Sau 1 tháng Liên hiệp HTX Vận tải TPHCM triển khai hình thức bán vé xe buýt tự động trên 150 xe buýt của 5 tuyến với kỳ vọng sẽ giúp hành khách đi xe đỡ bị phiền toái, phân biệt đối xử… Tuy nhiên, với thực tế những gì đã diễn ra cho thấy hình thức bán vé này vẫn còn nhiều vấn đề cần chấn chỉnh.
- Tự động kiểu thủ công
Theo đại diện Liên hiệp HTX Vận tải TPHCM, với việc lắp đặt các thùng bán vé tự động, hành khách đi xe buýt mỗi khi lên xe chỉ cần lên cửa trước, bỏ tiền vào thùng sẽ nhận được vé xe. Trong trường hợp hành khách đưa tiền có mệnh giá lớn hơn so với giá vé phần tiền dư sẽ được tài xế thao tác bấm nút để máy trả lại cho khách. Nhưng trên thực tế, mọi việc lại diễn ra hoàn toàn khác.
Ghi nhận của chúng tôi trên tuyến số 65 từ Bến Thành về Bến xe An Sương vào chiều 26-6, dù ngay trên xe có thùng bán vé tự động, nhưng công việc bán vé, thu tiền vẫn được nhân viên áp dụng theo quy trình cũ là đi đến các dãy ghế xé vé đưa cho khách và thu, thối tiền.
Sau đó, từ Bến xe An Sương chúng tôi đón chiếc xe BKS 53N - 6400 (tuyến 65) để quay ngược lại Bến Thành, khi hành khách vừa bước lên xe, tài xế và nhân viên trên xe luôn miệng nhắc: “Mọi người đưa tiền lẻ đi lên phía trên bỏ vào thùng và xé vé nè”. Một số người chưa quen, không mang sẵn tiền lẻ nên đưa tiền bỏ vào thùng với mệnh giá lớn hơn giá vé, ngay lập tức nhân viên tự nhẩm tính rồi thối trực tiếp chứ tài xế khỏi cần nhấn nút thối tiền.
Ngạc nhiên, tôi hỏi: “Sao kêu là máy bán vé tự động mà nhân viên phải tự lấy tiền túi thối cho khách vậy bác tài?”. “Máy này tự giác để hành khách bỏ tiền vô thôi, chứ có gì là tự động đâu? Anh thấy đó, tự động gì mà khách bỏ tiền vào không thấy máy báo dư và cũng không tự in vé ra cho khách, mọi thao tác đều do con người làm hết. Chẳng hạn như lúc này, tôi nhấn hoài mà trong máy đâu có đồng nào thối lại cho khách, nên không còn sự lựa chọn nào khác là tự móc tiền túi ra trả lại thôi” - tài xế Bạch Ngọc Kiệt bày tỏ.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, mang tiếng là máy bán vé tự động, nhưng thực chất đây chỉ là cái thùng có khoét lỗ để bỏ tiền vào. Còn mọi việc như tính toán, bấm nút, trả tiền và xé vé đưa cho hành khách, tài xế đều phải thao tác. Cụ thể, trên máy có bốn “cọc” bỏ sẵn tiền cắc bên trong với mệnh giá 1.000, 2.000, 5.000 đồng để tài xế bấm vào các nút này thối tiền cho khách khi hành khách đưa tiền có mệnh giá lớn hơn tiền vé quy định (3.000 đồng). Bên cạnh đó, các tập vé được kẹp cố định để hành khách sau khi bỏ tiền vào thùng rồi tự mình xé vé, chứ máy không có chức năng tự in vé.
Máy bán vé tự động được lắp đặt trên xe buýt hiệu quả sử dụng kém.
Chưa hết, do hệ thống máy tự động này thiếu chức năng tự nhận biết số tiền hành khách bỏ vào dư hay thiếu so với giá vé quy định để báo cho tài xế biết nên nhiều hành khách thiếu ý thức đã cố tình bỏ thiếu tiền hoặc bỏ các tờ vé số, vé xe buýt đã xài vào thùng. Trong lúc đó, tài xế không kịp quan sát nên xảy ra tình trạng số vé bán ra nhiều, nhưng số tiền thu về lại không đủ. Hậu quả cuối cùng là tài xế lãnh đủ.
Tài xế Kiệt than vãn: “Có nhiều hôm, khách lên cùng lúc đông và còn phải tập trung cho việc lái xe nên khi hành khách bỏ tiền vào thùng vé mình không kiểm soát nổi, trong khi máy lại không tự động báo. Cho nên, đến lúc về bến mở thùng ra kiểm tra thấy toàn là vé số, tiền rách… thế là phải bỏ tiền túi ra bù lỗ cho công ty”.
- Khắc phục cách nào?
Trước những bất cập nêu trên, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Phùng Đăng Hải, Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Vận tải TPHCM. Ông Hải cho biết sau khi áp dụng hệ thống bán vé xe buýt tự động trên một số tuyến đã lộ ra nhiều vấn đề phải hiệu chỉnh. Do đây đang là giai đoạn thí điểm nên dự kiến khoảng một, hai tháng tới, sau khi sơ kết đánh giá tình hình hoạt động sẽ quyết định tuyến nào tiếp tục duy trì, tuyến nào sẽ ngưng. Chẳng hạn như tuyến Bến Thành - An Sương hiện nay, do chọn chưa đúng nên xảy ra tình trạng hành khách bị ùn ứ ở đầu bến An Sương.
Trả lời về vấn đề tại sao hệ thống bán vé tự động lại thiếu các chức năng tự động dẫn đến các thao tác chủ yếu do con người điều khiển, ông Hải cho rằng do các thiết bị hoàn toàn tự động có giá thành khá cao. Chẳng hạn, Nhật Bản có chào hàng một thiết bị chỉ có chức năng chạy vé tự động cũng đã lên đến 3.000USD/máy. Còn với các loại máy có đầy đủ chức năng tự động chạy vé, đếm và thối tiền… cũng vào khoảng 5.000USD/máy.
Để giải quyết những vấn đề tồn tại, ông Hải cho biết: “Trong thời gian tới sẽ kiến nghị Cục Thuế TP cho phát hành hệ thống vé cuộn (thay thế cho vé tập như hiện nay) để lắp đặt sẵn vào máy, giúp tạo ra sự tiện lợi cho hành khách đi xe và hạn chế tình trạng một hành khách xé cùng lúc nhiều vé. Đồng thời, sẽ đề xuất tăng lương cho các tài xế chạy trên các tuyến có lắp đặt hệ thống vé tự động, để họ yên tâm làm việc và giúp kiểm soát các trường hợp hành khách gian lận tiền vé”
ĐÌNH LÝ
