* Hai bên nhất trí cắt giảm sở hữu đầu đạn hạt nhân và ra Tuyên bố chung

Ngày 6-7, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đến Mátxcơva, thăm chính thức nước Nga lần đầu tiên theo lời mời của Tổng thống Dmitry Medvedev (ảnh). Lãnh đạo hai nước đã hội đàm quan hệ song phương, kế hoạch của Mỹ nhằm bố trí Hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) tại Trung và Đông Âu, những vấn đề quốc tế nóng như tình hình liên quan đến chương trình hạt nhân của CHDCND Triều Tiên và Iran, tình hình Gruzia, Afghanistan và Trung Đông.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabov cho biết lãnh đạo hai nước đã ký “Hiểu biết chung về vấn đề tiếp tục cắt giảm và hạn chế vũ khí tiến công chiến lược”. Theo đó, hai nước vốn sở hữu 95% số lượng vũ khí hạt nhân trên thế giới đồng ý cắt giảm số đầu đạn hạt nhân từ mức trên 2.200 xuống còn từ 1.500 đến không quá 1.675 đầu đạn và số phương tiện phóng hạt nhân xuống còn từ 500 - 1.100 phương tiện.

Văn kiện này sẽ là cơ sở để Nga và Mỹ ký một hiệp ước mới thay thế Hiệp ước cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược giai đoạn I (START-I), vốn sẽ hết hạn vào đầu tháng 12-2009. Việc ký kết hiệp ước thay thế START-I dự kiến là kết quả chủ yếu của cuộc hội đàm cấp cao giữa nguyên thủ hai quốc gia từng là đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai, rồi sau đó trở thành địch thủ trong chiến tranh lạnh.

Ngoài ra, hai bên cũng đã thông qua Tuyên bố chung về Afghanistan, nhấn mạnh thỏa thuận phối hợp hành động và kiên định với cuộc đấu tranh chung nhằm giáng trả các nguy cơ khủng bố, hành động vũ trang cực đoan và buôn bán ma túy tại Afghanistan. Nga cũng đồng ý cho phép Mỹ thực hiện 4.500 chuyến bay chở binh sĩ và vũ khí quá cảnh qua Nga để chi viện cho chiến trường chống Taliban ở Afghanistan.

Tuyên bố xác nhận Nga và Mỹ sẽ tiếp tục đàm phán về khả năng hợp tác thành lập hệ thống phòng thủ tên lửa chung và hợp tác trong việc đáp trả những thách thức về phổ biến tên lửa đạn đạo.

Chuyến thăm Nga 3 ngày của Tổng thống Mỹ được dư luận hết sức quan tâm bởi hai bên đều tỏ ra khá lạc quan về triển vọng quan hệ song phương và tin tưởng quan hệ Nga-Mỹ có thể được cải thiện rõ rệt về chất.

Mặc dù đã tìm được tiếng nói chung ở mức độ nào đó về các vấn đề như chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran, CHDCND Triều Tiên và tình hình Trung Đông, cũng như cam kết thúc đẩy tiến trình Nga gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), song giới quan sát nhận định hai bên vẫn sẽ còn tồn tại nhiều bất đồng trong một số vấn đề như cuộc chiến tại Gruzia hồi tháng 8-2008; Kosovo, Nam Ossetia, Abkhazia...

Tuy nhiên, nếu hai bên nghiêm túc, thẳng thắn cùng với nỗ lực hòa giải thì cuộc gặp này hứa hẹn sẽ giúp Nga - Mỹ “thoát khỏi” di sản của quá khứ và đưa quan hệ lên một tầm cao mới.  

X.HẠNH (Theo Interfax, Reuters)