Thiết kế những ưu đãi phù hợp
Sáng 8-12, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, các ĐB Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn tại địa bàn thủ đô; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.
Các ĐB đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải có một khuôn khổ thể chế vượt trội và đi trước để tháo gỡ các điểm nghẽn về quy hoạch, đất đai, huy động nguồn lực, qua đó tạo ra động lực tăng trưởng mới cho cả nước.
Nhiều ý kiến tập trung vào việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương, cho phép họ thí điểm các cơ chế như mô hình TOD (mô hình phát triển đô thị lấy hệ thống giao thông công cộng làm trung tâm) và xây dựng khu thương mại tự do, coi đây là "bài kiểm tra" năng lực thực thi và là cơ hội để hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia.
Giải trình, làm rõ một số nội dung về các dự thảo nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù liên quan các địa phương Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, các ý kiến sẽ được ban soạn thảo nghiêm túc tiếp thu để chỉnh lý hoàn chỉnh, nhằm tạo điều kiện cho các địa phương phát huy được lợi thế của mình.
Liên quan việc khai thác quỹ đất từ các dự án TOD tại 3 địa phương trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu, các địa phương cần ban hành các tiêu chí, tiêu chuẩn, đảm bảo duy trì an toàn kỹ thuật nghiêm ngặt, tuân thủ chặt chẽ hành lang bảo vệ an toàn công trình và cơ chế cấp phép riêng cho hoạt động xây dựng trong phạm vi bảo vệ công trình đường sắt.
"Cách tiếp cận chính sách này của dự thảo nghị quyết là hoàn toàn tương đồng với yêu cầu tại Điều 210 và Khoản 2 Điều 218 Luật Đất đai về hành lang an toàn và sử dụng đất đa mục đích”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: QUANG PHÚC
Trong dự thảo nghị quyết cho phép 2 thành phố (TPHCM và Đà Nẵng) được sử dụng khoản thu 100% từ quỹ đất, theo ông Nguyễn Văn Thắng là để thống nhất cách áp dụng pháp luật. Đồng thời, quy định cũng tạo điều kiện cho địa phương đảm bảo nguồn lực tập trung thực hiện các dự án đường sắt và các dự án TOD.
"Trong dự thảo, bộ đã thiết kế những ưu đãi phù hợp, bảo đảm hành lang pháp lý đầy đủ và linh hoạt cho địa phương trong lựa chọn các nhà đầu tư có năng lực tài chính, công nghệ quản trị hiện đại, góp phần hình thành các dự án quy mô lớn có sức lan tỏa và thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, công nghiệp, công nghệ cao", người đứng đầu Bộ Tài chính nêu.
Trước đó, một số ĐB Quốc hội kiến nghị, TPHCM cũng nên có một quy hoạch chung giống như Hà Nội, đồng thời phân cấp, ủy quyền cho UBND thành phố được điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch. Với ý kiến này, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, mặc dù "mô hình" này có tính đột phá, nhưng phải đảm bảo tuần tự là từng bước thí điểm, kèm theo kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế rủi ro. Sau khi thí điểm sẽ tổng kết, đánh giá mới áp dụng chung cho các địa phương khác.
Sáng cùng ngày, một số ĐB TPHCM kiến nghị hiện nay chưa có bảng lương và áp dụng chính sách an sinh xã hội được chi thu nhập bình quân tăng thêm không quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản. “Chúng tôi xin tiếp thu và kiến nghị Quốc hội đưa nội dung này vào dự thảo nghị quyết chung tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 15”, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết.
Cơ chế "vượt trội" cho thủ đô
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho hay, dự thảo nghị quyết tập trung tháo gỡ, đơn giản hóa thủ tục đối với 5 nhóm dự án lớn và quan trọng cho Hà Nội: dự án đầu tư công, dự án đầu tư PPP, dự án đầu tư cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền; dự án đầu tư công, dự án PPP đáp ứng tiêu chí dự án quan trọng quốc gia sử dụng vốn ngân sách địa phương có tổng mức đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên; dự án đầu tư thuộc danh mục dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược theo quy định của pháp luật về thủ đô có tổng vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên...
Về thu hồi đất, theo Bộ trưởng, thực tế các dự án lớn quan trọng tại Hà Nội thường có mục đích sử dụng đất rất đa dạng, trong đó có cả đất thể thao, đất văn hóa, đất thương mại, nhà ở và có các dự án không thuộc các trường hợp thu hồi đất theo quy định tại Điều 79 của Luật Đất đai hoặc là các nghị quyết tháo gỡ vướng mắc hiện hành.
Do vậy, theo ông Nguyễn Văn Thắng, việc áp dụng phương pháp liệt kê theo luật hiện hành không đảm bảo được tính đầy đủ và chắc chắn là có thể sẽ bỏ sót những dự án có tầm cỡ quốc tế, quốc gia, khu vực phát sinh trong thời gian tới.
Vì vậy, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết và giao thẩm quyền cho HĐND TP Hà Nội quyết định từng trường hợp thu hồi đất cụ thể để thực hiện dự án đặc thù nhằm tạo điều kiện cho thành phố chủ động, nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát…
“Tinh thần là, cơ chế phải đột phá vượt trội cho Hà Nội, nhưng phải đảm bảo triển khai khả thi”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu.
