Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết, đây là diễn đàn đối thoại lần thứ hai trong năm nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc tổ chức “Tháng nghe dân nói”. Diễn đàn cũng là hoạt động quan trọng trước thềm Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025.
Đặt nông dân vào vị trí trung tâm
Tại diễn đàn, nhiều vấn đề thiết thực đã được nông dân và đại diện các hợp tác xã nêu ra như: chính sách hỗ trợ khoa học công nghệ, chuyển đổi số, thủ tục đất đai, ứng phó thiên tai, hỗ trợ sau bão lũ, phát triển nông nghiệp xanh…
Nông dân Phạm Văn Hướng - Chủ tịch Câu lạc bộ Đại điền tỉnh Ninh Bình, nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025 - đặt câu hỏi về những giải pháp cụ thể để hiện thực hóa khát vọng đưa nông dân bước vào kỷ nguyên mới theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Về vấn đề này, ông Lê Đức Thịnh – Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn – cho biết Bộ đang triển khai 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, trong đó xác định phát triển “nông dân số – nông dân chuyên nghiệp” là nền tảng, đặt người nông dân ở vị trí trung tâm trong quá trình chuyển đổi.
Bà Đỗ Thị Thúy Hà (Hải Phòng) - Giám đốc Hợp tác xã Đầu tư phát triển Sông Giá, nêu mong muốn có cơ chế để nông dân trực tiếp tham gia nghiên các đề tài khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.
Đại diện Bộ, ông Nguyễn Văn Long – Vụ trưởng Vụ Khoa học, công nghệ và môi trường – cho biết bộ đã hoàn thiện cơ chế mở, cho phép các tổ chức, cá nhân, trong đó có nông dân, chủ động đặt hàng và đồng chủ trì các nhiệm vụ khoa học công nghệ. Tất cả đề tài, dự án và quỹ nghiên cứu đều được công khai, quản lý trên hệ thống số, bảo đảm minh bạch và khuyến khích nông dân tham gia.
Bổ sung thêm, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết, ứng dụng “Nông dân Việt Nam” đã có hơn 4,5 triệu người dùng, hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, quảng bá nông sản, học tập trực tuyến – bước đầu hình thành hệ sinh thái số cho nông dân.
Gỡ nút thắt về đất đai, vốn và thiên tai
Đến từ tỉnh Tây Ninh, ông Võ Quan Huy - Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, 2 lần được vinh danh nông dân Việt Nam xuất sắc - nêu khó khăn về thủ tục hành chính trong sử dụng đất, khai hoang, quản lý nông lâm trường, đồng thời đề xuất giải pháp hỗ trợ nông dân phát triển nông nghiệp xanh và kết nối vốn từ ngân hàng.
Giải đáp vấn đề này, ông Mai Văn Phấn – Phó Cục trưởng Cục Đất đai – cho biết:
Thứ nhất, với đất khai hoang đã sử dụng trên 20 năm, căn cứ Điều 137 và 139 Luật Đất đai sẽ xác định tình trạng pháp lý dựa trên hoạt động khai hoang theo kế hoạch hay tự ý, từ đó quyết định quyền sử dụng hợp pháp
Thứ hai, đối với đất nông lâm trường, phần diện tích giữ lại sẽ không được làm thủ tục cho cá nhân. Phần không giữ lại sẽ bàn giao về địa phương để lập quy hoạch, xác lập pháp lý và cho thuê theo kế hoạch sử dụng đất.
Thứ ba, về đền bù, tài sản trên đất chỉ được hỗ trợ nếu có cơ sở pháp lý. Đối với tài sản tự tạo lập không có căn cứ pháp lý, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có chính sách hỗ trợ phù hợp để bảo đảm quyền lợi nông dân trong quá trình thu hồi đất.
Về ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, bà Phạm Thị Lý (Liên hiệp HTX Nông nghiệp hữu cơ) đề xuất triển khai nền tảng Cheek Việt Nam. Ngay tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, công nghệ và môi trường, đã mời bà Lý làm việc trực tiếp vào sáng 3-11 để triển khai thử nghiệm, minh chứng cho tinh thần tiếp nhận và xử lý ngay các đề xuất từ thực tiễn.
Về thiệt hại do bão lũ, nông dân Nguyễn Đức Lập (HTX Minh Hải) nêu tình trạng khó tiếp cận hỗ trợ sau thiên tai, như thủ tục xin cây - con giống, giãn nợ, vay vốn tái sản xuất, đồng thời đặt câu hỏi về kế hoạch nâng cấp hạ tầng nông nghiệp ứng phó bão lũ…
Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết, Trung ương hội sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan để tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm quyền lợi thỏa đáng cho nông dân.
Còn ông Vũ Xuân Thành, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai, thông tin từ đầu năm đến nay, thiên tai đã gây thiệt hại nghiêm trọng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các bộ, ngành đang xây dựng chương trình tổng thể phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, ưu tiên dự báo, cảnh báo sớm để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, đồng thời hướng tới hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, đê điều, hồ chứa… trong dài hạn.
