>> Tuyên bố chung Việt Nam - Hoa Kỳ
>> Tăng cường quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ theo hướng thực chất, sâu sắc, hiệu quả hơn
(SGGPO). - Trưa nay 24-5, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama phát biểu về quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ trước hàng ngàn người gồm các nhà quản lý, các nhà ngoại giao, trí thức, sinh viên và doanh nhân trẻ tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình.
Trước đó, tại nghi lễ chào cờ diễn ra vào lúc 10 giờ 45, ca sĩ Mỹ Linh hát quốc ca Việt Nam, sau đó quốc ca Hoa Kỳ vang lên qua giọng ca của một ca sĩ người Mỹ.
Tiếp đó, Chủ tịch Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam (VUFO) Vũ Xuân Hồng bước lên khán đài, phát biểu chào mừng. Ông Vũ Xuân Hồng nhấn mạnh: “Đây là một sự kiện quan trọng trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama. 21 năm sau khi bình thường hóa quan hệ, hai nước có bước tiến mạnh mẽ, trở thành đối tác hợp tác toàn diện từ năm 2013. Năm 2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Hoa Kỳ và những ngày này Việt Nam chào đón Tổng thống Obama. Hợp tác Hoa kỳ là yếu tố quan trọng trong hợp tác châu Á - Thái Bình Dương, nhiều nhà phân tích cho rằng khó tin được quan hệ của hai nước cựu thù lại phát triển mạnh mẽ như vậy”.
Theo ông Vũ Xuân Hồng, hợp tác ngoại giao nhân dân ngày càng được tăng cường, tạo điều kiện thuận lợi về chính trị cho lãnh đạo hai nước hợp tác giải quyết các vấn đề về hậu quả chiến tranh. Quốc hội hai nước trong thời gian tới dựa trên lợi ích của hai nước, chia sẻ lợi ích chung, đóng góp vào hòa bình ổn định của khu vực.
Chỉ hơn một tháng sau khi nước nhà giành độc lập năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo thành lập Hội Việt - Hoa Kỳ. “Tháng 2-1946, trong một bức thư gửi Tổng thống Hoa Kỳ, Hồ Chủ tịch đã bày tỏ mong muốn thắt chặt quan hệ với Hoa Kỳ. Chuyến thăm của Tổng thống Obama tới Việt Nam chứng tỏ sự phát triển của quan hệ hai nước" – ông Vũ Xuân Hồng nói.
Ông Vũ Xuân Hồng phát biểu chào mừng trước khi bài phát biểu Tổng thống Obama chính thức bắt đầu
>> Video bài phát biểu của Tổng thống Barack Obama:
12 giờ 10 phút, Tổng thống Obama tiến lên khán đài trong tiếng vỗ tay chào đón nhiệt tình của hàng ngàn người tham dự. Tổng thống Obama nói bằng tiếng Việt “Xin chào Việt Nam” và cảm ơn sự chào đón nồng nhiệt của Chính phủ và nhân dân Việt Nam.
“Trong chuyến thăm lần này, sự thân thiện của người dân Việt Nam đã chạm đến trái tim tôi!” - Tổng thống Obama xúc động nói.
Tổng thống Obama chia sẻ, tới Hà Nội ông còn được đi dạo ở phố cổ và thưởng thức những món ăn rất ngon của Việt Nam như món bún chả, thậm chí uống một vài chai bia Hà Nội. “Ở Hà Nội, đường phố rất đông đúc, tôi chưa bao giờ nhìn thấy nhiều xe máy tới như vậy. Tôi chưa đi qua đường, nhưng tôi nghĩ lần sau đến Hà Nội mọi người hãy chỉ cho tôi cách qua đường” - Tổng thống Obama chia sẻ một cách hài hước.
