Giờ học đa giác quan
Có mặt tại giờ học môn Tiếng Việt của học sinh lớp 5/2, Trường Tiểu học Đặng Trần Côn (phường Vĩnh Hội), không gian lớp học được “hô biến” thành một khu vườn với tiếng chim vành khuyên lích chích tìm sâu, tiếng chim gáy gù gù trong bụi tre và đàn chào mào ríu rít trên các cành xoan.
Thầy Nguyễn Trường Giang, giáo viên chủ nhiệm lớp 5/2, cho biết, bài đọc “Tiếng vườn” sử dụng nhiều từ láy giúp học sinh hình dung về một số âm thanh trong tự nhiên. Tuy nhiên, thay vì đọc đoạn trích trong sách giáo khoa, giáo viên đã lồng ghép những âm thanh đó vào một đoạn video với hình ảnh, màu sắc sống động giúp học sinh “mắt thấy, tai nghe” về vẻ đẹp của khu vườn.
Ngoài ra, hình ảnh chùm hoa muỗng, hoa nhài, hoa bưởi trong đoạn trích không còn trừu tượng qua những dòng văn miêu tả trên trang sách mà hiển thị trực quan trước mắt học sinh. Để tạo được hiệu ứng tiếp nhận đó, giáo viên đã sử dụng các công cụ AI để dựng phim, lồng ghép hiệu ứng âm thanh, hình ảnh chuyển động, đưa học sinh vào một hành trình du lịch về vùng quê yên ả.
Bài học “Chuỗi thức ăn trong tự nhiên” của học sinh lớp 4/4, Trường Tiểu học Nguyễn Huệ (phường Bến Thành) trở nên hào hứng hơn khi học sinh được giao nhiệm vụ lập trình các con vật trong chuỗi thức ăn.
Tạ Bảo Tiên, học sinh lớp 4/4, hào hứng khoe: “Đây là lần đầu tiên con được tiếp xúc với công cụ lập trình. Để tạo ra sản phẩm, cả nhóm phải bàn bạc, thực hiện rất nhiều bước, nếu sai một thao tác là phải quay lại kiểm tra các bước trước đó. Yêu cầu càng khó lại càng khiến cả nhóm quyết tâm tạo ra con vật hoàn chỉnh”. Sau khi sản phẩm được lập trình thành công, lần lượt các nhóm cử đại diện lên thuyết trình về sản phẩm, trao đổi với nhau về sự liên hệ giữa các con vật trong chuỗi thức ăn.
Cô Tạ Lê Nhật Vy, giáo viên phụ trách phòng học STEM AI song ngữ, Trường Tiểu học Nguyễn Huệ, nhận xét: “Trước đây, trong giờ học STEM, học sinh thao tác với các vật liệu như giấy, bìa cứng, keo dán. Sau khi tích hợp AI vào giảng dạy, các em được hướng dẫn lập trình tạo ra sản phẩm, vừa giúp phát triển tư duy toán học, khả năng lập trình, vừa khiến giờ học trở nên vui vẻ, đầy tính sáng tạo hơn”.
Hiện nay, nhiều phụ huynh còn e ngại khi con sử dụng các ứng dụng AI. Giáo viên cần giúp phụ huynh hiểu rõ lợi ích tích cực của ứng dụng công nghệ, phối hợp phụ huynh giám sát, quản lý việc học tập của học sinh tại nhà. Riêng đối với học sinh, trước khi sử dụng ứng dụng công nghệ, các em cần được trang bị kỹ năng công dân số, biết cách làm chủ việc học, tương tác an toàn trên không gian mạng
Cô Tạ Lê Nhật Vy
Giáo viên Trường Tiểu học Nguyễn Huệ, phường Bến Thành
Đáp ứng yêu cầu dạy học mới
Theo thầy Nguyễn Trường Giang, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy là yêu cầu bắt buộc đối với tất cả giáo viên. Để ứng dụng AI đạt hiệu quả, ngoài việc tự học, các thầy, cô giáo cần tham gia các cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm sử dụng AI trên mạng xã hội, thường xuyên học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, từ đó phát huy khả năng chủ động và sáng tạo của bản thân.
Để ứng dụng AI trở thành phong trào lan tỏa trong trường học, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đặng Trần Côn Phạm Thúy Hà chia sẻ, trước hết, giáo viên phải hiểu đầy đủ về các chủ trương, định hướng phát triển của ngành giáo dục. Trong bối cảnh kinh phí còn hạn chế, các trường có thể tập huấn cho đội ngũ giáo viên nòng cốt, gồm những thầy, cô giáo trẻ, đam mê tìm hiểu công nghệ. Từ những “hạt nhân” đầu tiên đó, việc lan tỏa có thể thực hiện bằng cách cầm tay chỉ việc, thiết kế sẵn cho giáo viên dùng chung trong trường; tổ chức tiết dạy chuyên đề cho giáo viên trong khối học hỏi kinh nghiệm. Khi sử dụng quen, các thầy, cô giáo sẽ chủ động tìm hiểu, mở rộng phạm vi sử dụng.
