Sáng 3-10, tại TPHCM, Bộ Tài chính tổ chức hội thảo phổ biến Nghị định số 242/2025 về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vay ưu đãi nước ngoài khu vực miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam.
Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại Nguyễn Quốc Phương cho biết, hơn 30 năm qua, nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam.
Rất nhiều công trình giao thông, đường cao tốc, bệnh viện, trường học, các dự án về năng lượng sạch, môi trường, y tế, giáo dục mà chúng ta có được hôm nay đều có dấu ấn của nguồn vốn ODA. Đơn cử, Dự án giảm nghèo khu vực miền Trung, Tây Nguyên; Dự án cầu Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận, cải thiện môi trường TPHCM, Đường sắt đô thị Bến Thành – Suối Tiên; Dự án đường cao tốc Bến lức – Long Thành, Long Thành – Dầu Giây… mang lại nhiều tác động tích cực, lan tỏa tại khu vực miền Trung, Tây Nguyên, Đồng bằng sông cửu Long và các đô thị lớn phía Nam.
“Bên cạnh các kết quả đạt được, việc huy động, quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi vẫn còn tồn tại một số hạn chế như thủ tục phức tạp, tiến độ giải ngân chưa đáp ứng yêu cầu, công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi khi chưa đồng bộ, một số cơ chế còn chồng chéo, gây khó khăn cho các chủ dự án, bộ, ngành và địa phương”, Cục trưởng Nguyễn Quốc Phương nói. Ông cũng cho biết, từ năm 2017 đến nay, không có dự án ODA mới được triển khai.
Theo Cục trưởng Nguyễn Quốc Phương, trong bối cảnh mới của đất nước, với mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8% năm 2025 và hai con số trong các năm sau, nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và các dự án “thay đổi trạng thái, xoay chuyển tình thế” là rất lớn.
Chẳng hạn, dự án chống chịu biến đổi khí hậu vùng Đồng bằng sông cửu Long và chuyển đổi tổng hợp trị giá gần 500 triệu USD, dự án 1 triệu ha lúa có trị giá 315 triệu USD vay vốn WB.
Do đó, việc Chính phủ ban hành Nghị định số 242 với những cải cách quan trọng về cơ chế, chính sách sẽ góp phần tạo ra cơ chế thông thoáng, minh bạch, và hiệu quả hơn nhằm khơi thông nguồn lực quốc tế cho sự phát triển của đất nước trong giai đoạn tới.
Trình bày tại hội thảo, ông Nguyễn Đức Nghĩa, Trưởng phòng Quản lý nợ đa phương, Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại, cho biết, Nghị định 242 có nhiều điểm mới cơ bản. Trong đó, các nội dung sửa đổi nhằm cắt giảm thủ tục, rút ngắn thời gian chuẩn bị, thực hiện dự án.
Đồng thời, phân cấp phân quyền mạnh mẽ từ khâu phê duyệt chủ trương đầu tư, thực hiện dự án, quyết định đầu tư, sử dụng vốn dư. Tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho doanh nghiệp nhà nước sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi…
Khu vực tư nhân được tiếp cận vốn ODA, vốn vay ưu đãi
Một trong các điểm mới cụ thể của Nghị định 242 là bổ sung đối tượng thuộc khu vực tư nhân tiếp cận vốn ODA, vay ưu đãi.
Cùng với đó là bổ sung đối tượng ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi: dự án trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; dự án đầu tư công đặc biệt…
Nếu trước đây, Thủ tướng là người quyết định chủ trương đầu tư các dự án sản xuất chất độc hại, thuốc nổ, dự án nhóm A có tổng mức đầu tư từ 1.000 tỷ đồng trở lên… thì nay theo quy định mới, Thủ tướng chỉ quyết định chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân.
Còn lại các dự án ODA nhóm A, B, C không phân biệt tổng mức đầu tư – sẽ do người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương quyết định. Với dự án trên địa bàn 2 tỉnh, các UBND tỉnh thống nhất giao một UBND tỉnh làm cơ quan chủ quản. Thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư cũng đơn giản hơn.
