Phiên tòa diễn ra vào ngày 12-5 tới đây và dự kiến kéo dài trong 10 ngày. Hội đồng xét xử gồm 3 thành viên, Thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ tọa. Thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động xét xử là 5 Kiểm sát viên.
Trong vụ án này, bị cáo Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch HĐQT Công ty Thái Dương) bị cáo buộc vi phạm 3 tội danh gồm “Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Gây ô nhiễm môi trường”.
Nhóm 7 người là cựu lãnh đạo, nhân viên Bộ TN-MT và Sở TN-MT tỉnh Yên Bái bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Những bị cáo này gồm: Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN-MT); Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng Cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản); Hoàng Văn Khoa (cựu Vụ trưởng Vụ Khoáng sản); Lê Duy Phương (cựu Chuyên viên chính Vụ Khoáng sản); Hồ Đức Hợp (cựu Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Yên Bái); Lê Công Tiến (cựu Phó Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Yên Bái) và Bùi Đoàn Như (cựu Phó Chi cục Bảo vệ Môi trường, Sở TN-MT tỉnh Yên Bái).
Các bị cáo khác trong vụ án bị truy tố do có các hành vi như buôn lậu; tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có; gây ô nhiễm môi trường; vi phạm quy định kế toán…
Theo cáo trạng, bị cáo Đoàn Văn Huấn đã tổ chức, chỉ đạo khai thác trái phép quặng đất hiếm và quặng sắt tại mỏ Yên Phú (Yên Bái) trong thời gian từ 2019 đến 2023. Số khoáng sản bị khai thác trái phép có tổng giá trị hơn 864 tỷ đồng và trong đó, bị cáo Huấn cùng đồng phạm đã tiêu thụ được số quặng trị giá hơn 763 tỷ đồng. Bị cáo Huấn còn chỉ đạo lập 2 hệ thống sổ sách kế toán, gây thiệt hại hơn 9,6 tỷ đồng tiền thuế cho Nhà nước.
Cơ quan tố tụng xác định năm 2012, Bộ TN-MT có quyết định giao Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc được chỉ đạo, giải quyết lĩnh vực địa chất, khoáng sản và phụ trách Tổng cục Địa chất và Khoáng sản.
Trước đó, từ năm 2011, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản nhận hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm tại mỏ Yên Phú của Công ty Thái Dương.
Tuy nhiên, hồ sơ xin cấp phép của Công ty Thái Dương chỉ có giấy chứng nhận đầu tư dự án khai thác, tuyển quặng do UBND tỉnh Yên Bái cấp năm 2011 (hết hạn năm 2012) nhưng chưa được gia hạn hoặc cấp mới; không có giấy chứng nhận đầu tư nhà máy thủy luyện Yên Bái và nhà máy chiết tách Hải Phòng.
Bên cạnh đó, vốn chủ sở hữu của Công ty Thái Dương không đảm bảo tỷ lệ bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án (chỉ có 200 tỷ đồng còn tổng mức đầu tư 1.953 tỷ đồng), việc này vi phạm luật khoáng sản.
Tuy nhiên, nhóm cán bộ tại Tổng cục Địa chất và Khoáng sản vẫn sử dụng kết quả thẩm định cũ từ năm 2011 để trình hồ sơ. Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc khi đọc và nghiên cứu hồ sơ, biết Công ty Thái Dương chưa đủ điều kiện nhưng vẫn ký chấp nhận cấp giấy phép vào năm 2013.
Hành vi của nhóm lãnh đạo, cán bộ Bộ TN-MT như trên góp phần giúp Đoàn Văn Huấn tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép quặng đất hiếm, quặng sắt có tổng trị giá 736 tỷ đồng.