Tổng thống Obama cho biết lần đâu tiên ông gặp người Việt Nam là khi lớn lên ở Hawaii. “Tôi đã gặp một số người Mỹ gốc Việt ở đó. Khi đó nhiều thanh niên Việt Nam cũng như hai cô con gái của tôi khi sinh ra chỉ biết tới hòa bình và tình hữu nghị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Do vậy, hôm nay khi đến đây tôi ý thức về quá khứ nhưng chúng ta cần hướng về tương lai. Sự thịnh vượng, an ninh và ổn định mà chúng ta có thể thúc đẩy với nhau. Tôi trân trọng với quá khứ lịch sử rất huy hoàng của Việt Nam. Hàng ngàn năm Việt Nam đã trồng cấy ở mảnh đất này. Việt Nam ta có lịch sử trống đồng Đông Sơn, Hà Nội đã đứng bên dòng sông Hồng hơn một ngàn năm. Thế giới đều biết đến lụa và những bức tranh của Việt Nam, và Văn Miếu là bằng chứng về trí thức của người Việt Nam sau nhiều thế kỷ. Vận mệnh của Việt Nam đã bị nhiều nước can thiệp, nhưng như một cây tre, tinh thần bất khuất của người Việt Nam luôn vững vàng” – Tổng thống Obama nhấn mạnh và nhắc lại lời "sấm truyền" trong bài thơ Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt về chủ quyền của Việt Nam với mảnh đất này: “Rành rành định mệnh tại sách trời”. Từ đó, Tổng thống Obama nói tới Bản Tuyên ngôn độc lập của Bác Hồ đã đề cập tới những nguyên lý cơ bản trong tuyên ngôn nhân quyền của Mỹ.
Các bạn trẻ Việt Nam chăm chú lắng nghe bài phát biểu của Tổng thống Obama
Tổng thống Obama cũng nhắc lại cuộc chiến đã khiến cho hơn 3 triệu người Việt Nam và gần 6 vạn người Mỹ thiệt mạng. Cả hai nước đã có những gia đình, những cựu chiến binh đau đớn và mất mát trong cuộc chiến. Quan hệ hai nước ngày nay đã có sự thay đổi nhanh chóng. Dù cuộc chiến tranh ngăn quan hệ hai nước, nhưng chúng ta đã tìm cách hàn gắn. Chính phủ Hoa Kỳ cảm ơn sự hợp tác của Việt Nam trong việc tìm kiếm người Mỹ mất tích và Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, tẩy độc dioxin tại Đà Nẵng và Biên Hòa. Quá trình hòa giải đã được nhiều người Mỹ và Việt Nam nỗ lực, trong đó có cuộc gặp gỡ giữa cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam mà cụ thể là Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry với Đại tướng Võ Nguyên Giáp trước đây, hai bên đã chia sẻ Việt Nam - Hoa Kỳ không nên là kẻ thù mà là bạn.
Tổng thống Obama cũng gửi lời cảm ơn ông John Kerry và nhấn mạnh, chính các cựu chiến binh đã cho thấy con đường đi phấn khích của hai nước để mưu cầu hòa bình, hợp tác và hạnh phúc. Hiện Hoa Kỳ đã đón nhiều sinh viên Việt Nam đến học tập và nghiên cứu hơn rất nhiều nước khác ở châu Á. Nhiều người Mỹ cũng đã đến Việt Nam để tới thăm Hà Nội, Huế… Hai nước mất nhiều thời gian để hàn gắn quan hệ, giờ đây hai nước là bạn bè, đối tác. Quan hệ hai nước hoàn toàn có thể thay đổi để tạo ra tương lai tốt đẹp hơn, những giá trị con người cần được trân trọng chứ không phải xung đột hay chiến tranh. Quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ cho thế giới thấy, Việt Nam là nước có chủ quyền, không một quốc gia nào có thể áp đặt, tương lai vận mệnh đất nước Việt Nam do người dân Việt Nam quyết định.
Tổng thống Obama cũng khẳng định, thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của mình, ông sẽ làm hết sức mình để mối quan hệ hai nước ngày càng thắt chặt hơn, dựa trên lòng tin, sự hiệu quả và dẫn câu hát: “Từ đây người biết quê người. Từ đây người biết thương người. Từ đây người biết yêu người” để minh chứng cho quan hệ ngày nay giữa hai nước.
