Trong đó, xuất khẩu 348 tỷ USD, tăng 16%; nhập khẩu gần 332 tỷ USD, tăng 18,8%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu gần 17 tỷ USD - thấp hơn so với mức thặng dư khoảng 21 tỷ USD và 22 tỷ USD cùng kỳ năm 2024 và năm 2023.
Theo Bộ Công thương, nếu duy trì tốc độ tăng trưởng trong quý 4, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm 2025 có thể vượt mốc 900 tỷ USD, lập kỷ lục mới trong lịch sử thương mại Việt Nam.
Điểm sáng nổi bật trong bức tranh xuất nhập khẩu là khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài - chiếm tới 75,5% kim ngạch xuất khẩu - tăng hơn 21% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp nước ngoài tiếp tục mở rộng sản xuất, nâng cấp chuỗi cung ứng tại Việt Nam, khẳng định vai trò “đầu tàu” trong xuất khẩu. Nhóm nông, lâm, thủy sản đạt kim ngạch hơn 52 tỷ USD, tăng 14%. Trong đó, xuất khẩu gạo, trái cây, thủy sản, dệt may đều tăng mạnh, cho thấy Việt Nam vẫn duy trì được lợi thế trong những ngành hàng truyền thống.
Tuy nhiên, đằng sau bức tranh sáng màu là dấu hiệu chững lại. Kim ngạch xuất khẩu tháng 9 đạt trên 42 tỷ USD, giảm 1,7% so với tháng trước - mức thấp nhất trong 3 tháng gần đây. Nhập khẩu tăng mạnh kéo theo áp lực cán cân thanh toán và chi phí ngoại tệ. Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu còn đối mặt với chi phí logistics, tỷ giá USD/VNĐ tăng khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp. Xuất siêu giảm dần phản ánh tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đang chậm lại.
Một rủi ro khác đến từ phòng vệ thương mại quốc tế. Theo Bộ Công thương, Việt Nam hiện là đối tượng của hơn 290 vụ điều tra phòng vệ thương mại, tập trung vào các mặt hàng xuất khẩu chủ lực, bao gồm chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ. Một số mặt hàng có nguy cơ bị áp thuế cao từ Hoa Kỳ và EU nếu không chứng minh được xuất xứ rõ ràng.
Ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, cho biết, bộ sẽ chỉ đạo các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tăng cường kết nối và hỗ trợ hoạt động xuất khẩu cho các doanh nghiệp; đồng thời tập trung tháo gỡ những khó khăn, rào cản mà các đối tác nước ngoài đang áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
Để hướng tới mốc 900 tỷ USD, Việt Nam cần đồng thời củng cố nền tảng sản xuất và năng lực cạnh tranh như đẩy mạnh nội địa hóa, sản xuất xanh, đáp ứng tiêu chuẩn ESG và quy tắc xuất xứ trong các hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tiếp cận ưu đãi FTA, tín dụng xuất khẩu và tư vấn pháp lý - điều đang còn yếu hiện nay; phát triển hệ thống cảnh báo sớm phòng vệ thương mại, tăng vai trò hiệp hội ngành hàng trong bảo vệ lợi ích xuất khẩu; đa dạng hóa thị trường sang Nam Mỹ, Trung Đông, Nam Á, giảm lệ thuộc vào Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc - những nơi đang thắt chặt hàng rào kỹ thuật.
Bối cảnh thương mại toàn cầu đang phân hóa mạnh nhưng cơ hội cho Việt Nam vẫn rộng mở nếu giữ được tốc độ cải cách và năng lực cạnh tranh. Tốc độ xuất khẩu cao là kết quả của hội nhập sâu rộng nhưng duy trì được đà tăng trưởng mới là thách thức thật sự. Muốn vậy, Việt Nam phải chuyển từ “xuất nhiều” sang “xuất thông minh” như một số chuyên gia kinh tế nhận định.
Xuất khẩu không chỉ là con số mà là thước đo sức khỏe và năng lực thích ứng của nền kinh tế. Nếu vượt mốc 900 tỷ USD trong năm 2025, Việt Nam không chỉ lập kỷ lục mới mà còn khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu - nơi tự chủ, minh bạch và bền vững đang trở thành tiêu chí sống còn của tăng trưởng.
