Những tín hiệu đáng mừng
Sau tập du ký Bước qua thành phố lạ (NXB Trẻ, 2015), mới đây, tác giả Nguyễn Huy Tâm đã xuất bản cuốn sách du ký thứ 2 Through Asia: A whisper from the East (tạm dịch: Đi khắp châu Á: Lời thì thầm từ phương Đông) do NXB Xlibris (Mỹ) phát hành. Ra mắt hồi tháng 2 năm nay, cuốn sách từng có nhiều tuần dẫn đầu trên Amazon trong nhóm sách du lịch về châu Á, ở cả mảng sách in và sách điện tử Kindle. Sau Nguyễn Huy Tâm, nhà văn Kiều Bích Hậu cũng vừa chia vui đến độc giả của mình khi tập thơ The Unknown (Ẩn số) viết bằng tiếng Anh, sau đó được NXB iQdB Edizioni by Stefano Donno xuất bản bằng tiếng Italy.
Mặc dù không sống ở Việt Nam nhưng Nguyễn Phan Quế Mai không còn là cái tên xa lạ với độc giả trong nước. Chị là tác giả của gần 10 đầu sách đã được xuất bản như: Tổ quốc gọi tên mình (tập thơ); Hạt muối rong chơi (du ký); Những ngôi sao trên bầu trời thành phố (tập truyện thiếu nhi); Mun ơi, chạy đi (truyện dài thiếu nhi)…
Giữa tháng 3 vừa qua, Nguyễn Phan Quế Mai bất ngờ thông tin về tiểu thuyết viết bằng tiếng Anh The mountains sing (tạm dịch: Những ngọn núi ngân vang) được NXB Algonquin Books xuất bản. Điều đặc biệt là tên của tất cả nhân vật (toàn bộ là người Việt) được viết đầy đủ dấu, tác phẩm cũng có những câu tục ngữ, ca dao, những câu thơ bằng tiếng Việt…
Theo tiết lộ của nhà văn Nguyễn Phan Quế Mai, sau khi ra mắt tại Mỹ và Canada, tác phẩm sẽ tiếp tục được ra mắt tại Anh, Ireland, Hà Lan, Australia... Hiện tại, sách đã được giới thiệu trên New York Times, được Washington Post bầu chọn vào danh sách 10 quyển sách đáng đọc nhất tháng 3.
Trước đó, một số tác giả Việt đã gây được tiếng vang trên thị trường quốc tế thông qua những ấn phẩm Artbook. Điển hình như tác phẩm Những nàng công chúa bí ẩn của Khoa Lê từng được NXB Nuinui của Italy, Pháp mua bản quyền và phát hành. Đường về nhà của Phạm Quang Phúc và Hoàng Trang xuất bản bằng tiếng Anh lần đầu bởi NXB Scholastic Singapore, chi nhánh của Scholastic Inc., New York, Mỹ. Phiên bản ebook tiếng Anh có tên Holy Dragon Imperator được NXB Amok (Amok Ediciones) của Tây Ban Nha mua bản quyền và xuất bản tập 1 bằng tiếng Tây Ban Nha tại quốc gia này. Vào tháng 6-2019, tập 2 của bộ truyện này cũng được Amok mua bản quyền và dịch.
Cứ gõ, cửa sẽ mở
Vì không có một bệ đỡ hỗ trợ nên hành trình đưa sách ra thế giới của các tác giả không phải dễ dàng. Theo tiết lộ của Nguyễn Huy Tâm, anh bắt đầu dự án của mình từ năm 2018, nhưng phải 2 năm sau mới nhận được trái ngọt. Mặc dù có thể sử dụng tiếng Anh nhưng để bản dịch đạt chất lượng tốt nhất, Tâm tìm kiếm những dịch giả có uy tín, rồi những bạn thiết kế trẻ đầy sáng tạo thực hiện dàn trang và bìa sách. Đầu năm 2020, khi bản thảo hoàn thành, Tâm chủ động gửi email, thậm chí bay sang Mỹ tiếp cận với các NXB. Sau khi làm việc với 70 NXB, cuối cùng bản thảo Đi khắp châu Á: Lời thì thầm từ phương Đông đã được 4 NXB ở Mỹ và Anh đồng ý; Xlibris là NXB cuối cùng Tâm chọn để trao gửi đứa con tinh thần của mình.
Định kỳ 3 tháng một lần, Nguyễn Huy Tâm sẽ được Xlibris gửi chi tiết số lượng sách đã bán. Hiện tại, cuốn sách của Tâm đã bán được gần 600 cuốn cho tất cả các thị trường như Mỹ, Canada, châu Âu, Nhật, Australia. Theo chia sẻ của Nguyễn Huy Tâm, các tác giả có 2 cách để đưa sách ra nước ngoài: Làm việc thông qua một NXB nào đó ở nước ngoài và tự phát hành trên các kênh online. Trong trường hợp muốn làm việc với một NXB, các tác giả cần tìm các NXB theo 3 mức độ: hàng đầu, thấp hơn hoặc trung bình; từ đó cân nhắc xem bản thảo của mình ở mức độ nào để gửi cho phù hợp. “Các bạn cứ mạnh dạn làm, giống như đi du lịch thì việc làm sách cũng vậy, cứ mạnh dạn bước ra thế giới và cất lên tiếng nói của mình. Mình có quyền làm chuyện đó”, Nguyễn Huy Tâm nhắn nhủ.
Tác giả Nguyễn Huy Tâm chia sẻ hành trình đưa sách ra nước ngoài trong một chương trình giao lưu gần đây tại TPHCM Khác với Nguyễn Huy Tâm, cuốn sách Đường về nhà của Phạm Quang Phúc và Hoàng Trang được xuất bản ở nước ngoài nhờ việc tham gia một cuộc thi sách tranh trong khu vực. Chính từ cuộc thi này đã mở ra cho Phạm Quang Phúc cơ hội in sách ở nước ngoài cũng như làm việc với các NXB uy tín trên thế giới. Sắp tới, Quang Phúc sẽ có một cuốn sách về từ điển khoa học do DK Publishing, một NXB danh tiếng ở Anh phát hành, mà anh là người thực hiện phần vẽ.
Liên quan đến câu chuyện văn học Việt Nam vẫn đang là vùng trũng trên thế giới, tác giả Nguyễn Huy Tâm chia sẻ: “Nền văn học nào cũng có giá trị. Nếu nó độc nhất lại càng có giá trị. Khi đi ra nước ngoài, tôi hoàn toàn tự tin những gì thuộc về văn hóa Việt Nam xứng đáng có một chỗ đứng, ẩm thực, văn hóa, cảnh quan, văn học… Việt Nam có những tác giả hàng đầu, tại sao mình không tổ chức dịch thuật, làm bìa thật đẹp để giới thiệu ra nước ngoài. Một cuốn chưa được thì nhiều cuốn. Hiện tại ở Việt Nam, thế hệ 9X, 10X có nhiều bạn rất giỏi, ngoại ngữ tốt. Tôi đặt rất nhiều kỳ vọng vào họ”.
