Ngày 4-1, hàng loạt các trạm kiểm soát căn cước được dựng ở biên giới bắt đầu đi vào hoạt động để ngăn chặn người nhập cư không có giấy tờ muốn vào Thụy Điển. Thụy Điển không phải là quốc gia duy nhất có động thái bất ngờ nhằm đảo ngược chính sách nhập cư sau khi số người di cư đến châu Âu trong năm 2015 vượt con số 1 triệu người.
Một trạm kiểm soát căn cước người nhập cư ở khu vực biên giới Thụy Điển
Tiếp nhận có điều kiện
Trong năm 2015, Thụy Điển đã tiếp nhận hơn 160.000 người tị nạn, chủ yếu là từ Syria, Iraq và Afghanistan… Bộ trưởng Giao thông Thụy Điển đã thông qua một luật mới yêu cầu kiểm tra nhận dạng trên tất cả các phương tiện giao thông công cộng vào nước này từ ngày 4-1-2016. Các công ty vận tải sẽ bị phạt nếu họ chở hành khách vào Thụy Điển mà không có ảnh thẻ căn cước. Trong những ngày đầu năm mới này, ngoài các trạm kiểm soát của Thụy Điển nhằm gọi là “quản lý tốt hơn dòng người nhập cư”, một loạt các hàng rào ngăn người di cư đồng loạt được dựng lên tại các khu vực biên giới ở các nước châu Âu. Chính phủ bảo thủ mới ở Ba Lan, ngày 3-1, cũng tuyên bố sẽ tôn trọng cam kết của chính phủ tiền nhiệm trong việc tiếp nhận khoảng 7.000 người tị nạn, nhưng sẽ tiến hành kiểm tra an ninh đối với những người tị nạn và sẽ chỉ tiếp nhận khi nhân thân của họ được xác định rõ ràng. Động thái của Thụy Điển và Ba Lan diễn ra theo sau sự siết chặt kiểm tra căn cước người nhập cư tại biên giới của Đức, Áo, Pháp, Bỉ và nhiều nước khác trong khu vực gồm 26 quốc gia này. Theo AP, ngoài những điều kiện rõ ràng về nhân thân và chịu sự kiểm soát gắt gao, chính phủ Đan Mạch cũng đã tiến hành một loạt các biện pháp để làm nản lòng người di cư, trong đó có việc tịch thu nữ trang để trang trải chi phí của họ ở Đan Mạch.
Hàng rào sẽ được “gia hạn”
Một năm kiểm soát nạn nhập cư và khủng bố đã giết chết ý tưởng một châu Âu không biên giới, nơi người châu Âu có thể đi từ phía Nam Tây Ban Nha đến phía Bắc Na Uy mà không cần phải xuất trình hộ chiếu. Mặc dù những động thái siết chặt kiểm tra nhân thân tại khu vực biên giới được chính quyền các nước tuyên bố là tạm thời nhưng theo Mark Rhinard, chuyên gia về EU tại Viện Quan hệ quốc tế của Thụy Điển nhận định, chính sách này có thể được gia hạn nếu cuộc khủng hoảng di cư của châu Âu tiếp tục trong năm 2016.
Cuộc khủng hoảng người di cư trở nên phức tạp một phần là do các nước châu Âu không nhất quán trong chính sách đối với người nhập cư. Các nước châu Âu đã chứng minh một quan điểm khác nhau về cách đối phó với 1 triệu người di cư vượt Địa Trung Hải vào năm 2015. Trong khi Đức sẵn sàng tiếp nhận người di cư nhằm dễ dàng tuyển chọn nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế đất nước, thì các quốc gia khác như Italia, Hy Lạp và những nước vùng Balkan (như Serbia, Hungary, Croatia) lại không muốn hứng chịu gánh nặng này do lo ngại về an ninh và khó khăn kinh tế trong nước. Tuy nhiên, dòng người di cư muốn đến được các nước có nhu cầu tiếp nhận phải đi qua những nước phản đối chính sách nhập cư, song các nước được coi là “tuyến đầu” này kiên quyết đóng cửa biên giới, tạo ra cảnh hỗn loạn và bất ổn ngày càng gia tăng, thậm chí nhiều nơi đã xảy ra bạo lực. Dù đã nỗ lực hết sức, song EU vẫn chưa tìm ra giải pháp căn bản và tổng thể nào để giải quyết thách thức này.
Liệu sự trở lại tạm thời của các trạm kiểm soát biên giới có mang ý nghĩa xây dựng lại đường biên giới tinh thần giữa các công dân EU hay không thì cuộc khủng hoảng di cư đang trở thành một thách thức lớn hơn để thống nhất châu Âu hơn là những rạn nứt vừa xuất hiện trong những năm gần đây liên quan đến đồng EUR, đồng tiền chung của khối.
HẠNH CHI
