Cuộc khủng hoảng lương thực ở Malawi phần lớn bắt nguồn từ những khó khăn của nông dân sản xuất nhỏ lẻ. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), hơn 80% trong số 21 triệu dân Malawi sống dựa vào nông nghiệp để kiếm sống. Nước này là một trong những quốc gia có tỷ lệ nghèo đói cao nhất thế giới.
Tại một số vùng nông thôn Malawi, nông dân đang tích cực ứng dụng công nghệ mới để giúp tăng năng suất và thích ứng với biến đổi khí hậu. Khoảng 180.000 hộ gia đình nông thôn đang sử dụng ứng dụng Ulangizi do tổ chức phi chính phủ Opportunity International thiết kế. Ứng dụng này hoạt động trên WhatsApp, có cả phiên bản tiếng Chichewa và tiếng Anh. Người dùng có thể nhập hoặc nói câu hỏi và ứng dụng sẽ trả lời bằng âm thanh hoặc văn bản. AI sẽ phân tích và đưa ra khuyến nghị xử lý, giúp xác định thời điểm gieo trồng chính xác hơn, hạn chế thiệt hại do hạn hán hoặc mưa bất thường và đề xuất phân bón và giống cây phù hợp (tối ưu hóa năng suất và giảm rủi ro).
Nhờ sử dụng ứng dụng Ulangizi, gia đình của ông Alex Maere, 59 tuổi, tại huyện Mulanj đã thoát cảnh khó khăn. Vào năm 2023, cơn bão Freddy quét qua miền Nam Malawi để lại hậu quả khủng khiếp. Ông Alex Maere mất gần như toàn bộ trang trại sau nhiều thập niên gây dựng. Trước đây, mỗi mùa vụ, ông thường thu được 850kg ngô - nguồn lương thực nuôi sống cả gia đình với 5 người con. Nhưng sau trận bão, số ngô còn lại chỉ vỏn vẹn… 8kg. Trong tuyệt vọng, ông Alex Maere buộc phải thay đổi cách làm nông. Ông tham gia một chương trình thí điểm sử dụng Chatbot Ulangizi. Năm ngoái, Ulangizi đã gợi ý ông trồng khoai tây cùng ngô và sắn để thích nghi với việc đất đai bị thay đổi. Nhờ vậy, cuối vụ thu hoạch, ông đã gặt hái doanh thu hơn 800 USD.
Ulangizi cũng đang nhận được sự ủng hộ Chính phủ Malawi, sau khi quốc gia phụ thuộc vào nông nghiệp này hứng chịu một loạt cơn bão và hạn hán do El Nino gây ra thời gian gần đây. Quỹ Phát triển nông nghiệp quốc tế của Liên hợp quốc cho rằng, AI có tiềm năng nâng tầm nền nông nghiệp ở châu Phi cận sa mạc Sahara, nơi ước tính có khoảng 33-50 triệu trang trại nhỏ như của ông Alex Maere sản xuất lương thực đáp ứng được tới 70%-80% nguồn cung.
Không chỉ có Ulangizi, dự án Malawi Digital Plant Health Services (MaDiPHS) tập trung vào việc sử dụng ứng dụng di động trên nền tảng số để nông dân có thể nhận diện sâu bệnh trên cây trồng như chuối, đậu phộng, cà chua và nhận tư vấn nhanh chóng, cũng đang được triển khai tại vùng nông thôn Malawi. Theo Malawi Broadcasting, tuy nhận được sự ủng hộ từ chính phủ, nhưng việc triển khai các ứng dụng AI rộng khắp tại các vùng nông thôn Malawi vẫn còn là một bài toán khó.
Malawi đang gặp vấn đề cơ sở hạ tầng viễn thông do kết nối Internet kém, mạng di động không ổn định ở vùng nông thôn. Không phải mọi hộ nông dân đều có điện thoại thông minh hay thiết bị thông minh. Bên cạnh đó là trình độ số, khả năng học hỏi và tìm hiểu về công nghệ, cũng như hiểu biết về AI, sử dụng ứng dụng tại vùng nông thôn của Malawi, AI cũng không thể thay thế hoàn toàn kiến thức bản địa và kinh nghiệm truyền thống - vốn là tài sản quý giá của các cộng đồng nông nghiệp lâu đời.