"Sau 2 thập kỷ hai nước bình thường hóa quan hệ, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tích rất đáng tự hào. Thế giới đã chứng kiến những cải cách kinh tế của Việt Nam cũng như những Hiệp định thương mại giữa Việt Nam với Hoa Kỳ. Việt Nam đã hội nhập với toàn cầu, nhiều nước đã đến với Việt Nam hợp tác làm ăn. Nhiều khu đô thị, nhà cao tầng, những công trình khoa học của Việt Nam đã được thế giới ghi nhận. Những thành tựu về an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em giảm mạnh, tỷ lệ người đến trường cao, tiếp cận nước sạch… đã được Việt Nam thực hiện rất tốt" - Tổng thống Obama phát biểu.
Tổng thống Obama cũng vạch ra nhiều hướng hợp tác, trong đó có hợp tác kinh tế, đặc biệt là giáo dục.
Về môi trường giáo dục, ông Obama khẳng định, đó là ưu thế nổi bật của Hoa Kỳ. Đội Hòa bình sẽ tới Việt Nam để dạy tiếng Anh và như thế có nghĩa là những người mang chiến tranh tới trước đây thì giờ trở lại với tri thức và giáo dục. Tổng thống Obama cũng vui mừng thông báo trong mùa thu năm nay đại học Fullbright sẽ mở tại TPHCM - một đại học phi lợi nhuận chất lượng cao hướng đến hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực cho Việt Nam, kể cả lĩnh vực nghiên cứu toán học như giáo sư Ngô Bảo Châu, văn học truyền thống Việt Nam và triết học của Phan Chu Trinh.
Tổng thống Obama cũng khẳng định sẵn sàng ủng hộ mạnh mẽ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và cam kết giúp Việt Nam nhập nhiều sản phẩm từ Hoa Kỳ cũng như xuất khẩu sản phẩm ra nhiều thị trường mà không bị phụ thuộc vào một thị trường nào.
Đề cập tới vấn đề biển Đông, Tổng thống Obama nói: “Tại biển Đông, dù chúng tôi không phải là một bên tranh chấp, nhưng chúng tôi sẽ sát cánh cùng các đối tác của chúng tôi cùng thúc đẩy tự do hàng hải, tự do hàng không và tự do thương mại. Mọi tranh chấp cần được giải quyết thông qua biện pháp hòa bình. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cử tàu, máy bay đến những vùng biển mà luật pháp quốc tế cho phép”. Thông điệp này của Tổng thống Obama nhận được sự đồng tình của cử tọa bằng những tràng pháo tay dồn dập.
Theo Tổng thống Obama, khi hai nước hợp tác chặt chẽ với nhau trên những lĩnh vực mà ông vừa nêu, quan hệ đối tác của hai nước sẽ bao gồm một vấn đề nữa là giải quyết những khác việt giữa hai chính phủ, trong đó có vấn đề nhân quyền. “Không có quốc gia nào hoàn hảo. Sau hai thế kỷ chúng tôi lập nước, chúng tôi vẫn phải cố gắng để đạt được những ý tưởng mà chúng tôi đã định ra khi chúng tôi lập quốc. Ví dụ như bất bình đẳng về kinh tế ngày càng gia tăng, rồi định kiến về chủng tộc trong nền tư pháp và hình sự. Tất nhiên chúng tôi cũng nhận được sự phê bình. Ngày nào tôi và chính phủ của tôi cũng nghe những lời phê bình. Tuy nhiên, chính những lời chỉ trích và phê bình đó, cùng với việc tranh luận cởi mở và công khai giúp chúng ta nhìn nhận được sự chưa hoàn hảo của mình. Và việc cho mọi người có được quyền đưa ra những lời phê phán chính là những điều giúp Hoa Kỳ thịnh vượng hơn. Hoa Kỳ không muốn áp đặt lên bất kỳ nước nào, trong đó có Việt Nam. Khi chúng tôi nói rằng những giá trị Hoa Kỳ là muốn nói đến những giá trị phổ quát được nêu trong Hiến pháp Việt Nam. Đó là người dân có quyền được bày tỏ quyền tự do ngôn luận của mình, quyền tiếp cận thông tin, quyền lập hội. Đây là những điều đã được nêu rõ trong Hiến pháp Việt Nam. Như vậy, đây là vấn đề mà tất cả chúng ta đang nỗ lực để đảm bảo rằng chúng ta sẽ phấn đấu vì những lý tưởng. Việt Nam đạt được nhiều tiến bộ về cải cách lập pháp, luật pháp. Ví dụ như công khai hơn về ngân sách, tiếp cận thông tin cũng được tăng cường nhiều hơn. Chính người dân Việt Nam sẽ quyết định tương lai của dân tộc Việt Nam” - Tổng thống Obama chia sẻ.
