Cao huyết áp hay còn gọi tăng xông là căn bệnh nguy hiểm khi gây rất nhiều biến chứng lên tim mạch, mắt, thận, thậm chí có thể đột tử. Cả nước hiện có tới hơn 10 triệu người bị cao huyết áp và con số này vẫn tiếp tục gia tăng, cùng với chiều hướng trẻ hóa. Điều đáng lưu ý, một trong những nguyên nhân khiến số người bị tăng xông ở nước ta tăng cao là do thói quen ăn mặn, sử dụng nhiều muối trong bữa ăn hàng ngày...
“Sát thủ” thầm lặng
Theo các chuyên gia về tim mạch, cao huyết áp là dạng bệnh lý khi chỉ số huyết áp cao hơn bình thường. Tùy theo thể trạng của từng người, nhưng bình thường người có một trong hai chỉ số tâm thu lớn hơn 140 hoặc tâm thương lớn hơn 90 được coi là bị huyết áp.
GS-TS Nguyễn Lân Việt, nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, Giám đốc Ban quản lý Dự án phòng chống tăng huyết áp, cho biết, nếu như vào những năm 1990, cả nước chỉ có khoảng 8% số người trưởng thành ở độ tuổi từ 25 - 64 bị cao huyết áp thì đến nay con số này đã tăng tới 30% - tương đương với hơn 10 triệu người ở lứa tuổi trưởng thành bị cao huyết áp. Tuy nhiên qua các cuộc khảo sát cho thấy, chỉ khoảng 1/3 số người bị cao huyết áp biết được tình trạng bệnh của mình và được điều trị liên tục.
Huyết áp cao dễ gây biến chứng lên tim mạch, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam.
Nguy hiểm hơn, số người bị cao huyết áp đang có chiều hướng trẻ hóa. Tại các cơ sở điều trị về tim mạch đã ghi nhận không ít trường hợp bệnh nhân mới 20 tuổi đã bị cao huyết áp, thậm chí có những ca bệnh nhồi máu cơ tim, hay tai biến não mới chỉ ở tuổi 30 do biến chứng của tăng xông. Nguyên nhân của tình trạng cao huyết áp đang trẻ hóa là do nhiều thanh niên sử dụng bia rượu tràn lan, ăn quá nhiều đạm động vật và gặp nhiều áp lực trong cuộc sống.
Nhiều chuyên gia y tế cảnh báo, nếu như những căn bệnh khác thường gây tình trạng bệnh nặng ngay lập tức khiến người mắc bệnh lo lắng chữa trị ngay thì tăng huyết áp lại diễn biến rất thầm lặng một cách từ từ. Vì thế căn bệnh này được xem là “sát thủ” thầm lặng khi gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Trong đó biến chứng lên tim mạch với tình trạng nguy hiểm nhất là đột quỵ. Ngoài ra cao huyết áp còn gây ra các biến chứng ở mắt làm đục thủy tinh thể hoặc mù vĩnh viễn, biến chứng ở thận gây suy thận…
Không dùng quá 5 gram muối/ngày
TS Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, một trong những nguyên nhân khiến nhiều người bị tăng huyết áp là thói quen ăn mặn, hay sử dụng quá nhiều muối, nước mắm trong bữa ăn hàng ngày. Nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng quốc gia cho thấy, trung bình mỗi người Việt Nam đang ăn tới 10 - 15 gram muối/ngày, quá nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới không nên dùng quá 5 gram muối/ngày.
Lượng muối tiêu thụ hàng ngày tại Việt Nam chủ yếu từ muối và các gia vị cho vào trong quá trình chế biến, nấu nướng món ăn (chiếm tới 81%), ngoài ra muối còn có trong các thực phẩm chế biến sẵn chiếm tới 11,6%. Bột canh và nước mắm là hai nguồn chính cung cấp muối hàng ngày, tương ứng với 35,1% và 31,6%. Đáng chú ý, trong các thực phẩm chế biến sẵn thì mì ăn liền là thực phẩm có lượng muối khá lớn, chiếm 7,5%.
Trong khi đó, theo Tổ chức Y tế Thế giới, thành phần chủ yếu của muối trong khẩu phần ăn của chúng ta là natri. Natri cũng có trong mì chính (bột ngọt), một loại gia vị được nhiều nơi trên thế giới sử dụng. Mặc dù nghiên cứu về tiêu thụ muối ở Việt Nam còn hạn chế, nhưng sơ bộ cho thấy rất nhiều người trong độ tuổi từ 26 - 64 thường tiêu thụ lượng muối cao hơn so với lượng muối do WHO khuyến cáo là ít hơn 5 gram/người/ngày (hay một thìa cà phê).
Đặc biệt gần 60% người dân ở Việt Nam tiêu thụ lượng muối cao gấp hai lần lượng muối được khuyên dùng hàng ngày. WHO chỉ rõ, tiêu thụ quá nhiều muối có thể dẫn tới bệnh tăng huyết áp và làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Bởi lẽ, ăn mặn khiến cho khối lượng tuần hoàn máu gia tăng, làm tăng áp lực lên thành mạch, kéo theo tăng huyết áp. Lâu ngày sẽ kéo theo sự gia tăng các biến chứng do tăng huyết áp như đột quỵ, bệnh tim mạch. Ngoài ra ăn mặn còn dẫn đến nhiều nguy cơ nguy hại khác cho sức khỏe như gây sỏi thận, ung thư dạ dày, thận hư. Tuy nhiên, WHO ước tính rằng, bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Việt Nam, chiếm khoảng 33% tổng số ca tử vong.
Trước thực trạng trên, để phòng ngừa cao huyết áp, TS Lâm cho rằng việc giảm lượng muối ăn hàng ngày là một trong những giải pháp hiệu quả nhất cho việc cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Phụ nữ, trẻ em và người già, người bị huyết áp cao nên ăn nhạt, dưới mức 5gram muối/ngày. Đặc biệt với trẻ em từ 2 - 15 tuổi nên ăn ít muối hơn 5 gram/ngày và được điều chỉnh thích hợp với nhu cầu năng lượng cần thiết cho sự phát triển của trẻ em.
TRUNG KIÊN
