Rà soát tình hình giám sát, đánh giá tổng thể đầu tư năm 2011, Bộ Kế hoạch - Đầu tư cho biết, đã có 110/124 cơ quan gửi báo cáo, đạt tỷ lệ 88,7%. So với năm 2010, tỷ lệ các cơ quan gửi báo cáo thấp hơn (năm 2010, có 112 cơ quan gửi báo cáo, đạt 90,3%, trong đó tỷ lệ các tập đoàn kinh tế và tổng công ty 91 có báo cáo đạt 100%).
Theo Bộ Kế hoạch - Đầu tư, tổng hợp số liệu các báo cáo này, hiện có 26.125 dự án trên tổng số 38.420 dự án đầu tư (các nhóm A, B, C) sử dụng 30% vốn nhà nước trở lên thực hiện đầu tư trong kỳ có báo cáo giám sát, chỉ đạt tỷ lệ 68%, dù có cải thiện so với các kỳ báo cáo trước. Điều này cho thấy công tác giám sát đầu tư chưa được thực hiện nghiêm túc. Nhiều chủ đầu tư chưa báo cáo đầy đủ các nội dung theo quy định, một số không báo cáo theo quy định, hoặc có báo cáo nhưng mang tính hình thức, thiếu các thông tin chi tiết…
Tuy nhiên, qua các báo cáo nhận được đã nổi lên vấn đề đáng lưu ý; đó là tình trạng chậm tiến độ diễn ra tại khá nhiều dự án đầu tư sử dụng 30% vốn nhà nước trở lên. Riêng trong năm 2011 có 4.436 dự án chậm tiến độ, chiếm 11,55% số dự án thực hiện trong kỳ; làm tăng chi phí, giảm hoặc không còn hiệu quả đầu tư và tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Cùng kỳ, các cơ quan chức năng đã phát hiện 100 dự án có vi phạm quy định về thủ tục đầu tư; 47 dự án vi phạm về quản lý chất lượng; 145 dự án có thất thoát, lãng phí (chiếm 0,38% tổng số dự án thực hiện đầu tư trong kỳ) và 1.034 dự án phải ngừng thực hiện, chiếm 2,69% tổng số dự án đang thực hiện.
Trong một diễn biến khác, Tổng cục Thống kê cho hay, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước tháng 4 năm 2012 ước đạt 17.065 tỷ đồng. Tính chung 4 tháng đầu năm, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước đạt 55.314 tỷ đồng, bằng 27,8% kế hoạch năm và tăng 3,8% so với cùng kỳ năm 2011. Lĩnh vực giao thông vận tải có mức đầu tư cao nhất, với 2.167 tỷ đồng, bằng 29% kế hoạch năm và tăng 11,4% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đến là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, với vốn đầu tư của Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn 1.284 tỷ đồng, bằng 26,6% kế hoạch năm và tăng 8,9% so với cùng kỳ năm trước…
Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước 4 tháng đầu năm của một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hà Nội và TPHCM có mức tăng cao nhất, trong đó Hà Nội đạt 4.513 tỷ đồng, bằng 18,9% kế hoạch năm và tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2011; TPHCM đạt 3.469 tỷ đồng, bằng 22,3% và tăng 8,3%... Mức tăng này được coi khá thấp so với mức tăng cùng kỳ năm trước (4 tháng đầu năm 2011 so với 4 tháng đầu năm 2010), do cả nước tiếp tục thực hiện cắt giảm đầu tư công theo tinh thần Nghị quyết 11 của Chính phủ.
Tuy nhiên, ngay cả khi tiến hành cắt giảm khá quyết liệt, đầu tư công ở Việt Nam vẫn chiếm một tỷ lệ rất cao trong nền kinh tế: 38,9% năm 2011, phấn đấu giảm còn 34% năm 2012. Ngược lại, hiệu quả của đầu tư công lại cần được nâng cao. Những đồng tiền thuế của người dân lẽ ra phải được sử dụng một cách thận trọng, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Buồn thay, ở nhiều nơi, nhiều chỗ, vẫn còn có tâm lý “cha chung”, mà sự lơ là trong giám sát, đánh giá đầu tư như đã nêu chính là ví dụ cụ thể.
Rõ ràng, những kiến nghị của Bộ Kế hoạch - Đầu tư với Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm điểm, báo cáo nguyên nhân, trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân không gửi báo cáo giám sát, đánh giá đầu tư; có giải pháp nghiêm khắc chấn chỉnh bộ máy và quy trình thực hiện công tác giám sát, đánh giá đầu tư trong phạm vi quản lý của mình; thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo định kỳ và nội dung báo cáo… là xác đáng.
Anh Thư
