Xóa độc quyền vàng miếng, kỳ vọng xuất khẩu vàng trang sức

Rục rịch tái khởi động

Theo Nghị định 232/2025/NĐ-CP của Chính phủ, từ ngày 10-10-2025, thị trường sẽ chuyển từ cơ chế độc quyền sang cơ chế cấp phép sản xuất vàng miếng. Như vậy, sau hơn 10 năm, chính sách quản lý vàng đã được điều chỉnh, mở đường cho hoạt động nhập khẩu, sản xuất vàng miếng minh bạch và cạnh tranh hơn. Nghị định 232 cho phép những doanh nghiệp và ngân hàng thương mại (NHTM) đáp ứng đủ điều kiện, được cấp phép tham gia sản xuất, đồng thời mở rộng quyền xuất nhập khẩu vàng.

Theo quy mô vốn điều lệ trong Nghị định 232, từ ngày 10-10, những doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên như SJC, PNJ, Doji… đáp ứng được điều kiện. Đồng thời, một số NHTM có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng (gồm: Vietcombank, VPBank, Techcombank, BIDV, MB, VietinBank, Agribank và ACB) được cấp phép sản xuất vàng miếng. Tuy nhiên đến nay, chỉ có ACB công bố trên trang web quy trình giao dịch mua, bán vàng miếng trong thời gian tới. Loại vàng được ACB giao dịch gồm vàng miếng thương hiệu ACB (sản xuất trước năm 2012), SJC và các loại vàng miếng khác do ngân hàng quy định, cập nhật tùy giai đoạn. Việc thanh toán và giao vàng được thực hiện ngay trong ngày hoặc tối đa 2 ngày làm việc. Trao đổi với PV báo SGGP ngày 3-10, đại diện ACB cho biết, Nghị định 232 quy định doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh mua bán vàng miếng có trách nhiệm công bố công khai thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng trên trang thông tin điện tử hoặc niêm yết tại trụ sở giao dịch. ACB đang mua bán 2 loại vàng miếng là vàng SJC và ACB. Còn với sản xuất và kinh doanh vàng miếng theo Nghị định 232 của NHNN, ACB vẫn đang chờ thông tư hướng dẫn và thực hiện đăng ký đúng quy định.

Một số NHTM và doanh nghiệp kinh doanh vàng khác cũng sẵn sàng tái khởi động tham gia thị trường vàng. Lãnh đạo Techcombank cho biết, ngân hàng đang chuẩn bị toàn diện để tham gia thị trường vàng miếng sau khi Nghị định 232 có hiệu lực. Chẳng hạn như tìm kiếm đối tác quốc tế để nhập khẩu vàng nguyên liệu và lên kế hoạch chế tác vàng miếng, chuẩn bị kỹ lưỡng về cơ sở vật chất trong nước về nhân sự, quy trình nhập khẩu - cung ứng, kho bãi, thiết bị cân đong... Đại diện Công ty SJC cho biết đang chờ hướng dẫn thủ tục xin cấp phép và nhập khẩu vàng nguyên liệu từ NHNN. Với cơ sở vật chất sẵn có, SJC có thể tái khởi động sản xuất vàng miếng lập tức.

Có thể xuất khẩu vàng trang sức

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Ngô Trí Long nhận định, nhu cầu tích trữ vàng trong dân vẫn ở mức cao, trong khi nguồn lực ngoại hối quốc gia không thể dồn toàn bộ vào việc nhập khẩu vàng mỗi khi giá tăng mạnh. Giải pháp hợp lý là kiểm soát mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới trong phạm vi có thể chấp nhận được. Khi giá vàng thế giới giảm, độ vênh giữa 2 thị trường sẽ theo đó “hạ nhiệt”.

Theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên cấp cao, Đại học Kinh tế TPHCM, để thị trường vàng ổn định, phải có thêm nhiều giải pháp đồng bộ, đặc biệt là giải quyết tận gốc rễ vấn đề nguồn cung vàng. Hiện phải chờ xem có bao nhiêu doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh và họ được cấp quota nhập khẩu vàng nguyên liệu số lượng bao nhiêu, có đáp ứng nhu cầu thực tế hay không... Đây là những yếu tố then chốt quyết định khả năng thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.

“Về dài hạn, Việt Nam cần phát triển sàn vàng trong các trung tâm tài chính quốc tế chuẩn bị xây dựng. Sàn vàng sẽ giúp giảm bớt tình trạng đầu cơ bằng cách chuyển hoạt động mua bán từ vàng vật chất sang giao dịch tài chính, từ đó hạn chế nhu cầu nắm giữ vàng thật”, ông Nguyễn Hữu Huân đề xuất.

Trong khi đó, theo dự tính của Hiệp hội Kinh doanh vàng (VGTA), nhu cầu mua ngoại tệ để nhập khẩu vàng nguyên liệu khoảng 5 tỷ USD/năm (tương đương 416 triệu USD/tháng). Quy mô này được đánh giá rất nhỏ so với doanh số mua bán ngoại tệ trên thị trường liên ngân hàng (18,9 - 25,2 tỷ USD/tháng). VGTA cho rằng, doanh nghiệp sản xuất và chế tác vàng Việt Nam có đủ năng lực, không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn có khả năng xuất khẩu. Trong giá trị xuất khẩu, có tới hơn 25% là giá trị sức lao động của người Việt. Ước tính, số vàng nguyên liệu nhập được chia 2 phần: 50% phục vụ thị trường nội địa, 50% cho xuất khẩu. Với khoảng 25 tấn vàng trang sức xuất khẩu, doanh nghiệp có thể thu về 3,5 - 4 tỷ USD. Như vậy, việc nhập khẩu vàng nguyên liệu không chỉ nhằm ổn định sản xuất trong nước mà còn giúp tái tạo nguồn ngoại tệ đáng kể cho quốc gia.