Chiều 31-10, Thanh tra Chính phủ chính thức công bố kết luận thanh tra dự án trên.
Theo kết luận thanh tra, Bộ Ngoại giao là chủ đầu tư và trực tiếp quản lý dự án xây dựng trụ sở mới. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 3.600 tỷ đồng được chia thành 2 dự án. Sau đó, dự án được điều chỉnh lên hơn 6.100 tỷ đồng. Dự án trụ sở Bộ Ngoại giao gồm 3 tòa nhà, dự kiến khi hoàn thành sẽ là nơi làm việc của 1.800 người.
Quá trình triển khai dự án, Kiểm toán Nhà nước đã có 7 đợt kiểm toán. Do thời gian thanh tra ngắn và để tránh chồng chéo trong hoạt động giữa các cơ quan, đoàn thanh tra không thanh tra các nội dung đã được kiểm toán. Đoàn thanh tra chỉ xác minh một số nội dung: thi tuyển phương án kiến trúc, lập tổng mức đầu tư, tổng dự toán và một số gói thầu có yếu tố nước ngoài…
Trụ sở Bộ Ngoại giao. Ảnh: GIA KHÁNH
Quá trình thanh tra, cơ quan thanh tra phát hiện có vi phạm trong thi tuyển chọn phương án kiến trúc; có vi phạm trong việc lập dự án, thiết kế xây dựng và lập tổng dự toán công trình. Tại sai phạm này, ban quản lý dự án đã xác định chi phí lập dự án ở mức cao ngang với thuê tư vấn nước ngoài (cao gấp 14,9 lần). Cơ quan thanh tra xác định tổng dự toán lập dự án, thiết kế xây dựng với số tiền hơn 139 tỷ đồng là không đúng quy định. Việc ký bổ sung hợp đồng phát sinh tăng chi phí ngoài hợp đồng trọn gói với số tiền hơn 6 tỷ đồng cũng được cơ quan thanh tra xác định là gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước…
Bên cạnh đó, cơ quan thanh tra còn xác định có vi phạm trong việc phê duyệt dự toán và ký hợp đồng các gói thầu vượt tổng mức đầu tư. Theo đó, sau 5 tháng kể từ ngày phê duyệt dự án (từ tháng 7-2009 đến tháng 12-2009), tổng dự toán giai đoạn được thiết kế kỹ thuật đã vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt là 608 tỷ đồng.
Sau khi tư vấn thiết kế bàn giao tổng dự toán, ban quản lý dự án không thực hiện thẩm định dự toán, không báo cáo với Bộ Ngoại giao về việc tổng dự toán đã vượt mức tổng đầu tư được phê duyệt mà vẫn tiếp tục ký hợp đồng với các nhà thầu. Đến tháng 10-2011, tổng dự toán đã vượt mức tổng đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng.
Trong quá trình thanh tra, cũng phát hiện có vi phạm trong ký hợp đồng tư vấn nước ngoài hỗ trợ quản lý dự án; tư vấn nước ngoài giám sát thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị. Ở hành vi này, cơ quan thanh tra xác định số tiền ngân sách nhà nước bị thiệt hại tạm tính là hơn 79 tỷ đồng. “Trách nhiệm để xảy ra các thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trên thuộc về Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao phụ trách dự án, Ban Quản lý dự án, Cục Quản trị - Tài vụ…”, kết luận nêu.
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra có vi phạm trong việc thực hiện 11 gói thầu trong việc lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ; lập, thẩm tra, phê duyệt các gói thầu; chỉ định thầu; thời gian thực hiện hợp đồng.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc triển khai thực hiện dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao đã bị chậm 10 năm, qua 4 lần điều chỉnh, không đạt được mục tiêu đề ra. Quá trình thực hiện dự án đã có nhiều vi phạm trong đấu thầu, xây dựng và các quy định khác. Dự án chậm tiến độ, đến nay vẫn chưa hoàn thành, có nguy cơ gây lãng phí ngân sách nhà nước ở việc tăng chi phí phát sinh; vốn được cấp nhưng không sử dụng hết (năm 2009 là hơn 40 tỷ đồng, năm 2015 là hơn 36 tỷ đồng, năm 2016 là hơn 92 tỷ đồng, năm 2018 là hơn 218 tỷ đồng, năm 2019 là hơn 173 tỷ đồng, năm 2020 là hơn 30 tỷ đồng, năm 2021 là gần 1 tỷ đồng, năm 2022 là hơn 329 tỷ đồng, năm 2023 là hơn 294 tỷ đồng, năm 2024 là hơn 4,5 tỷ đồng).
Những nội dung được chuyển qua Bộ Công an
Trụ sở Bộ Ngoại giao được Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng với mục tiêu là công trình kiên cố, công năng hiện đại, xứng đáng là trụ sở của cơ quan đầu não về đối ngoại của Việt Nam, xứng tầm Đông Nam Á.
Cơ quan thanh tra xác định, những vi phạm của Bộ Ngoại giao, Ban Quản lý dự án, Cục Quản trị - Tài vụ, các đơn vị tư vấn, các nhà thầu… là cố ý, kéo dài; vi phạm trên có tính chất mức độ lớn, gây hậu quả hoặc nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến hoạt động của cơ quan nhà nước và uy tín của Bộ Ngoại giao.
Cơ quan thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Ngoại giao tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm với tập thể, cá nhân theo từng thời kỳ liên quan. Kiến nghị Kiểm toán Nhà nước kiểm toán việc lập dự toán, tổng dự toán, tổng mức đầu tư để làm căn cứ tiếp tục thực hiện và quyết toán dự án.
Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin, hồ sơ, tài liệu có dấu hiệu “Vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”, “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền với các nội dung, như: Bộ Ngoại giao thực hiện tổ chức chỉ định thầu và ký hợp đồng của 20 gói thầu với giá trị hơn 4.300 tỷ đồng (vượt hơn 900 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư được phê duyệt); việc trình, thẩm tra và phê duyệt dự toán chi phí lập dự án, thiết kế xây dựng và lập tổng dự toán trùng lặp mục chi phí tư vấn, gây thiệt hại tạm tính 42,9 tỷ đồng; vi phạm về ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài, tổng giá trị gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước tạm tính là 79,2 tỷ đồng.
