Sự bùng nổ này đã dẫn đến số lượng methamphetamine bị tịch thu kỷ lục ở Đông Á và Đông Nam Á, lên tới 236 tấn trong năm 2024, tăng 24% so với năm 2023. Ông Benedikt Hofmann, Quyền Đại diện của UNODC tại khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, cho biết 236 tấn chỉ là số lượng bị tịch thu. Trên thực tế, một lượng methamphetamine lớn hơn rất nhiều đang được đưa ra thị trường.
“Chúng ta đang được chứng kiến mức độ sản xuất và buôn bán methamphetamine lớn chưa từng có từ Tam giác Vàng”, ông Hofmann nói.
Giới quan sát đã nêu ra một số lý do lý giải cho việc sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp ở khu Tam giác Vàng gia tăng mạnh thời gian qua.
Thứ nhất là do sự chuyển dịch về mặt thị trường, từ các loại ma túy truyền thống (thuốc phiện, cần sa…) sang ma túy tổng hợp (chủ yếu là amphetamine, ketamine). Các loại ma túy tổng hợp mang lại siêu lợi nhuận, sản xuất nhanh và dễ vận chuyển.
Thứ hai là yếu tố địa chính trị. Tam giác Vàng là khu vực chia sẻ 3 đường biên giới của ba quốc gia; là vùng biên giới hẻo lánh, khó kiểm soát trải dài hàng trăm kilômét ở đều cả ba nước. Tại những khu vực này có rất nhiều nhóm vũ trang và tội phạm xuyên quốc gia.
Thứ ba, nhu cầu thị trường hiện tăng mạnh ở Trung Quốc, Đông Nam Á và Australia. Giá thành của ma túy tổng hợp giờ còn rẻ hơn cả heroin. Điều này cũng là yếu tố thúc đẩy nhu cầu thị trường.
Thứ tư, dù các hoạt động thực thi pháp luật ở các nước có những đóng góp đáng kể, đã có những chuyên án lớn phối hợp giữa các nước, thậm chí cả với Liên hợp quốc và Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol), nhưng cũng chỉ mới giải quyết được phần ngọn qua việc bắt giữ các ông trùm. Chính quyền ba nước Thái Lan, Lào và Myanmar vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong quản lý vì đường biên quá rộng, kiểm soát không xuể.
Và lý do cuối cùng khiến các hoạt động sản xuất, buôn bán tăng mạnh là các cơ sở hạ tầng ngầm. Theo đó, Tam giác Vàng có những mạng lưới về buôn lậu, ma túy, rửa tiền và các tuyến đường vận chuyển đã hình thành từ trước, rất đa dạng. Tội phạm bây giờ không chỉ dừng lại ở ma túy mà còn thường kết nối với rửa tiền, tham nhũng, thậm chí là buôn vũ khí, buôn bán động vật hoang dã quý hiếm, tạo nên một mạng lưới đan xen.
Ông Inshik Sim, chuyên gia phân tích chính của UNODC khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, cho biết thêm, hiện các nhóm buôn bán ma túy xuyên quốc gia đang khai thác các tuyến đường buôn bán mới để tránh sự phát hiện của cơ quan thực thi pháp luật.
Theo đó, tuyến đường buôn bán ma túy kết nối Campuchia với Myanmar, chủ yếu qua Lào, đang được mở rộng nhanh chóng. Ngoài ra, một hành lang khác là tuyến đường trên biển nối liền Malaysia, Indonesia và Philippines với bang Sabah của Malaysia, đóng vai trò là một trung tâm trung chuyển quan trọng.
Theo Viện Nghiên cứu châu Á của Đại học Nottingham tại Malaysia, ma túy và lừa đảo trực tuyến có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Sự bùng nổ của lừa đảo trực tuyến, một nhánh của ngành cờ bạc bất hợp pháp trong khu vực, ban đầu được phát triển để rửa tiền từ buôn bán ma túy.
