Vị thế dẫn đầu
TPHCM hiện chiếm hơn 50% số lượng khởi nghiệp (startup), 40% cơ sở ươm tạo và gần 50% tổng vốn đầu tư của Việt Nam. Theo Sở KH-CN TPHCM, trong năm 2024, TPHCM đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, thu hút 2.813 dự án tham gia các cuộc thi và chương trình ươm tạo.
Một số cuộc thi tiêu biểu như Startup Wheel, Vietnam Youth Startup, Cuộc thi Khởi nghiệp xanh đã nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng doanh nghiệp và sinh viên. Đặc biệt, TPHCM đã hỗ trợ ươm tạo 202 dự án khởi nghiệp ĐMST, tạo điều kiện cho các ý tưởng tiềm năng phát triển và thương mại hóa. Hệ sinh thái khởi nghiệp thành phố thu hút sự tham gia của hơn 2.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, hơn 100 quỹ đầu tư mạo hiểm và hơn 20.000 cá nhân hoạt động trong lĩnh vực KH-CN. TPHCM cũng hợp tác chặt chẽ với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới (như AMD, NVIDIA, Qualcomm, Mitsubishi) và các quốc gia Phần Lan, Áo, Anh, Australia, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Singapore để cùng phát triển công nghệ, xây dựng hệ sinh thái ĐMST.
Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, chia sẻ, lâu nay TPHCM được mệnh danh là “mảnh đất khởi nghiệp”, khi là “cái nôi” của 3 kỳ lân công nghệ: VNG, MoMo và Sky Mavis. Hệ sinh thái khởi nghiệp của thành phố hiện được định giá khoảng 7,4 tỷ USD, thu hút hơn 260 triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm và đang vươn lên mạnh mẽ trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu.
TPHCM đã được phê duyệt cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 và một số chính sách đột phá, gồm những chính sách ưu đãi về lương, phúc lợi cho lãnh đạo trong tổ chức KH-CN công lập; hỗ trợ các dự án ĐMST, khởi nghiệp; cơ chế thu hút nhân tài; hỗ trợ thử nghiệm công nghệ mới; miễn thuế thu nhập cho hoạt động khởi nghiệp ĐMST.
Trong đó, chính sách miễn thuế cho cá nhân và tổ chức tham gia hoạt động khởi nghiệp sáng tạo theo Nghị quyết số 31/2024/NQ-HĐND, tạo điều kiện khuyến khích mạnh mẽ hơn các startup phát triển bền vững. Chính sách thử nghiệm công nghệ mới (sandbox) trong khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung tạo động lực phát triển cho những doanh nghiệp công nghệ.
TPHCM đặt mục tiêu đưa hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST vào tốp 100 thành phố năng động nhất toàn cầu vào năm 2030, thể hiện cam kết về sự phát triển bền vững, dựa trên tri thức và công nghệ… Thành phố phấn đấu đạt tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động ĐMST trên 40% tổng số doanh nghiệp; đưa tỷ lệ thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ lên mức 8%-10%; thành lập 5.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; tăng số lượng đơn đăng ký sáng chế và bảo hộ sáng chế, với mức tăng trung bình 16%-18%/năm.
Tỷ lệ doanh nghiệp trong các ngành và lĩnh vực trọng điểm thực hiện hoạt động ĐMST tăng từ 39,9% vào năm 2021 lên 44,8% vào năm 2023; ước tính giai đoạn 2024-2025 đạt khoảng 45%. Những lĩnh vực ghi nhận tỷ lệ ĐMST nổi bật gồm: Điện tử-CNTT; sản xuất, chế biến, chế tạo; vận tải và kho bãi; dịch vụ tài chính, ngân hàng và bảo hiểm. Tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào GRDP luôn tăng, trong đó đóng góp của KH-CN vào tăng trưởng TFP là 74%.
Tạo chính sách hỗ trợ đồng bộ
Để biến mục tiêu thành hiện thực, TPHCM đã xây dựng một nền tảng vững chắc với các chính sách hỗ trợ toàn diện. Nổi bật là các chính sách về tài chính, với việc hỗ trợ kinh phí trực tiếp từ ngân sách nhà nước cho các dự án tiềm năng. Mỗi dự án khởi nghiệp có thể nhận được tới 400-500 triệu đồng - một nguồn “vốn mồi” quý giá.
