Ngày 22-9, Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã bày tỏ hy vọng mối quan hệ Trung Quốc-Philippines có thể khôi phục sau khi bị tổn thương trong cuộc tranh chấp lãnh thổ. Đây là lần đầu tiên một lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc phát đi tín hiệu muốn làm dịu căng thẳng kể từ khi 2 nước xảy ra tranh cãi về chủ quyền từ hồi tháng 4 vừa qua.
Philippines và Trung Quốc nhất trí chọn năm 2012 - 2013 là năm “Trao đổi thân thiện Philippines - Trung Quốc”.
Không muốn tái diễn căng thẳng
Đề xuất của ông Tập Cận Bình được đưa ra trong cuộc đối thoại với ông Mar Roxas, đặc phái viên của Tổng thống Philippines Benigno Aquino, tại Hội chợ thương mại Trung Quốc - ASEAN ở Quảng Tây, Trung Quốc. Phó Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh: “Tôi hy vọng tình trạng này sẽ không tái diễn, để cho mối quan hệ song phương trở lại quỹ đạo phát triển bình thường. Quan hệ Trung Quốc-Philippines đã vấp phải một số trở ngại. Tuy nhiên, tình hình đã trở nên lắng dịu thông qua sự liên lạc hiệu quả giữa hai bên”. Theo ông Tập Cận Bình, Bắc Kinh và Manila vẫn đang duy trì được động lực phát triển kể từ khi 2 nước thiết lập ngoại giao 37 năm trước và mối quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực đó đã đưa đến những lợi ích vững chắc cho người dân hai nước.
Trong khi đó, ông M.Roxas cho biết Philippines cũng mong muốn thiết lập mối quan hệ bình thường, hữu hảo với Trung Quốc. Đặc phái viên của Tổng thống Philippines hy vọng 2 bên có thể thúc đẩy tin tưởng lẫn nhau, vượt qua những trở ngại hiện tại và duy trì quan hệ hợp tác song phương. Quan hệ Bắc Kinh - Manila trở nên căng thẳng từ tháng 4 vừa qua do liên quan đến việc tranh chấp chủ quyền bãi đá cạn phía Philippines gọi là Scarborough còn Trung Quốc gọi là Hoàng Nham. Không chỉ dừng lại ở đấu khẩu, hai bên còn có các hành động khẳng định chủ quyền gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế.
Trước đó, ngày 22-9, Phó Chủ tịch Trung Quốc cũng cho biết Bắc Kinh nhất quán coi trọng và kiên trì chính sách không ngừng mở rộng quan hệ hợp tác, láng giềng hữu nghị, là bạn với các nước trong ASEAN; mong muốn cùng với các nước ASEAN giải quyết những vấn đề phát sinh, những vấn đề còn có nhận thức khác biệt giữa Trung Quốc và các nước trong ASEAN bằng đàm phán hòa bình, tôn trọng lẫn nhau, trong đó có vấn đề trên biển.
Cơ hội để giải quyết tranh chấp hòa bình
Phó Chủ tịch Trung Quốc cho rằng Tổng thống B.Aquino đã đánh giá cao mối quan hệ Trung Quốc-Philippines, bằng chứng là việc cử một đặc phái viên của tổng thống đến tham dự hội chợ và chuyển thông điệp về phát triển mối quan hệ hai nước. Theo ông Tập Cận Bình, điều này cho thấy sự nhất trí giữa Tổng thống B.Aquino và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào năm 2011 về thúc đẩy quan hệ song phương và giải quyết các vấn đề liên quan đến biển Đông vẫn còn nguyên giá trị. Phó Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh tinh thần đó sẽ là kim chỉ nam cho phát triển song phương.
Trong khi đó, tờ Philstar của Philippines dẫn lời Tổng thống B.Aquino cho biết việc ông cử đặc phái viên đến Trung Quốc lần này không nằm ngoài mục đích làm rõ quan điểm của Manila về vấn đề tranh chấp tại biển Đông (Philippines gọi là biển Tây Philippines). Giữa tháng 5 năm nay, Philippines cũng đã cử 2 đặc phái viên đến Trung Quốc là Domingo Lee, người từng được bổ nhiệm làm Đại sứ Philippines tại Trung Quốc hồi năm ngoái và ông Cesar Zalamea, một cựu quan chức ngành ngân hàng Philippines.
Tuy nhiên, cả 2 ông này đều đến Trung Quốc với sứ mệnh về thương mại. Luo Yongkun, chuyên gia của Viện Nghiên cứu các vấn đề quan hệ đương đại Đông Nam Á của Trung Quốc, nhận định cuộc gặp lần này mang ý nghĩa quan trọng, một cơ hội quý báu để cho Manila và Bắc Kinh hiểu rõ về quan điểm của nhau trong vấn đề tranh chấp, qua đó xóa bớt những hiểu lầm không đáng có giữa 2 bên. Việc cử ông M.Roxas, một người có quan điểm ôn hòa, cũng cho thấy rõ Philippines mong muốn giải quyết tranh chấp thông qua biện pháp hòa bình.
Đỗ Cao (tổng hợp)