Đối với cấp THCS và THPT, dịp hè vừa qua, nhiều trường học đã tổ chức các lớp tập huấn về sử dụng AI cho toàn bộ cán bộ quản lý, giáo viên trong trường. Hiệu trưởng Trường THCS Trần Văn Ơn (phường Bến Nghé) Nguyễn Đoan Trang cho rằng, giáo viên cần nắm bắt nhanh chóng những thay đổi về công nghệ để bài giảng của mình đáp ứng yêu cầu dạy học mới. Bên cạnh việc tổ chức các hoạt động dạy học, nền tảng công nghệ còn giúp giáo viên cải tiến quy trình quản lý, đánh giá năng lực học sinh trong bối cảnh dạy học có nhiều thay đổi.
Theo Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT TPHCM Hồ Tấn Minh, AI được kỳ vọng là giải pháp hỗ trợ học sinh điều chỉnh lộ trình học tập, đề xuất nội dung cần bồi dưỡng phù hợp nhu cầu của từng em. Thời gian tới, Sở GD-ĐT TPHCM phát triển mô hình AI thông qua việc phân tích các tương tác của người học trên hệ thống học tập trực tuyến, từ đó cá nhân hóa nội dung giảng dạy phù hợp năng lực học sinh.
Tích hợp Al vào dạy tiếng Anh cho học sinh phổ thông
Trưởng Phòng giáo dục phổ thông (Sở GD-ĐT TPHCM) Lâm Hồng Lãm Thúy cho biết: “Năm học 2025-2026, TPHCM ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, trong đó có việc tích hợp sâu rộng AI, thực tế ảo (VR/AR) vào quá trình dạy và học tiếng Anh trên nền tảng học tập trực tuyến cho học sinh. Đây là một trong những giải pháp nhằm thực hiện Kết luận số 91-KL/TW (ngày 12-8-2024) của Bộ Chính trị và Quyết định số 1600/QĐ-TTg (ngày 19-12-2024) của Thủ tướng Chính phủ hướng đến mục tiêu từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
Để giải quyết khó khăn về nhân lực giảng dạy, ngành giáo dục sẽ tập trung đào tạo, bồi dưỡng nhằm chuẩn hóa năng lực tiếng Anh cho giáo viên; xây dựng chính sách ưu đãi, hỗ trợ để thu hút giáo viên giỏi, giáo viên bản ngữ đến công tác tại các trường học, đặc biệt ở khu vực còn khó khăn. Về cơ sở vật chất, các địa phương cần tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xã hội hóa giáo dục, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, học liệu hiện đại, hỗ trợ quá trình dạy và học của giáo viên, học sinh".
Lo lắng trẻ tiếp xúc sớm với thiết bị công nghệ
Trên nhiều diễn đàn, mạng xã hội, nhiều ý kiến bày tỏ lo lắng với việc trẻ ở độ tuổi mầm non, tiểu học tiếp xúc quá sớm với thiết bị điện tử và các ứng dụng công nghệ. Trong khi đó, nhằm đáp ứng nhu cầu của đông đảo phụ huynh, nhiều trung tâm ngoại ngữ, tin học trên địa bàn TPHCM mở thêm các khóa học về ứng dụng AI với mức học phí, chương trình học, tài liệu giảng dạy có chất lượng “thượng vàng hạ cám”, gây hoang mang cho phụ huynh, học sinh.
Mới đây, tại họp báo thường kỳ tháng 9 của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho rằng, khi đưa AI vào giảng dạy ở bậc tiểu học cần đặt mục tiêu rõ ràng, đồng thời phải có “hàng rào” bảo vệ học sinh, đảm bảo các vấn đề về đạo đức ở mức cao nhất. Thay vì tập trung cho học sinh sử dụng AI, trước tiên trường học nên tập trung hỗ trợ thầy, cô giáo trong việc triển khai các hoạt động giảng dạy, giúp bài giảng trở nên sinh động, đạt hiệu quả tiếp nhận cao hơn đối với học sinh.
Đồng quan điểm, giáo viên nhiều trường phổ thông cho biết, hoạt động bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên hiện nay chưa phát huy tối đa hiệu quả trong thực tế. Do đó, thay vì tập huấn cho tất cả giáo viên một cách đại trà, ồ ạt, cơ quan quản lý cần triển khai các kế hoạch bồi dưỡng rõ ràng, đúng nội dung, sát đối tượng cần bồi dưỡng. Cùng với đó, hoạt động tuyên dương, khen thưởng hàng năm đối với đơn vị có thành tích xuất sắc cần quan tâm nhiều hơn hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong trường học, từ đó lan tỏa những mô hình làm tốt, cá nhân tiêu biểu trong toàn ngành.
THU TÂM
