Quyết định “lịch sử” sau 13 năm
Ngày 26-8, Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3-4-2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.
Nội dung đáng chú ý của Nghị định số 232/2025/NĐ-CP là bãi bỏ khoản 3, điều 4 của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Việc sửa đổi, bổ sung phù hợp với mục tiêu chuyển từ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng sang cơ chế cấp phép hoạt động sản xuất vàng miếng.
Cùng với đó, bổ sung về các điều kiện cấp giấy phép sản xuất vàng miếng. Theo đó, doanh nghiệp được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện, trong đó có giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng; có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên; không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng...
Ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định, trong đó có giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng; có vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên.
Như vậy, sau 13 năm (2012-2025), đến nay Nghị định số 24/2012/NĐ-CP quy định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đã được sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn thị trường.
Trao đổi với phóng viên Báo SGGP về vấn đề này, TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, đánh giá, việc Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP là cần thiết và phù hợp với thực tế vận hành thị trường vàng hiện nay. Bởi việc thiếu hụt nguồn cung kéo dài diễn ra trong bối cảnh giá vàng thế giới biến động mạnh, khiến giá vàng trong nước thường xuyên vượt xa giá thế giới, có thời điểm chênh lệch lên tới 20 triệu đồng/lượng. Để thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới, giải pháp căn cơ là phải đảm bảo nguồn cung vàng dồi dào và ổn định cho thị trường, giúp hai thị trường trong và ngoài nước liên thông.
Cũng theo TS Nguyễn Trí Hiếu, Nhà nước hoàn toàn có thể kiểm soát nhập khẩu vàng nguyên liệu thông qua cơ chế quota minh bạch, điều tiết theo nhu cầu thực tế và bảo đảm cân đối vĩ mô. Nếu làm được điều này, sẽ hạn chế được buôn lậu, giảm thất thoát ngoại tệ và khôi phục lòng tin thị trường. Khi thị trường vàng trở nên minh bạch, cạnh tranh và có kiểm soát hiệu quả, người dân cũng sẽ bớt rơi vào tâm lý đầu cơ do chạy theo tin đồn và chịu thiệt hại từ sự biến động bất thường.
Đảm bảo quyền lợi của người dân
Cùng ngày, thị trường vàng trong nước đã chứng kiến mức tăng giá kỷ lục. Trong phiên giao dịch ngày 26-8, giá vàng miếng SJC được các doanh nghiệp trong nước niêm yết ở mức 126,1-127,7 triệu đồng/lượng (mua - bán), tăng 500.000 đồng ở chiều thu mua và tăng 600.000 đồng ở chiều bán ra so với giá lúc mở phiên.
Vào khoảng 16 giờ, giá vàng miếng SJC được tiệm vàng Ngọc Thẫm tại TPHCM niêm yết ở mức 126 triệu đồng/lượng mua vào và 128 triệu đồng/lượng bán ra, tăng 500.000 đồng cả 2 chiều mua và bán so với hôm trước. Mức 128 triệu đồng/lượng chiều bán ra là kỷ lục mới của mặt hàng này. Đây là lần thứ 7 vàng miếng SJC lập kỷ lục kể từ đầu tháng 8. Giá vàng nhẫn được niêm yết tại 119,6-122,1 triệu đồng/lượng (mua - bán), tăng 500.000 đồng ở chiều thu mua và chiều bán ra.
Trong khi đó, giá vàng thế giới hiện quanh mốc 3.373 USD/ounce, tăng 28% kể từ đầu năm. Quy đổi theo tỷ giá chưa tính thuế, phí, giá kim loại quốc tế tương đương 107,5 triệu đồng/lượng, thấp hơn giá trong nước 20 triệu đồng/lượng.
Giá vàng quốc tế chủ yếu đi ngang, tích lũy và chờ tín hiệu chính sách, đặc biệt là động thái lãi suất từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Nếu FED hạ lãi suất, giá vàng thế giới có thể tăng nhưng mức tăng dự kiến không lớn. Trái lại, giá vàng trong nước liên tục đi lên gần như độc lập với thế giới. Nguyên nhân chính đến từ cung - cầu nội địa, nguồn cung vàng miếng khan hiếm, trong khi người dân có xu hướng tích trữ, ít bán ra. Sau một thời gian chờ đợi giá không giảm, nhiều người mất kiên nhẫn, tiếp tục mua vào, càng làm cầu tăng mạnh.
Nghị định số 232/2025/NĐ-CP cũng bổ sung quy định về thanh toán mua, bán vàng như giao dịch từ 20 triệu đồng trở lên trong ngày của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán.
Sự mất cân đối này tạo nên nghịch lý giá thế giới giảm mạnh thì trong nước chỉ giảm nhẹ, nhưng khi thế giới nhích nhẹ thì trong nước lại tăng vọt. Điển hình, dù giá vàng quốc tế hiện gần tương đương mức của 2 tháng trước (khoảng 3.300 USD/ounce), giá vàng miếng SJC vẫn cao hơn 9 triệu đồng/lượng so với thời điểm đó.
Theo PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, chuyên gia kinh tế Đại học Kinh tế Quốc dân, sau quy định mới về xóa bỏ độc quyền về sản xuất vàng miếng thì giá vàng trong nước có giảm hay không vẫn còn phải xem xét đến nhiều yếu tố chi phối. Tuy nhiên, việc xóa bỏ cơ chế độc quyền cũng đồng nghĩa với tăng nguồn cung qua một ngưỡng nhất định, cho phép các nhà cung ứng vàng có thể vận hành một cách tự do và bình đẳng. Từ đó, sẽ hướng đến mục tiêu cuối cùng là đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân trong mua bán, tích trữ vàng; đạt được ổn định thị trường vàng và ổn định kinh tế vĩ mô.