Bên cạnh đó, các chính sách ưu đãi về thuế, hỗ trợ kết nối với các quỹ đầu tư trong và ngoài nước cũng được áp dụng một cách linh hoạt. Thành phố cũng không ngừng đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ phi tài chính, bao gồm tư vấn pháp lý, phát triển sản phẩm, và đặc biệt là kết nối thị trường. Chuẩn bị “nguồn” hạ tầng và nhân lực vững chắc, tập trung các khu công nghệ cao, khu nông nghiệp công nghệ cao, 18 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST, 55 cơ sở ươm tạo, 10 không gian ĐMST cùng mạng lưới đại học, viện nghiên cứu, hơn 500 tổ chức KH-CN, 80 tổ chức KH-CN công lập…
Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TPHCM (SIHUB) đóng vai trò là “ngôi nhà chung”, nơi kết nối mọi nguồn lực, từ các cơ quan nhà nước, trường đại học, viện nghiên cứu đến các quỹ đầu tư và doanh nghiệp. SIHUB đã công bố những chương trình tuyển chọn, ươm tạo dự án ĐMST, khởi nghiệp nhằm tăng cường hỗ trợ tài chính, đào tạo chuyên sâu.
Dự án tham gia sẽ được ươm tạo từ 6-12 tháng và nhận kinh phí hỗ trợ tối đa 400 triệu đồng, tùy theo giai đoạn phát triển. “Chương trình của SIHUB không chỉ cung cấp hỗ trợ tài chính mà còn kết nối startup với các quỹ đầu tư, tổ chức đào tạo chuyên sâu về quản trị doanh nghiệp, sở hữu trí tuệ và chiến lược phát triển thị trường. Việc hỗ trợ startup không thể dừng ở mức cung cấp vốn mà phải tạo ra hệ sinh thái giúp họ tồn tại và phát triển”, bà Lê Thị Bé Ba, Phó Giám đốc SIHUB, nhấn mạnh.
Hành trình này thể hiện tinh thần khởi nghiệp tại TPHCM luôn được duy trì ở mức cao nhất thông qua các sự kiện và cuộc thi thường niên. Mỗi năm, có hơn 50 cuộc thi khởi nghiệp và ĐMST được tổ chức, thu hút hàng ngàn dự án tham gia. Các sự kiện lớn như Tuần lễ Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp, hay Diễn đàn và Triển lãm Quốc tế về ĐMST INNOEX đã trở thành những thương hiệu quen thuộc, thu hút sự quan tâm của cộng đồng trong nước và quốc tế.
Ông NGUYỄN HUY DŨNG, Ủy viên chuyên trách Ban Chỉ đạo Trung ương về KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số:
TPHCM hướng tới tương lai bền vững
Để hiện thực hóa khát vọng chung của đất nước, đưa TPHCM vào tốp 100 thành phố có hệ sinh thái ĐMST năng động nhất toàn cầu, chúng ta cần tiếp tục phát huy những thế mạnh sẵn có và tập trung giải quyết các điểm nghẽn, tạo ra những bước đột phá chiến lược.
Các báo cáo đánh giá năng lực gần đây đã chỉ ra một đặc điểm nổi bật trong hệ sinh thái công nghệ Việt Nam, đó là “sự bất đối xứng phần cứng - phần mềm”, là cả thách thức và cơ hội. Doanh thu từ sản xuất phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin đạt hàng trăm ngàn tỷ đồng, tạo ra một nền tảng vững chắc trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và các dịch vụ số, song lại đối mặt với sự phụ thuộc nghiêm trọng vào việc nhập khẩu các thành phần phần cứng cốt lõi như chip bán dẫn, máy chủ hiệu năng cao và thiết bị mạng.
Để giải quyết thách thức này, chiến lược quốc gia đang được định hình theo hướng “hai tốc độ”: Tận dụng tối đa thế mạnh về phần mềm và dịch vụ để tạo ra giá trị kinh tế tức thời, đồng thời tập trung đầu tư đột phá vào các lĩnh vực “khó” và mang tính nền tảng, như nghiên cứu thiết bị 5G và thiết kế chip bán dẫn. Đây cũng là thế mạnh của thành phố, do đó TPHCM cần chủ động hơn nữa trong việc triển khai chiến lược này, biến thách thức thành cơ hội đột phá. Với sự quyết tâm của lãnh đạo thành phố, sự đồng lòng của cộng đồng và tiềm năng của các startup, TPHCM đã sẵn sàng cho một cuộc “cách mạng” khởi nghiệp, tạo ra những đột phá mới, đưa nền kinh tế thành phố phát triển nhanh và bền vững trong tương lai.
