Góp ý Nghị quyết 98: Đề xuất trao thêm quyền cho TPHCM trong quy hoạch, đầu tư và bộ máy

Sáng 9-10, Đoàn ĐBQH TPHCM tổ chức lấy ý kiến góp ý các dự thảo luật: Luật Xây dựng (sửa đổi); Luật Quy hoạch (sửa đổi); Nghị quyết về quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai; các đề xuất kiến nghị sửa đổi bổ sung Nghị quyết 98/2023/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Khu thương mại tự do - động lực tăng trưởng mới

Phát biểu góp ý, TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, phân tích Nghị quyết 98 mới được triển khai hơn 2 năm, chưa đến thời điểm sơ kết, tổng kết theo luật định. Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển mới của thành phố, xuất hiện nhiều yếu tố đòi hỏi phải sớm nghiên cứu, điều chỉnh và mở rộng cơ chế. Đặc biệt, từ ngày 1-7, TPHCM đã mở rộng địa giới, kéo theo quy mô dân số, diện tích và nhu cầu đầu tư tăng cao.

Từ thực tiễn hai năm thực hiện, TS Trương Minh Huy Vũ nhận xét, Nghị quyết 98 góp phần mạnh mẽ thúc đẩy kinh tế thành phố nhưng một số quy định đã dần trở nên không còn phù hợp. Do đó, việc điều chỉnh, bổ sung là yêu cầu cấp thiết.

Đồng chí Nguyễn Thị Lệ, nguyên Phó Bí thư Thành uỷ, nguyên Chủ tịch HĐND TPHCM, cũng nhận xét: Sau hơn 2 năm triển khai Nghị quyết 98, TPHCM đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, thành phố đã tổ chức thực hiện 36/44 cơ chế, chính sách được giao. Kinh tế thành phố phục hồi nhanh. Hạ tầng trọng điểm được thúc đẩy mạnh, đặc biệt là 4 dự án BOT (với tổng vốn trên 57.000 tỷ đồng), tuyến cao tốc TPHCM - Mộc Bài, đường sắt đô thị, metro, cùng nhiều công trình giao thông kết nối vùng.

Đồng chí cũng chỉ ra những điểm nghẽn còn tồn tại trong quá trình triển khai. Đáng chú ý, trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc phân định thẩm quyền và trách nhiệm giữa UBND thành phố và chính quyền cơ sở vẫn còn bất cập, dẫn đến tình trạng “quyền hạn chưa rõ, trách nhiệm nặng nề” ở cấp xã, cần sớm được tháo gỡ để bộ máy vận hành linh hoạt, hiệu quả hơn.

Từ thực tiễn đó, đồng chí Nguyễn Thị Lệ đề xuất Quốc hội và Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 theo các định hướng mở rộng thẩm quyền cho TPHCM và HĐND TPHCM trong các lĩnh vực ngân sách, tài chính, đất đai, đầu tư công. Trong thực hiện cải cách hành chính và chuyển đổi số, đồng chí đề xuất cho phép TPHCM tiếp tục thí điểm mô hình quản trị đô thị thông minh, triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn diện và xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung kết nối giữa thành phố và các phường, xã để quản lý hiệu quả, minh bạch hơn.

Phân cấp, phân quyền mạnh hơn về công tác quy hoạch

PGS-TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội TPHCM cho rằng có ý kiến nhận định Nghị quyết 98 chưa mang lại nhiều kết quả. Song thực tế cho thấy thành phố đã đạt được nhiều chuyển biến rõ rệt, từ việc có chủ trương và nguồn lực để triển khai Vành đai 3, đến việc tăng biên chế, bổ sung tổ chức bộ máy, đồng thời lan tỏa mô hình chính sách mới sang các địa phương khác.

Trước đây, TPHCM chỉ có khoảng 10 triệu dân thì nay đã lên tới 14 triệu dân thường trú và tính cả khách vãng lai, du lịch thì lên gần 20 triệu dân. Thành phố cũng có quy mô kinh tế lớn và hơn 450.000 doanh nghiệp đang hoạt động, đóng góp 1/3 tổng thu ngân sách cả nước. “Với thể trạng mới, quy mô dân số và kinh tế mới, thành phố rõ ràng cần một thể chế tương thích, mạnh mẽ và vượt trội hơn”, PGS TS Trần Hoàng Ngân nhận định và cho rằng việc sửa đổi, "nâng cấp" Nghị quyết 98 là rất cần thiết.

Cụ thể, PGS-TS Trần Hoàng Ngân đề nghị cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho TPHCM trong công tác quy hoạch, nhất là trong khi Luật Quy hoạch đang chờ sửa đổi. Đồng thời bổ sung cơ chế để TPHCM chủ động trong việc tổ chức bộ máy, định biên nhân sự phường, xã, đặc khu, phù hợp với quy mô dân số và kinh tế thực tế, cho phép HĐND thành phố quyết định số lượng cấp phó, phòng ban. Cùng với đó là mở rộng cơ chế đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng văn hóa, y tế, giáo dục, năng lượng và hạ tầng số.

PGS-TS Nguyễn Quốc Dũng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II bày tỏ đồng tình và kiến nghị Trung ương tiếp tục tạo cơ chế đặc thù mạnh mẽ, thực chất hơn để thành phố phát huy đầy đủ tiềm năng, vai trò và trách nhiệm của một đô thị đặc biệt.

Tuy nhiên, PGS-TS Nguyễn Quốc Dũng cho rằng việc triển khai Nghị quyết 98 trong thời gian qua vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Như việc phân cấp, phân quyền chưa rõ ràng, còn chồng chéo giữa các bộ, ngành với địa phương và giữa sở ngành với cấp cơ sở. Ngoài ra, thời gian thí điểm 5 năm là chưa đủ để đánh giá toàn diện hiệu quả, nhất là với các cơ chế phức tạp về đầu tư, quy hoạch, huy động vốn.

Hệ thống pháp luật còn chồng chéo, nhiều quy định chưa đồng bộ với Nghị quyết 98, gây khó khăn trong việc áp dụng thực tế.

Do đó, PGS-TS Nguyễn Quốc Dũng đề nghị Trung ương khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu, đặc biệt là về phân cấp, phân quyền, cơ chế ưu đãi đầu tư, giá đất, đền bù, tái định cư và cơ chế phát triển TOD. Đồng thời rà soát, sửa đổi các luật, nghị định, thông tư có mâu thuẫn, chồng chéo với Nghị quyết 98, đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong áp dụng.