Chiều 8-12, thảo luận ở hội trường, các đại biểu (ĐB) Quốc hội đồng tình có cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; chủ trương đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình; chủ trương đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy; điều chỉnh nội dung Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành…
Giải quyết bài toán tâm lý của người dân
Thảo luận tại hội trường, nhiều ĐB bày tỏ quan tâm đến chủ trương đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
ĐB Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) nhìn nhận, nhu cầu phát triển hạ tầng hàng không tại Việt Nam đã bước sang giai đoạn mới, khi hàng không quốc tế hiện chủ yếu dựa vào các sân bay như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng và một số sân bay khác sẽ đến ngưỡng giới hạn về công suất.
Việc lựa chọn Bắc Ninh - địa phương cạnh Hà Nội, đặt một sân bay quốc tế cấp 4F sẽ mở ra không gian phát triển mới cho toàn khu vực, đặc biệt đối với các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, logistics thương mại và công nghiệp phụ trợ hàng không.
Đây là dự án mang tầm chiến lược quốc gia, có chức năng lưỡng dụng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh trong bối cảnh tình hình khu vực còn nhiều yếu tố khó dự báo.
ĐB Dương Khắc Mai bày tỏ sự quan tâm đến 25 điểm di tích, 18.800 ngôi mộ và 7.100 hộ phải di dời; đề nghị thực thi chính sách đảm bảo người dân không chỉ đến nơi ở mới mà còn giải quyết được bài toán về tâm lý, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) cho rằng cần có chính sách đặc biệt cho phép di dời di tích lịch sử - văn hóa để bảo đảm tiến độ dự án. Tuy nhiên, để cân bằng giữa phát triển và bảo tồn, cân nhắc bổ sung tiêu chí công khai hồ sơ khoa học của từng di tích trước và sau khi di dời, nêu rõ giải pháp bảo tồn giá trị nguyên gốc và kế hoạch phát huy di tích sau khi di dời.
Cách làm này sẽ bảo đảm hài hòa lợi ích phát triển - văn hóa, tránh tâm lý băn khoăn của nhân dân và tạo sự đồng thuận xã hội cao hơn trong quá trình triển khai.
ĐB Nguyễn Tâm Hùng thống nhất giao Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và UBND tỉnh Bắc Ninh chịu trách nhiệm về tiến độ mặt bằng. Tuy nhiên, cần có cơ chế đánh giá tiến độ hàng quý theo bộ chỉ số định lượng (KPI) về bồi thường, tái định cư, giải ngân, tiến độ xây dựng hạ tầng then chốt nhằm giảm nguy cơ chậm trễ, như đã từng xảy ra tại một số dự án hạ tầng quy mô quốc gia khác.
Mở rộng việc tháo gỡ vướng mắc
Chiều cùng ngày, các ĐB cũng thảo luận về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TPHCM, TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, kết quả thực hiện Nghị quyết số 170/2024/QH15 tại 5 địa phương (Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Tây Ninh) tính đến ngày 1-12-2025 cho thấy hiệu quả rõ rệt: hoàn thành xử lý 1.759/2.161 dự án, nhà đất, đạt 81,39%; tổng giá trị vốn đầu tư khoảng 220.433 tỷ đồng; đưa 6.101,51ha đất vào khai thác, sử dụng.
Quá trình triển khai, ban chỉ đạo của Chính phủ đã rà soát, tổng hợp được 1.104 dự án, đất đai trên toàn quốc có tình huống pháp lý tương tự cần áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ.
Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, việc mở rộng nghị quyết sẽ tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên toàn quốc. Điều này nhằm khơi thông nguồn lực đầu tư tồn đọng, khắc phục tình trạng lãng phí, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế tăng trưởng cao.
Đối tượng áp dụng của nghị quyết này tương tự Nghị quyết số 170/2024/QH15, nhưng bổ sung thêm quy định đối với các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trước ngày nghị quyết này có hiệu lực thi hành, để tránh tiếp tục xử lý các sai phạm mới phát sinh.
Chính phủ được giao quy định hướng dẫn tổ chức thực hiện và ban hành danh mục cụ thể các dự án áp dụng, đồng thời quy định giới hạn thời gian thực hiện đối với từng chính sách cụ thể.
