Lan tỏa “sức mạnh mềm” từ hợp tác quốc tế
Trong nhiệm kỳ vừa qua, công tác đối ngoại của TPHCM được triển khai sâu rộng và toàn diện, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội, củng cố niềm tin của cộng đồng quốc tế đối với một đô thị năng động, cởi mở.
Theo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa X, hoạt động đối ngoại đã được thực hiện đồng bộ trên cả 3 kênh: đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, lan tỏa trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, thông tin tuyên truyền và công tác người Việt Nam ở nước ngoài.
Ở kênh đối ngoại Đảng, trong 5 năm qua, công tác đối ngoại của TPHCM tiếp tục bám sát đường lối đối ngoại của Đảng: độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế vì lợi ích quốc gia, dân tộc. TPHCM đã thể hiện rõ vai trò tiên phong trong thực thi đường lối đối ngoại của Trung ương ở cấp địa phương.
Giai đoạn 2020-2025, kênh ngoại giao Nhà nước tại TPHCM không ngừng phát triển cả về lượng và chất. TPHCM duy trì quan hệ hữu nghị với 58 địa phương trên thế giới, tham gia tích cực các cơ chế hợp tác đa phương như: Mạng lưới thành phố lớn C40, Mạng lưới đô thị thông minh ASEAN, Diễn đàn đô thị thế giới (WUF). Thông qua đó, thành phố học hỏi kinh nghiệm về quy hoạch, chống ngập, phát triển đô thị bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần nâng cao năng lực quản trị đô thị hiện đại.
TPHCM chủ động kết nối, ký kết hợp tác với các địa phương thuộc những quốc gia là đối tác chiến lược của Việt Nam và tổ chức hàng trăm cuộc xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch, TPHCM từng bước khẳng định vai trò đầu tàu trong hội nhập quốc tế cấp địa phương.
Trong năm 2024-2025, TPHCM bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, trở thành siêu đô thị hợp nhất - điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư quốc tế. Đại diện các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài đều đánh giá cao tiềm năng hợp tác của thành phố.
Ông Travis Mitchell, Giám đốc điều hành Hiệp hội thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham), nhận định: “TPHCM tái cấu trúc hành chính mở ra cơ hội lớn cho đầu tư, kỳ vọng bộ máy tinh gọn, phản ứng nhanh, thủ tục thuế - hải quan đơn giản hơn. Các doanh nghiệp Mỹ coi TPHCM là trung tâm mới của chuỗi cung ứng khu vực, hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch và bền vững”. AmCham hiện có hơn 550 công ty thành viên và hơn 2.500 thành viên cá nhân.
Còn theo ông Thibaut Giroux, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp (CCIFV) với hơn 300 doanh nghiệp thành viên, CCIFV đang mở rộng hiện diện tại TPHCM trong các lĩnh vực chiến lược như y tế, công nghiệp, hạ tầng, quy hoạch đô thị.
Đối ngoại nhân dân được xem là cầu nối văn hóa, tăng cường hiểu biết và hợp tác giữa TPHCM và các địa phương trên toàn thế giới. Công tác ngoại giao nhân dân của TPHCM trong 5 năm gần đây được triển khai sôi nổi, hiệu quả, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và các nước. Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TPHCM (HUFO) tiếp tục khẳng định vai trò là “cầu nối” trong hòa bình, đoàn kết, hợp tác quốc tế.
Theo ông Hồ Xuân Lâm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký HUFO, các hoạt động của HUFO bám sát phương châm “Chủ động - Linh hoạt - Sáng tạo - Hiệu quả”, gắn chặt với định hướng đối ngoại nhân dân trong tình hình mới. HUFO cũng phối hợp chặt chẽ với các Tổng Lãnh sự quán, sở, ban, ngành thành phố trong các hoạt động kỷ niệm, giao lưu, hỗ trợ ngoại giao nhân dân.
Những chương trình này góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam hòa bình, năng động, hội nhập sâu rộng. Bên cạnh các hoạt động đối ngoại văn hóa, HUFO và các hội hữu nghị thành viên tích cực kết nối kiều bào, các tổ chức phi chính phủ, tạo điều kiện thu hút nguồn lực quốc tế vào giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường và các dự án nhân đạo.
TPHCM cũng đang mở rộng hợp tác với các thành phố kết nghĩa, củng cố mạng lưới hữu nghị với bạn bè quốc tế, thúc đẩy hình ảnh “TPHCM - Thành phố vì hòa bình”.
