Bangkok, trung tâm kinh tế - du lịch của Thái Lan, hiện tiêu thụ khoảng 15% năng lượng cả nước và phát thải hơn 20 triệu tấn CO2 mỗi năm. Với mật độ giao thông, nhà cao tầng và điều hòa hoạt động suốt ngày đêm, thủ đô này là một trong những “điểm nóng carbon” lớn nhất Đông Nam Á.
Nhưng cũng nhờ có nắng chói chang gần như quanh năm, người Thái muốn biến nguồn tài nguyên tự nhiên này thành động lực cho quá trình chuyển đổi xanh. Sáng kiến BSC khuyến khích người dân, doanh nghiệp và cơ quan công cộng lắp đặt tấm pin mặt trời áp mái để tự sản xuất điện, đồng thời có thể bán phần điện dư lên lưới quốc gia.
Theo ước tính của Cục Điện lực Thái Lan, nếu 25% mái nhà trong khu vực nội đô được lắp hệ thống năng lượng mặt trời, công suất phát điện có thể đạt hơn 2.000MW, tương đương 1/4 sản lượng của toàn tỉnh Nonthaburi. Trên quy mô toàn thành phố, tiềm năng đạt tới 15GW, tương đương 3 nhà máy điện than lớn, giúp giảm hơn 10 triệu tấn CO2 mỗi năm.
Để thúc đẩy người dân tham gia, chính quyền đô thị Bangkok đã công bố cẩm nang “Hướng dẫn năng lượng mặt trời cho mọi nhà” cùng trang web tương tác, cho phép người dùng tính toán công suất tiềm năng và thời gian hoàn vốn.
“Chúng tôi muốn việc lắp đặt pin mặt trời trở nên đơn giản như đăng ký nước sạch hay điện thoại di động”, ông Chadchart nói.
Chính quyền còn đặt mục tiêu mỗi năm lắp mới ít nhất 100.000m2 mái nhà, biến các tòa nhà công cộng, trường học, bệnh viện thành “trạm năng lượng” thu nhỏ. Chính phủ Thái Lan cũng đang thúc đẩy mục tiêu năng lượng tái tạo chiếm 50% tổng sản lượng điện vào năm 2040.
Theo Viện Năng lượng Thái Lan, quốc gia này có tiềm năng hơn 300GW năng lượng mặt trời, nhưng đến năm 2022 mới chỉ khai thác khoảng 1.800MW. Mỗi mê-ga-oát điện mặt trời giúp giảm trung bình 700 tấn CO2/năm, nghĩa là chỉ riêng Bangkok, nếu khai thác hết tiềm năng mái nhà, sẽ giảm được gần nửa lượng khí thải hiện nay.
Dẫu vậy, con đường để Bangkok trở thành “Thành phố mặt trời” không hề bằng phẳng. Chi phí đầu tư ban đầu còn cao, quá trình đấu nối lưới điện phức tạp, và công nghệ lưu trữ năng lượng vẫn hạn chế.
BMA đang xem xét triển khai chương trình “tín dụng xanh”, cho phép hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ vay vốn lãi suất thấp để lắp đặt hệ thống từ 5-20kW. Cùng lúc đó, Bộ Năng lượng Thái Lan phối hợp các ngân hàng thương mại nghiên cứu cơ chế mua điện ổn định, bảo đảm người dân có thể hoàn vốn trong vòng 5-7 năm.
Các chuyên gia nhận định, BSC không chỉ là một dự án năng lượng mà còn là mô hình quản trị đô thị mới. Mỗi mái nhà trở thành một phần của mạng lưới điện thông minh, giúp thành phố tự cân bằng nhu cầu và nguồn cung. Nếu thành công, Bangkok sẽ trở thành hình mẫu cho các đô thị nhiệt đới trong khu vực, nơi nắng gắt không còn là gánh nặng, mà trở thành tài nguyên để tái sinh năng lượng.
