Vụ chuyển sở hữu xe vào hợp tác xã (TPHCM): Cảnh báo nguy cơ tan rã

Trong khi những tranh cãi về tính pháp lý, xung quanh các Quyết định 16, 17 của Bộ GTVT chưa ngã ngũ thì các hợp tác xã (HTX) tại TPHCM đã sắp tan rã.

Xã viên bỏ đi

Sau khi Bộ GTVT ban hành các Quyết định 16, 17 về chuyển quyền sở hữu từ cá nhân sang tập thể đối với các xe vận tải thuộc HTX, theo thống kê chưa đầy đủ của Liên minh HTX TPHCM, ở 11 HTX đã có 1.732 xã viên không đồng ý chuyển quyền sở hữu tài sản của mình cho HTX đứng tên.

Hiện nay, TPHCM có 178 HTX, số đầu xe chiếm khoảng 80% tổng phương tiện vận tải TP. Thế nhưng số đầu xe của các HTX đang giảm dần kể từ khi hai Quyết định 16, 17 được ban hành.

Những ngày này, đến HTX Đất Thép (143 Lê Hồng Phong P3 Q5) chỉ thấy lèo tèo một, hai nhân viên trực ở văn phòng. Hiện, HTX này chỉ còn hoạt động cầm chừng dựa vào các xe vận tải liên tỉnh. Xe taxi là hoạt động chủ lực của HTX đã tuyên bố tạm ngưng hoạt động từ ngày 1-1-2008, vì lý do tất cả 100% đầu xe của xã viên đã bỏ HTX mà đi.

Chỉ tính sơ qua, doanh thu của HTX đã mất hơn 2 tỷ đồng/tháng cho gần 200 xe taxi (tính theo thời điểm giá xăng còn 13.000 đồng/lít). Ông Lê Văn Mười, Chủ nhiệm HTX Đất Thép ngậm ngùi: “Tui hoạt động trong nghề này từ sau giải phóng đến nay, nhìn xã viên ra đi mà lòng đau lắm nhưng làm gì được, lợi ích của họ mà! Tui cũng nhức đầu quá, đành rút quân có trật tự vậy, chẳng lẽ tuyên bố giải thể HTX, đành hoạt động cầm chừng để đợi xem bộ có sửa sai không rồi tính tiếp”.

Với HTX Vận tải quận 4 (38 Hoàng Diệu P12 Q4), xe khách vận chuyển theo hợp đồng của HTX đình trệ từ hơn 8 tháng nay, thiệt hại hàng trăm triệu đồng mỗi tháng. Bà Nguyễn Thị Dung, Chủ nhiệm HTX nói: “Có một phương án để níu kéo xã viên ở lại với mình trong khi chờ bộ sửa sai, đó là HTX lập danh sách, đưa cho xã viên ký, HTX cho mượn mặt bằng kinh doanh, còn chủ phương tiện vẫn là xã viên, nhưng khi trình lên UBND quận 4 thì quận không chịu, chỉ bảo là quận nào trả về quận đó nên xã viên bỏ đi hết”.

Tình hình ở HTX Toàn Thắng (179 đường số 7, P. Bình Trị Đông B, Q. Bình Tân) cũng chẳng khá hơn là mấy. HTX có 400 đầu xe thì nay đã mất hơn 100. HTX liên tục mất hợp đồng, mất bến bãi. Chị Tạ Thị Tư, đại diện HTX cho biết: “Tại Bến xe miền Tây, bến xe Ngã tư Ga hồi nào cũng được năm, sáu chục chiếc. Bây giờ nhìn mà đau lòng, chỉ còn khoảng hai chục chiếc, xã viên đem xe đi hết rồi còn đâu!”.

Một xã viên của HTX giấu tên, nói: “Tui bỏ tiền ra mua chiếc xe mấy trăm triệu đồng mà để HTX đứng tên sao được, tui không đồng ý với các quyết định rất bất hợp lý của bộ, dù kinh doanh cá thể sẽ khó khăn nhưng thà làm thế còn hơn”.

Hiện nay, ở tất cả các HTX tại TP đều như vậy: mất xã viên, mất hợp đồng, mất bến. Khi hỏi các chủ nhiệm HTX sẽ quyết định như thế nào trong thời gian tới, họ đều lắc đầu ngao ngán. Họ nhất quyết sẽ hỗ trợ cho Liên minh đứng nguyên đơn để khởi kiện và quyết theo đến cùng.

Quyết kiện đến cùng

Khi xã viên “ra riêng” thì HTX sẽ tan rã. Ông Lê Văn Mười phân tích: “Bây giờ bắt xã viên chuyển quyền sở hữu xe, họ không chịu, vì miếng cơm manh áo, trong thời gian chờ đợi họ phải hoạt động chui, buộc lòng họ phải xoay xở để sống chứ! Họ còn nợ ngân hàng nữa, nếu không hoạt động thì họ đành bán xe để trả nợ, kiếm nghề khác để sống thôi. Như thế vô tình đã tạo nên một lực lượng thất nghiệp mới trong xã hội nếu họ không tìm được nghề mới”.

Nhiều chủ nhiệm HTX có chung quan điểm khi hoạt động vận tải cá thể tăng lên, khó có thể hy vọng quản lý chặt chẽ được.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Duy Hiếu, Chủ tịch Liên minh HTX TPHCM cho biết: “Bộ GTVT ban hành 2 quyết định trên đã sai rõ ràng, thứ nhất trái Luật HTX, thứ nhì sai chỉ đạo của Chính phủ, thứ ba trái đường lối phát triển, thứ tư là vượt thẩm quyền, phá vỡ mô hình HTX dịch vụ hỗ trợ, biến HTX thành doanh nghiệp, ngay cả Bộ Tư pháp cũng đã đồng ý với chúng tôi như vậy. Vì thế ở đây không có một hình thức nào có thể dung hòa. Nếu trong tháng 4 này mà bộ không có ý kiến sửa sai, chúng tôi sẽ khởi kiện”.

Diễm Lệ