Đề xuất một chương trình mục tiêu quốc gia chung
Sáng 25-11, các ĐB thảo luận ở tổ về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.
Tại tổ số 11, về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) cho biết, quy định “tỷ lệ cặp nam nữ được tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 90% năm 2030 và 95% vào năm 2035” là mục tiêu lý tưởng, song để đảm bảo khả thi, chương trình cần xem xét dựa trên năng lực hiện tại, thực tế để đạt được.
Nhất trí với mục tiêu “70% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất vào năm 2030 và 90% vào năm 2035” vì có tính khả thi, tuy nhiên theo ĐB Tô Ái Vang, tỷ lệ tiếp cận dịch vụ sàng lọc còn nhiều khác biệt giữa khu vực thành thị và nông thôn, miền núi và nông thôn.
Do đó, để đạt được mục tiêu trên, cần bảo đảm đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị đồng bộ, đội ngũ nhân lực chuyên môn được đào tạo ở các tuyến y tế, đặc biệt là tuyến cơ sở. Dù bảo hiểm y tế hỗ trợ một phần, nhưng cần có chính sách hỗ trợ chi phí cho các gói sàng lọc để giảm gánh nặng kinh tế với gia đình khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nên thiết lập hệ thống quản lý theo dõi, can thiệp hiệu quả sau sàng lọc cho các trường hợp phát hiện bệnh tật….
ĐB Lò Thị Luyến (Điện Biên) cho rằng, khi Quốc hội thông qua chủ trương các chương trình mục tiêu quốc gia chính là cụ thể hóa một bước chủ trương, đường lối của Đảng.
Chính từ các chương trình này, bộ mặt của các địa phương khó khăn mới tốt lên; các đối tượng được thụ hưởng sẽ có cuộc sống khá hơn, niềm tin ngày được nâng cao. Tuy nhiên, từ trước tới nay thực hiện nhiều chương trình mục tiêu quốc gia vẫn còn những tồn tại, khó khăn.
Xuất phát từ thực tế địa phương, ĐB Lò Thị Luyến cho biết, địa phương và người dân mong muốn chỉ nên có một chương trình mục tiêu quốc gia chung có tên là “Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đặc biệt khó khăn, khó khăn”. Trong đó thiết kế lại chương trình để xác định các nguồn vốn đầu tư cho từng lĩnh vực; lúc đó sẽ có một cơ quan chủ quản, một cơ chế quản lý…
“Việc này phù hợp với vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay, ít người mà nhiều việc”, ĐB Lò Thị Luyến nêu.
Đồng tình việc tổ chức một chương trình mục tiêu quốc gia, ĐB Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) cho rằng, còn để dễ giám sát, hiệu quả và minh bạch hơn.
Chú trọng đạo đức trong trường học
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 xác định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, đi đôi với lĩnh vực khoa học công nghệ.
Nhận định giáo dục và đào tạo trong giai đoạn mới chịu tác động mạnh của cách mạng công nghiệp 4.0, sự bùng nổ của AI, nhu cầu nhân lực chất lượng cao, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, giải pháp không chỉ dừng ở dạy tốt, học tốt theo truyền thống, mà phải là một cuộc cách mạng về tư duy.
Theo Chủ tịch Quốc hội, khâu đánh giá người học không chỉ trên điểm số, bài thi, mà cần dựa vào sản phẩm, quá trình thực hiện.
“Làm sao để giáo viên đạo đức tốt, trách nhiệm cao, học sinh phải xem đạo đức là gốc. Trường học trong giai đoạn tới phải đặt nặng vấn đề giáo dục đạo đức cho giáo viên và học sinh …”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, việc xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia đối với ngành giáo dục là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi đầu tư lớn về nguồn lực và thời gian. Mục tiêu cuối cùng của chương trình là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý. Chương trình giáo dục cũng cần có tầm nhìn dài hạn, dự báo được xu hướng phát triển của xã hội, thị trường lao động.
“Chúng ta đừng tham vọng, mà phải thấy thực tế với túi tiền của mình để bố trí chương trình trọng tâm, trọng điểm. Chương trình mục tiêu quốc gia phải giải quyết được vấn đề cốt lõi, cấp bách có tính đột phá của ngành giáo dục. Theo tôi, nên tập trung vào chuyển đổi số, đào tạo nghề chất lượng cao, giáo dục vùng sâu vùng xa để có giải pháp nguồn vốn tương ứng”, Chủ tịch Quốc hội nêu và đề nghị quá trình triển khai phải đảm bảo nguồn lực, cơ chế tài chính và giám sát.
Liên quan chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các ĐB ở địa phương thấy bất cập vấn đề gì thì diễn đàn trên Quốc hội phải kiến nghị để tháo gỡ, giải quyết.
“Chăm sóc sức khỏe nhân dân đòi hỏi giữa chính sách vĩ mô, hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực và ý thức cộng đồng. Do đó, cần củng cố, đổi mới y tế cơ sở, nâng cao năng lực trạm y tế xã phường; cung cấp trang thiết bị, chẩn đoán, cơ bản là siêu âm, xét nghiệm nhanh và có thuốc để người dân tin tưởng khám, chữa bệnh tại trạm y tế”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu giải pháp.
Mặt khác, phải đẩy mạnh y tế dự phòng, nâng cao sức khỏe, “phòng bệnh hơn chữa bệnh”; ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số đột phá phát triển nguồn nhân lực, trong đó có đào tạo và chuyển giao kỹ thuật, chế độ đãi ngộ, nâng cao y đức.
“Giải pháp đi vào thực tế, tôi thấy có mô hình hình tháp. Trong đó, đáy tháp là y tế dự phòng, y tế cơ sở vững chắc; thân thấp là y tế chuyên sâu và công nghệ hỗ trợ; đỉnh tháp là chính sách, tài chính bền vững. Nếu chỉ hô hào ở trên mà đáy tháp yếu thì xử lý mãi, cũng rất khó. Do đó, tôi đề nghị các mục tiêu, giải pháp triển khai thực hiện phải đảm bảo tính khả thi”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.
