(SGGP 12G).- Trình bày mỹ thuật, in ấn đẹp, công trình Chân dung & bút tích nhà văn Việt Nam (tập 1) in khổ lớn, dày tới 516 trang, Nhà xuất bản Giáo dục ấn hành vừa ra mắt độc giả.

Bìa sách

Mỗi nhà văn, nhà thơ được dành 2 trang khổ 20,5 x 29cm gồm một bức chân dung, một trang bút tích, vài nét tiểu sử văn học, những tác phẩm chính đã xuất bản, một đoạn văn xuôi hoặc thơ tâm đắc và cuối cùng là một vài lời nhận xét của đồng nghiệp.

Vì là tập 1, nên mới có 250 nhà văn, nhà thơ (trong tổng số hơn 1.000 hội viên Hội Nhà văn Việt Nam) góp ảnh và bút tích. Ấy thế mà đội ngũ cũng đã đông vui tấp nập, đủ mặt các thế hệ: Lớp “tiền chiến” có Huy Cận, Xuân Sanh, Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Trọng Phụng, Hàn Mặc Tử... Lớp chống Pháp thì có Nguyễn Đình Thi, Chế Lan Viên, Hữu Mai, Hồ Phương, Hoàng Trung Thông, Bàn Tài Đoàn… Lớp chống Mỹ có Nguyễn Quang Sáng, Đinh Quang Nhã, Vũ Quần Phương, Nguyễn Khắc Phục, Trần Nhật Thu, Vương Trọng, Thạch Quỳ… Nhà văn, nhà thơ đã trở thành liệt sĩ có Nguyễn Thi, Lê Anh Xuân, Chu Cẩm Phong, Dương Thị Xuân Quý…

Trò chuyện với ông Trần Thanh Phương quanh việc gom góp, sưu tầm, biên soạn công trình Chân dung & bút tích Nhà văn Việt Nam thật hấp dẫn và lý thú, đủ chuyện hỷ nộ ái ố chứ không chỉ có giấy má, bút mực…

ª Khi được mời góp chân dung và bút tích vào tập sách này, đã có ai từ chối không anh ?

Nhà báo Trần Thanh Phương và vợ, nhà giáo Phan Thu Hương

-Nhà báo Trần Thanh Phương: Có chứ! Có người khước từ vì coi công việc của vợ chồng tôi như một trò chơi của con trẻ. Cũng có người nhận lời, nhưng khi nhìn vào danh sách lại chê “nhà văn này, nhà thơ kia mà cũng đưa vào sách à” và… từ chối. Những nhà thơ, nhà văn nhiệt tình, trân trọng công việc của chúng tôi thì nhiều.

-Anh chị nảy sinh ý định làm công trình này từ bao giờ?

-Lâu lắm rồi! Chúng tôi vẫn còn nhớ rõ dòng bút tích đầu tiên chúng tôi xin được là của Giáo sư, nhà thơ Phạm Huy Thông, nhân chuyến ông vào TPHCM năm 1976. Đầu những năm 1980 khi nhà báo Thép Mới, nhà thơ Chế Lan Viên biết vợ chồng tôi có ý định gom bút tích nhà văn, hai ông đã hết lòng cổ xúy, động viên và gửi ngay bút tích cho chúng tôi.

Ban đầu, vợ chồng tôi chỉ có ý định xin bút tích thôi, đến đầu những năm 1990 mới quyết định làm sách. Năm 1989, được biết Thủ tướng Phạm Văn Đồng vào Nam công tác, tôi đến ngay T78 gặp thư ký riêng của Thủ tướng xin được tiếp kiến ông để nhận một dòng bút tích như của một danh nhân văn hóa. Ngay sáng hôm sau, Thủ tướng dành thời gian tiếp tôi và ghi cho tôi mấy dòng lưu bút.

Tôi gọi điện ra Hà Nội xin bút tích của nhà thơ Chính Hữu, lúc đó ông mới bị tai biến mạch máu não. Ông viết đúng bốn chữ Đầu súng trăng treo, ký tên, đề ngày tháng bằng bàn tay run rẩy mà theo người nhà cho biết, phải mất cả tiếng đồng hồ mới viết được ngần ấy chữ…

- Công trình này đứng tên cả bà Phan Thu Hương ?

- Thực ra thì công việc nào, cuốn sách nào của tôi, vợ tôi cũng góp công một nửa. Riêng cuốn sách này tôi muốn đặc biệt ghi công vợ tôi vì tình yêu và lòng trân trọng các nhà văn, vì thông cảm và muốn chia sẻ nhọc nhằn với tôi nên đã hết sức kiên trì và nhiệt tình trong việc tìm địa chỉ các nhà văn; thư từ đi lại nhiều lần để có được một bức ảnh, một dòng lưu bút.

Có nhà văn, nhà thơ, vợ tôi viết cả đến chục lá thư tay. Trường hợp xin ảnh và lưu bút của nhà thơ Bàn Tài Đoàn cũng thật đáng nhớ. Giữa năm 2006, chúng tôi chỉ biết cụ ở Nguyên Lộc, Cao Bằng. Lần mò, tìm kiếm qua nhiều địa chỉ mới hay nhà thơ lúc đó đã vào Đắc Lắc sống với con trai. Theo người này kể lại, ngày ấy, khi nhận được thư và ý định của vợ chồng tôi, nhà thơ Bàn Tài Đoàn xúc động lắm.

Với nhà thơ Đồng Đức Bốn cũng vậy. Khi ra bưu điện nhận tập thơ Chim mỏ vàng và Hoa cỏ độc dày cả gang tay, nặng hàng ký do con trai anh gửi vào, vợ chồng tôi muốn trào nước mắt trước tấm chân tình của bạn hữu đồng nghiệp đã in cho anh cuốn sách thật đẹp, thật công phu trước khi anh nhắm mắt...

- Anh chị bỏ tiền túi ra làm tập sách này sao?

- Chúng tôi làm theo kế hoạch của NXB Giáo dục. Ra được sách là mừng lắm!

- Và tập 2, tập 3, tập 4 sẽ tiếp tục ra đời ?

- Chúng tôi vẫn cố gắng tiếp tục công việc của mình. Vợ chồng tôi yêu mến, trân trọng văn học và công việc lao động sáng tạo của các nhà văn. Rất tha thiết mong các anh, các chị nhiệt tâm cộng tác với chúng tôi trong công việc này!

- Cám ơn anh về cuộc trò chuyện này.

MỸ VĂN