Tổng thống Obama cho rằng hai nước có thể chia sẻ các ý tưởng, mở rộng mạng Internet, mạng xã hội... Làm như vậy sẽ giúp cho tính sáng tạo của con người mà nền kinh tế cần phải có để phát triển. “Facebook đã khởi nghiệp như vậy, với ý tưởng như vậy. Các công ty lớn khác cũng làm như vậy. Ý tưởng có thể được đưa ra để chia sẻ” – Tổng thống Obama nói.
Bên cạnh đó, tự do báo chí cũng cần được tăng cường để đảm bảo hệ thống hoạt động tốt hơn. Trong một cuộc bầu cử tự do thì người dân sẽ lựa chọn được những người lãnh đạo tốt nhất cho họ. “Cần tăng cường hơn nữa sự hỗ trợ cho người nghèo để người dân có thể cải thiện hơn nữa đời sống của mình. Các quyền bình đẳng của người dân Việt Nam sẽ tạo nền tảng cho sự thịnh vượng cho người dân Việt Nam. Và nó sẽ mang lại lợi ích cho tất cả người dân Việt Nam. Việt Nam đã đánh đuổi các chế độ thực dân. Việc nâng cao hơn nữa các quyền tự do của người dân sẽ mang lại sự độc lập to lớn hơn nữa cho người dân, vì Việt Nam đã đưa ra khẩu hiệu xây dựng Nhà nước vì dân, do dân” – Tổng thống Obama khẳng định.
Chia sẻ rằng mình sắp rời nhiệm sở, Tổng thống Obama cho biết: “Trong suốt 8 năm qua, tôi đã suy nghĩ rất nhiều về hệ thống của chính quyền Hoa Kỳ. Và tôi cũng đã cố gắng đối thoại với các quốc gia trên thế giới để tìm cách cải thiện hệ thống của mình”.
Tổng thống Obama cũng cho biết, hóa giải các thách thức toàn cầu là rất quan trọng, để đảm bảo cho sức khỏe người dân và vẻ đẹp của hành tinh chúng ta như vịnh Hạ Long, hang Sơn Đòong. Chúng ta bảo vệ vì tương lai con em chúng ta. Nước biển tăng sẽ làm ảnh hưởng đến những vùng ven biển. Để hợp tác về biến đối khí hậu, Việt Nam cần thực hiện các cam kết để chống lại tác động của biến đổi khí hậu. Chẳng hạn như chống lại ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với những vùng bị ngập mặn như ĐBSCL. Đây là nguồn cung cấp thực phẩm lớn cho thế giới.
“Hoa Kỳ rất vui mừng vì đã giúp đỡ Việt Nam trong việc tham gia nhiều hơn nữa vào việc gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Đây là vấn đề rất đặc biệt bởi hai nước chúng ta trước đây đã ở trong một trận chiến, và bây giờ lại hợp tác để bảo vệ, gìn giữ hòa bình” – Tổng thống Obama nói.
Ở phần cuối của bài phát biểu, Tổng thống Obama tỏ ra lạc quan về tương lai của mối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ và nhắc tới bài hát “Nối vòng tay lớn” của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn.
Tổng thống Obama cũng lảy một câu Kiều "Rằng trăm năm cũng từ đây/Của tin gọi một chút này làm ghi" để khái quát về lời cam kết "nước Mỹ luôn sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam", như người Việt sẽ luôn nhớ về khoảnh khắc ông đứng đây, phát biểu trước mọi người.
Tổng thống Obama kết thúc bài phát biểu bằng câu nói tiếng Việt: “Cảm ơn các bạn. Thank you very much. Thank you Vietnam!” trước khi vẫy tay chào và rời khỏi khán đài vào lúc 12 giờ 41.
MINH GIANG – VĂN NGHĨA
Ảnh: LÃ ANH
Video: Trung Thu - Hồng Lợi
