Cách mạng đường sắt châu Âu

Châu Âu hiện đang đi đầu trong công cuộc thúc đẩy người dân tìm kiếm các giải pháp xanh thay thế cho việc di chuyển bằng máy bay trên các chặng bay ngắn.
Vận động thay máy bay bằng tàu hỏa trên một sân ga Berlin, Đức Ảnh: THE GUARDIAN
Vận động thay máy bay bằng tàu hỏa trên một sân ga Berlin, Đức Ảnh: THE GUARDIAN

Một phong trào tẩy chay đi máy bay mang tên Flight shame (tạm dịch: Bay là hổ thẹn) được phát động. Kể từ đó, nhiều người chọn di chuyển bằng tàu hỏa, giải pháp được coi là thân thiện hơn với môi trường.

Cuộc cách mạng đường sắt đang diễn ra tại châu Âu, với các tuyến tàu cao tốc và các nhà điều hành mới được đưa vào hoạt động, đảo ngược xu hướng giảm nhu cầu dịch vụ tàu chạy qua đêm, cũng như việc xây dựng các tuyến đường hầm, lắp đặt các đầu máy xe lửa mới giúp giảm thời gian di chuyển, cải thiện độ tin cậy và hiệu quả. Các chương trình khuyến mãi vé giá rẻ cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc kích cầu. Với nguồn đầu tư dồi dào vào đường sắt, quá trình “tàu hỏa hóa” mạng lưới vận tải của châu Âu đang trên đà phát triển tốt và việc di chuyển hầu hết dựa vào đường sắt chỉ còn là vấn đề thời gian, trả lại bầu trời trong xanh cho châu lục này.

Tuy nhiên, quá trình chuyển giao vẫn gặp một số khó khăn khi tiến độ vẫn chậm. Chưa có dấu hiệu cho thấy các sân bay tại châu Âu sẽ yên ắng hơn trong thời gian tới. Đầu năm nay, Pháp đã ban hành lệnh cấm 3 chặng bay nội địa ngắn nhằm cắt giảm mức độ ô nhiễm khí thải. Mặc dù đã được các quan chức Liên minh châu Âu (EU) thông qua và ban hành thành luật tại Pháp tháng 5 này, song lệnh này vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong việc tìm giải pháp di chuyển thay thế và hầu như không tác động mạnh tới việc giảm thiểu khí thải.

Theo Tổ chức Transport & Environment (T&E) ước tính, các chặng bay bị cấm chỉ chiếm 0,3% tổng lượng khí thải của ngành hàng không Pháp và chiếm 3% lượng khí thải của các chuyến bay nội địa. Khí thải hàng không ảnh hưởng mạnh mẽ đến tình trạng biến đổi khí hậu, do các loại khí, hơi nước và vệt khói từ máy bay thải ra. Hơn nữa, ngành hàng không đang trên đà phục hồi nhanh chóng sau đại dịch Covid-19, khiến lượng khí thải hàng không tại châu Âu tăng trung bình 5% so với giai đoạn 2013-2019. Ngoài ra, các hãng hàng không cũng không phải trả thuế nhiên liệu tại EU, đồng thời vé máy bay được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT).

Mặc dù tác động ở mức hạn chế, song lệnh cấm của Pháp tạo tiền đề cho những lệnh hạn chế trong tương lai ngành hàng không. Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn hàng không Altair Advisory, ông Patrick Edmond, đánh giá lệnh cấm này như một dấu hiệu báo trước các biện pháp tương tự có thể được đưa ra nếu ngành không nghiêm túc trong việc giảm thiểu khí carbon.

Pháp không phải là quốc gia EU đầu tiên áp dụng chính sách cứng rắn đối với các chặng bay ngắn. Năm 2020, Chính phủ Áo đã đồng ý hỗ trợ Hãng hàng không quốc gia Áo (Austria Airlines) với điều kiện hãng này phải cắt bỏ tất cả chuyến bay có dịch vụ tàu hỏa chạy dưới 3 giờ. Chính phủ nước này cũng đưa ra mức thuế 30 EUR (32 USD) đối với các chuyến bay dưới 350km khởi hành từ các sân bay trong nước.

Tây Ban Nha cũng đã đề ra lộ trình cắt giảm các chuyến bay có đường tàu chạy ít hơn 2 giờ 30 phút vào năm 2050. Hãng hàng không KLM của Hà Lan đang tích cực hợp tác với các đối tác vận tải đường sắt đối với một số tuyến vận tải.

Tin cùng chuyên mục