Các nhà lâm sàng nên đánh giá nguy cơ ung thư đại trực tràng ở người trưởng thành theo từng cá nhân. Các yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do ung thư đại trực tràng bao gồm: lớn tuổi, có tiền sử bị polyp đại trực tràng, bệnh viêm ruột, tiền sử bản thân và gia đình bị ung thư đại trực tràng.
Các nhà lâm sàng khuyến cáo nên tầm soát ung thư đại trực tràng ở người trưởng thành. Thời điểm bắt đầu tầm soát: 50 tuổi đối với nhóm nguy cơ trung bình; 40 tuổi đối với nhóm nguy cơ cao. Nếu có người thân bị ung thư đại trực tràng, nên tầm soát từ 10 năm trước so với tuổi của người trẻ nhất bị ung thư trong gia đình. Bệnh nhân với nguy cơ trung bình có thể được tầm soát bằng các xét nghiệm phân, nội soi đại tràng sigma hay nội soi toàn bộ đại tràng. Bệnh nhân có nguy cơ cao nên tầm soát bằng nội soi toàn bộ đại tràng. Đối với người trên 50 tuổi ở nhóm nguy cơ trung bình, nên thực hiện nội soi đại tràng mỗi 10 năm; nội soi đại tràng sigma, soi đại tràng ảo hoặc chụp đại tràng đối quang kép nên được thực hiện mỗi 5 năm; tìm máu ẩn trong phân mỗi năm.
Theo các nhà lâm sàng nên ngừng tầm soát ở những bệnh nhân trên 75 tuổi hay những bệnh nhân có thời gian sống thêm ít hơn 10 năm vì những rủi ro tiềm ẩn do các phương tiện tầm soát sẽ nhiều hơn những lợi ích do nó mang lại. Những nguy cơ của nội soi đại tràng bao gồm: chảy máu, thủng đại tràng và những tác dụng phụ xảy ra trong quá trình rửa ruột chuẩn bị soi.
Cách đây hơn 20 năm, việc tầm soát ung thư đại tràng thuần túy dựa vào xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân. Từ khi kỹ thuật nội soi phát triển và được thực hiện ngày càng an toàn, việc tầm soát và phòng ngừa ung thư trở nên hiệu quả hơn rất nhiều. Ở giai đoạn đầu, nội soi đại tràng được chỉ định làm mỗi 5 năm. Tuy nhiên, các hướng dẫn mới đều đề nghị thực hiện mỗi 10 năm. Về vấn đề này, việc tầm soát bằng nội soi ở Việt Nam nên được thực hiện mỗi 5 năm thay vì 10 năm. Lý do: cơ sở của tầm soát ung thư ở nước ngoài là dựa trên tìm máu ẩn trong phân với các test độ nhạy cao; ngược lại, các test tìm máu ẩn phổ biến ở nước ta hiện nay có độ nhạy thấp hơn. Thứ đến, chi phí soi đại tràng ở nước ta thấp hơn hàng chục lần so với nước ngoài. Việc chọn một cơ sở nội soi có kinh nghiệm và an toàn sẽ giúp giảm thiểu tối đa các rủi ro có thể xảy ra.
TS VÕ XUÂN QUANG
(Phòng khám Quốc tế Yersin)
