Phim hình sự: Phản diện đạt - chính diện chưa

Phim vụ án hình sự được sản xuất và phát hình nhiều. Một trong những phim nhiều người theo dõi là “Chạy án”. Nếu ở “Chạy án” I, các diễn viên phản diện như Tấn Đạt (Việt kiều Tony Nguyễn), Nguyễn Hải (TGĐ Lê Thanh), Phan Hòa (hoa hậu Minh Phương)… thật đáng ghét, thì ở “Chạy án” II, họ là những người đáng thương, thậm chí đáng trọng?

• Thiếu biên kịch, đạo diễn đặc sắc 

Phim “Chạy án” được xem là phim truyền hình ăn khách. Nội dung hấp dẫn, quay phim đẹp, diễn viên nổi tiếng, cảnh phim giàu sang… như mơ. Và NSƯT Tấn Đạt đoạt giải vai phụ xuất sắc trong một thể loại phim vụ án hình sự (VAHS). Hiện nay có 2 kênh truyền hình hàng ngày phát nhiều lần phim VAHS là VCTV2 và VCTV7, chưa tính các đài truyền hình địa phương. Phim VAHS tập trung vào tội phạm ma túy, tội phạm kinh tế, tội phạm giết người cướp của, đề tài chống tệ nạn xã hội và loại phim mà bà con gọi là vụ án mất gà…

Tên chung của loạt phim này được gọi là Cảnh sát hình sự. Loại phim này khá định hình, mặc dù có cảnh có chỗ giống phim Hồng Công, Trung Quốc và cả phim Mỹ. Phim đã dũng cảm phản ánh những dích dắc phía sau của những nhân vật lớn cỡ chủ tịch, phó chủ tịch tỉnh, bộ trưởng, thứ trưởng, cục trưởng, tổng biên tập báo, là giám đốc, phó giám đốc doanh nghiệp. Loạt phim có chung bài hát “Những bước chân lặng lẽ”, sáng tác của nhạc sĩ Vũ Thảo, với giọng hát Thùy Dung. Tính hình sự của phim còn lây lan sang nhiều loại phim khác.

Có thể nói, chưa bao giờ hình ảnh người công an nhân dân xuất hiện nhiều trên màn ảnh nhỏ như hiện nay. Phim VAHS nhiều nhưng nghiêm túc nhận xét, chưa tạo dựng được một đội ngũ nhà biên kịch, đạo diễn đặc sắc, đáng nhớ như phim về đề tài nông thôn và nông dân trong tình hình đổi mới cho nên nhiều phim chỉ là chuyện hàng ngày… ở quận huyện, phường xã, xóm ấp hoặc gom chuyện những vụ án… ai cũng biết.

• Diễn viên phản diện gây dấu ấn 

Chuyện VAHS là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, chiến thắng thuộc về phía chính diện. Như vậy phim VAHS tất phải có nhân vật chính diện và phản diện. Thông thường những diễn viên đóng vai chính diện thường chỉ được chú ý, săn sóc về tính đại diện. Mà đã là đại diện ắt phải là các cán bộ cấp cao của ngành công an. Một số khuôn mặt đáng nhớ, có cảm tình của người xem bằng sự chững chạc, uy nghiêm, đúng đắn… vào vai các thủ trưởng như Hà Văn Trọng, Văn Báu, Bình Xuyên… Đáng lý ra, hình ảnh các chiến sĩ cảnh sát hình sự cần được khai thác sâu nhằm hấp dẫn phim. Có người thích xem phim VAHS cho rằng loại phim này nên gọi là câu chuyện truyền thanh hình sự có hình. Chưa hết, phim quay nhiều ở các tiệm cà phê, quán bar, quầy rượu, khách sạn nhà hàng. Chưa nói đến cách đọc lời thoại còn hơi… sân khấu kịch nói.

Trong phim VAHS thường thấy, nhân vật chính diện có tính khái quát nhưng thiếu cá tính, nếu không nói là khô khan, thiếu sức sống… Tất nhiên không phải phim nào cũng vậy. Diễn viên Văn Báu sắm vai các nhân vật có tính cách và số phận hơn. Ngược lại, trong các phim nhân vật phản diện có lối sống đa chiều hơn, sinh động hơn và diễn viên sắm vai đạt hơn. Phim VAHS đã tạo nên một lớp nhân vật-diễn viên phản diện chấp nhận được và có ấn tượng. Nhiều người vốn đã thành danh càng nổi tiếng như Trần Đức, Anh Dũng, Tấn Đạt, Hồng Đức, Bùi Bài Bình, Hồng Sơn, Minh Hòa…, và tiếp theo là Nguyễn Hải, Duy Thanh, Huyền Thanh… Cần nói thêm, nhiều diễn viên trẻ cũng tạo ấn tượng khi sắm vai phản diện. Không chỉ ở phim VAHS, đây là hiện tượng thường thấy trong văn nghệ?!

Bước đầu phim VAHS đã tạo nên sự hấp dẫn cho các chương trình truyền hình dù chưa thật thỏa mãn mọi người. Tuy nhiên, để có thể cạnh tranh được với phim hình sự nước ngoài, đồng thời tăng sức sống và độ hấp dẫn cho phim hình sự Việt Nam, chúng ta cần nâng cao chất lượng vai chính diện. Nhân vật chính diện sinh động và sâu sắc hơn, là hình mẫu của cuộc sống tốt đẹp, thể hiện cả tính anh hùng và bản chất nhân văn, sẽ có sức thuyết phục cao

SA NAM