Tầm nhìn toàn cầu
Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, việc duy trì hợp tác và lan tỏa tinh thần hữu nghị quốc tế cũng giúp TPHCM giữ vững môi trường ổn định, thu hút thêm nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển.
Những kết quả ấy cho thấy đối ngoại không còn là hoạt động đơn lẻ, mà đã trở thành một trụ cột cùng với quốc phòng và an ninh, bảo đảm ổn định và tăng trưởng bền vững. Dẫu vậy, thành phố cũng nhìn nhận, hiệu quả hợp tác quốc tế ở một số lĩnh vực vẫn chưa cao; nhiều thỏa thuận dừng ở khuôn khổ; nguồn nhân lực đối ngoại chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập ngày càng sâu rộng - những hạn chế cần được khắc phục trong giai đoạn tới.
Bước vào nhiệm kỳ 2025-2030, Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ TPHCM xác định: đối ngoại là trụ cột chiến lược, gắn với khát vọng phát triển và tầm nhìn dài hạn đến 2045. TPHCM đặt mục tiêu nâng cao vị thế quốc tế, phấn đấu đến năm 2030 trở thành đô thị thông minh, văn minh, hiện đại, có vị thế nổi bật trong Đông Nam Á về kinh tế, tài chính, thương mại, giáo dục, y tế và khoa học-công nghệ, đồng thời hướng tới nằm trong tốp 100 thành phố đáng sống nhất thế giới. Tầm nhìn đến năm 2045 là xây dựng TPHCM trở thành trung tâm lớn của châu Á, một đô thị toàn cầu xanh, hấp dẫn, đáng sống.
Để hiện thực hóa tầm nhìn ấy, TPHCM xác định đối ngoại và hội nhập quốc tế là giải pháp then chốt, mở đường cho thu hút nguồn lực, chuyển giao công nghệ và phát triển sáng tạo. TPHCM sẽ mở rộng thị trường, kết nối vào chuỗi sản xuất toàn cầu, tăng sức hút đầu tư chất lượng cao, trọng dụng nhân tài và chuyên gia quốc tế để phát triển hệ sinh thái công nghiệp công nghệ cao, kinh tế số và kinh tế xanh.
TPHCM đồng thời tận dụng tối đa các cơ chế và chính sách đặc thù mà Trung ương ban hành cho TPHCM sau sắp xếp hành chính, đưa lợi thế địa lý, dân số và nguồn lực trở thành đòn bẩy cho hội nhập. Đội ngũ cán bộ đối ngoại sẽ được đào tạo chuyên nghiệp, am hiểu luật pháp và văn hóa quốc tế, đủ năng lực đàm phán, xúc tiến và quảng bá ở tầm khu vực.
Đối ngoại vì thế không chỉ là kênh kết nối mà còn là sức mạnh mềm thúc đẩy phát triển. Khi hợp tác quốc tế gắn liền với đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, TPHCM sẽ thực sự trở thành “thành phố toàn cầu” - nơi thế giới tìm thấy niềm tin và cơ hội.
Với lợi thế hiếm có là mạng lưới quan hệ rộng với nhiều địa phương và trung tâm kinh tế - tài chính hàng đầu thế giới, TPHCM cần tận dụng tối đa cơ hội để chuyển hóa thành kết quả thực chất. TPHCM phải học hỏi kinh nghiệm, thu hút nguồn lực kinh tế, tri thức và công nghệ, vươn lên trở thành “cửa ngõ” khu vực, không chỉ là cực tăng trưởng của cả nước mà còn sánh ngang các đô thị lớn châu Á, trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ và điểm đến toàn cầu.
TPHCM cần đi đầu trong thúc đẩy ngoại giao kinh tế, vừa phát huy các động lực cũ như xuất khẩu, đầu tư, vừa khai mở các động lực mới như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế tri thức. Cùng với đó, phát huy giá trị văn hóa, tinh thần và truyền thống hào hùng để quảng bá hình ảnh, nâng cao vị thế quốc tế của TPHCM.
(Trích phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn
tại Hội nghị Tổng kết công tác đối ngoại của TPHCM giai đoạn 2020-2025)
TPHCM đã ban hành Chiến lược đối ngoại TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định rõ mục tiêu kết hợp hiệu quả các kênh đối ngoại, gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, thu hút nguồn lực quốc tế, nâng cao vị thế của TPHCM trong khu vực và toàn cầu. Quan điểm xuyên suốt là lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm, hướng đến nền ngoại giao phục vụ phát triển, hội nhập thực chất, hiệu quả.
