Nội chỉ đạt gần 568 tỷ đồng, trong khi chi phí xử lý và thu gom rác lên tới 2.300 tỷ đồng, tức gấp 4 lần số thu. So với nhiều địa phương khác, mức phí này vẫn còn thấp hơn nhiều, chẳng hạn TPHCM đang áp dụng 84.000 đồng/hộ/tháng.
Những địa phương khác cũng đã áp dụng mức thu cao hơn, như: Hải Phòng 40.000 đồng, Hưng Yên từ 40.000-60.000 đồng, Đà Nẵng là 30.000 đồng. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng đề xuất thu phí rác theo đầu người là không công bằng vì có gia đình xả nhiều và có gia đình xả ít, mức độ khác nhau.
Trả lời câu hỏi của báo chí ngày 4-9 về vấn đề này, ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ NN-MT) cho rằng, trên thế giới hiện có nhiều cách tính phí rác thải khác nhau như dựa trên thể tích, khối lượng, lượng nước sử dụng, thậm chí là theo lượng điện tiêu thụ. Tuy nhiên, mục đích chung của mọi mô hình đều là phản ánh chính xác chi phí xử lý rác thải. Việc thu phí rác thải theo đầu người mà Hà Nội đề xuất cũng là một trong những cách tính, song cần đảm bảo nguyên tắc tính đúng, tính đủ đối với lượng chất thải phát sinh.
Cần có công nghệ tốt
Về tình trạng rác thải hữu cơ từ thực phẩm chiếm tới 60%-61% tổng lượng rác thải sinh hoạt hàng ngày, nhưng chưa được xử lý hiệu quả, ông Hồ Kiên Trung cho biết, nguyên nhân chủ yếu do hạ tầng thu gom chưa đồng bộ. Bộ NN-MT khuyến khích các địa phương phối hợp, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng rác thải hữu cơ để sản xuất điện sinh khối và phân bón hữu cơ. Danh sách các doanh nghiệp có công nghệ tốt sẽ được bộ cung cấp để địa phương chủ động liên hệ và hợp tác.
Chủ trì cuộc họp ngày 4-9, Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến thừa nhận bài toán xử lý rác thải sinh hoạt đã được đặt ra nhiều năm nhưng còn nan giải. Theo ông Phùng Đức Tiến, khó khăn lớn nhất hiện nay là công nghệ xử lý chất thải. Ông dẫn ví dụ nhiều địa phương như tỉnh Bắc Ninh có nguồn lực tài chính mạnh, nhưng không biết mua công nghệ ở đâu cho phù hợp.
Thứ trưởng yêu cầu các đơn vị chức năng phải hỗ trợ giới thiệu công nghệ hiệu quả cho địa phương. Đồng thời, các địa phương cũng cần xem xét đơn giá xử lý rác thải. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, đơn giá xử lý rác thải hiện quá thấp khiến nhiều doanh nghiệp cung ứng dịch vụ than phiền. Đây là một trong những rào cản khiến cho việc đầu tư vào công nghệ hiện đại chưa được triển khai mạnh mẽ như kỳ vọng.
Trao đổi thêm với báo chí, ông Hồ Kiên Trung cho biết, hiện nay mỗi ngày trên cả nước đang phát sinh khoảng 69.400 tấn rác thải, trong đó có 91% được xử lý. Riêng tại khu vực đô thị, con số phát sinh là khoảng 37.259 tấn/ngày và tỷ lệ xử lý đạt 97,28%. Tại khu vực nông thôn, lượng phát sinh khoảng 32.150 tấn/ngày với tỷ lệ xử lý chỉ đạt 80,5% (trong đó phương thức chôn lấp vẫn chiếm 59,32% - đã giảm 30% so với năm 2012).
Đặc biệt, riêng Hà Nội phát sinh khoảng 7.300 tấn rác/ngày và TPHCM khoảng 14.000 tấn rác/ngày (bao gồm địa bàn cũ và mới hợp nhất). Tổng lượng rác thải mỗi ngày của hai thành phố chiếm 23% lượng chất thải cả nước.
Công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt hiện mới dừng ở quy mô nhỏ và thí điểm. Một số địa phương đã thí điểm thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã phân loại. Một số tỉnh, thành đã ban hành đơn giá tạm thời cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại đô thị, ví dụ như TPHCM đã áp dụng giá dịch vụ cụ thể.
Ông Hồ Kiên Trung cho biết, tại TPHCM hiện chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng các hình thức chôn lấp hợp vệ sinh, đốt không thu hồi năng lượng và sản xuất phân compost. TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ có ít nhất 80% lượng rác sinh hoạt được xử lý bằng công nghệ hiện đại như đốt phát điện và tái chế. Hướng xa hơn là đến năm 2030, tỷ lệ này sẽ đạt 100%.
Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa - Long An (Tây Ninh): Chuyển từ đốt sang đốt phát điện
Ngày 4-9, ông Võ Minh Thành, Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Tây Ninh, cho biết, Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa - Long An (Tây Ninh) đang chuyển đổi công nghệ đốt sang đốt phát điện, nâng công suất từ 300 tấn/ngày lên 500 tấn/ngày, giúp giảm khối lượng rác phải chôn lấp, hạn chế ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo ra giá trị kinh tế từ năng lượng tái tạo. Theo Sở NN-MT tỉnh Tây Ninh, mỗi ngày, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh phát sinh lượng lớn chất thải rắn sinh hoạt (rác thải) với tổng khối lượng thu gom, vận chuyển, xử lý khoảng 1.150 tấn.
Tỉnh Tây Ninh triển khai nhiều kế hoạch nhằm đổi mới toàn diện công tác xử lý rác thải, gắn với Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, Khu xử lý chất thải rắn cấp quốc gia (quy mô 200ha tại xã Tân Long) sẽ đầu tư thành trung tâm xử lý tổng hợp, tiếp nhận rác sinh hoạt, chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại, bùn thải…, với công nghệ xử lý hiện đại, giảm dần tỷ lệ chôn lấp.
Tỉnh sẽ tiếp tục hoàn thiện, mở rộng đầu tư nâng cấp hạ tầng các nhà máy xử lý rác thải còn lại, đồng thời xây dựng thêm các nhà máy xử lý chất thải theo quy hoạch được duyệt; ưu tiên công nghệ đốt rác phát điện, xử lý sinh học (compost), hạn chế chôn lấp, tiến tới loại bỏ chôn lấp trực tiếp không qua xử lý.
NGỌC PHÚC
