- Hỏi: Vợ chồng tôi (có 2 con) có tài sản gồm một căn nhà ở quận 1 và miếng đất ở quận 7, giấy tờ hợp pháp. Cuối tháng 8-2005, do vợ tôi bệnh nặng nên vợ chồng tôi lập hợp đồng ủy quyền (ngày 14-10-2005) cho chị ruột của vợ tôi thay mặt bán nhà và đất trên. Ngày 25-11-2005, vợ tôi mất, tôi có yêu cầu chị vợ trả lại hộ khẩu và giấy tờ nhà đất, chị vợ tôi có hứa nhưng chưa trả. Cuối tháng 3-2006, chị vợ tôi đã lợi dụng giấy ủy quyền đó và làm cam kết vợ tôi còn sống (dù vợ tôi đã mất) để sang tên căn nhà vợ chồng tôi cho chồng chị vào tháng 12-2005; đất thì chuyển nhượng cho người khác vào tháng 1-2006. Vậy tôi có thểå xin hủy bỏ việc bán nhà đất trên? Vũ Quốc Cường (P.Bến Thành Q1)
- Trả lời: Ngày 14-10-2005, vợ chồng ông lập hợp đồng ủy quyền cho chị vợ đại diện bán nhà và chuyển quyền sử dụng đất (CQSDĐ). Ngày 25-11-2005, vợ ông mất. Như vậy, kể từ ngày lập hợp đồng ủy quyền đến khi vợ ông mất, nếu vợ chồng ông không có văn bản đơn phương chấm dứt việc ủy quyền thì chị vợ có quyền nhân danh vợ chồng ông lập hợp đồng bán nhà, hợp đồng CQSDĐ (Điều 139, 142, 144, 581, 584, 585, 588 Bộ luật Dân sự).
Từ thời điểm vợ ông mất, phần ủy quyền của vợ ông trong hợp đồng ủy quyền đã chấm dứt hiệu lực, chị vợ không còn là đại diện theo ủy quyền của vợ ông trong việc bán nhà, chuyển nhượng QSDĐ (khoản 4 điều 589; điểm C, khoản 2, điều 147 BLDS). Riêng ông chưa chấm dứt phần ủy quyền của mình trong hợp đồng ủy quyền. Tuy nhiên, vì nhà, đất là tài sản, quyền tài sản thuộc sở hữu chung hợp nhất của vợ chồng ông. Trong sở hữu chung hợp nhất, phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu không được xác định đối với tài sản chung. Thêm nữa, phần tài sản của vợ ông trong khối tài sản trở thành di sản, người thừa kế di sản: cha mẹ vợ (nếu còn sống), ông và 2 con, mỗi người đều có quyền và nghĩa vụ ngang nhau. Do vậy, từ ngày 25-11-2005 (ngày vợ ông mất), khối tài sản chung là nhà, đất của vợ chồng ông đã trở thành tài sản thuộc sở hữu chung của ông và những người thừa kế trên. Việc chuyển nhượng quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất (tài sản phải đăng ký sở hữu) thuộc sở hữu chung cho người khác, phải được sự thỏa thuận của các đồng sở hữu cũng như phải tuân thủ các quy định về hình thức và thủ tục chặt chẽ. Vì thế việc chị vợ lập cam kết là vợ ông còn sống để tiếp tục chuyển nhượng đất cho người khác như nêu trên là sai pháp luật. Hợp đồng chuyển nhựơng bị vô hiệu. Ông có thể khởi kiện tại tòa án để xin hủy bỏ các hợp đồng này (điều 217, 219; khoản 2 điều 223, 636, 637; khoản 1 điều 676 BLDS).
Luật sư PHẠM QUANG HIỆP
