Giảm dần lượng nguyên liệu nhập
Tại TPHCM, nhân viên một số cửa hàng Petrolimex trên các tuyến đường Hai Bà Trưng, Võ Thị Sáu, Trần Hưng Đạo… cho biết, lượng khách đổ E10 đã tăng nhẹ so với những ngày đầu thí điểm. Một số cửa hàng PVOIL tại Hà Nội, Hải Phòng cũng ghi nhận lượng bán hàng chục ngàn lít E10 trong ngày cao điểm.
Chị Hoàng Thị Minh Thùy (phường Bàn Cờ, TPHCM) chia sẻ, đã dùng E10 cho xe tay ga ngay từ ngày đầu và nhận thấy xe chạy êm, bạn bè cũng bắt đầu chuyển sang E10, có người dùng xen kẽ với xăng khoáng, có người dùng luôn xăng E10...
Để vận hành xăng E10 đại trà, bài toán nguồn cung ethanol (E100) là thách thức lớn. Theo số liệu từ Bộ Công thương, cả nước hiện có 6 nhà máy ethanol với tổng công suất 500.000m3/năm, đáp ứng khoảng 30% nhu cầu. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, hiện chỉ còn 2 nhà máy hoạt động, cung ứng khoảng 100.000m3/năm.
Khi áp dụng E10 trên diện rộng, nhu cầu ethanol (E100) sẽ tăng lên 1,2-1,5 triệu m3. Giai đoạn đầu, Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào nguồn nhập khẩu từ Mỹ, Argentina, Brazil… sau đó mới khôi phục và mở rộng sản xuất trong nước. Nguyên liệu sản xuất ethanol trong nước chủ yếu là mì (sắn) lát, ngoài ra có thể nhập bắp hoặc ethanol thành phẩm.
Theo Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, thay vì chỉ pha 10% ethanol vào xăng RON95 như hiện nay, nếu Việt Nam dùng E10 cho cả RON92 và RON95, nhu cầu ethanol sẽ tăng lên mức 1 triệu tấn/năm, khiến kim ngạch nhập khẩu và nguyên liệu đầu vào cũng tăng tương ứng. Bên cạnh đó, các nhà máy ethanol trong nước có thể nhập khoảng 1,4 triệu tấn bắp (350 triệu USD) từ Mỹ để sản xuất ethanol.
Ngày 11-8, trả lời PV Báo SGGP liên quan đến thắc mắc của bạn đọc về thông tin chấm dứt sử dụng xăng khoáng từ đầu năm 2026, một số doanh nghiệp xăng dầu cho hay, đến thời điểm này vẫn chưa có văn bản hướng dẫn hay xác nhận từ các bộ ngành.
Tuy vậy, doanh nghiệp thừa nhận, nếu đẩy mạnh sử dụng xăng E10 song song với xăng khoáng sẽ không ổn, vì có nguy cơ xăng E10 “chết yểu” như xăng E5. Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương) cũng cho biết sẽ có lộ trình cho việc chấm dứt sử dụng xăng khoáng.
Hạ tầng đã sẵn sàng
PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nhận định, thách thức lớn nhất của xăng E10 là tâm lý người tiêu dùng. Nhiều người vẫn lo ngại E10 ảnh hưởng động cơ hoặc gây ăn mòn - nguyên nhân từ thiếu thông tin minh bạch và truyền thông chưa hiệu quả. Thêm vào đó, nguồn cung trong nước hạn chế, phân phối chưa phủ đều, chính sách giá chưa tạo động lực. Chúng ta nên học hỏi kinh nghiệm từ Brazil, Mỹ, EU: áp dụng lộ trình bắt buộc, khung pháp lý rõ ràng, ưu đãi thuế, tín dụng xanh, phát triển vùng nguyên liệu lớn, nâng cấp hạ tầng và liên kết nông dân, doanh nghiệp.
Đặc biệt, nên có chiến dịch truyền thông quốc gia minh bạch, công bố đánh giá kỹ thuật và bảo hành xe. Xăng sinh học E10 là bước đi chiến lược để giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch và hướng tới năng lượng bền vững, tự chủ. Muốn vậy, phải có chính sách quyết liệt và sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp, người tiêu dùng...
Việt Nam hiện có 214 kho xăng dầu. Nhằm đáp ứng nguồn cung xăng E10, các doanh nghiệp lớn như Petrolimex, PVOIL, Sài Gòn Petro, cùng các nhà máy lọc dầu Bình Sơn và Nghi Sơn đã sẵn sàng phối trộn và phân phối E10 theo 2 phương pháp: pha tại bể (In tank) và pha trong đường ống (In line).
Theo ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex, việc thí điểm bán E10 nhằm đánh giá phản ứng thị trường, khả năng đáp ứng kỹ thuật của hệ thống và hành vi tiêu dùng. Kinh doanh xăng E10 đòi hỏi chuẩn bị kỹ về hạ tầng, công nghệ, bồn chứa chuyên dụng cho E100 và phối hợp chặt chẽ với các nhà máy lọc dầu. Đề nghị Bộ Công thương sớm ban hành chỉ đạo rõ về tiến độ để các đầu mối chủ động đầu tư, chuyển đổi hệ thống.
Cùng quan điểm, Chủ tịch HĐQT PVOIL Cao Hoài Dương cho biết, PVOIL đã đầu tư sớm hệ thống pha chế tại kho đầu mối và trung chuyển. Trước chủ trương thay thế hoàn toàn xăng khoáng bằng E10, PVOIL đã chuẩn bị từ lâu, thí điểm bán E10 từ ngày 1-8 để khách hàng làm quen. PVOIL đã nâng cấp trạm pha chế E5 RON92 thành E10 RON95 tại các kho chiến lược, cải tiến hệ thống và áp dụng công nghệ mới.
Với gần 900 cửa hàng, hệ thống kho cảng rộng và hơn 10 năm kinh nghiệm pha E5, PVOIL tự tin triển khai E10 nhanh, an toàn, ổn định. Ngoài ra, PVOIL liên kết với các nhà máy lọc dầu để bảo đảm sản lượng xăng khoáng và nguồn E100, tối ưu chi phí. Đồng thời chú trọng đào tạo nhân lực và đầu tư hạ tầng phục vụ phát triển năng lượng xanh.
Ở góc độ kỹ thuật tiêu chuẩn, theo ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, xăng nền sản xuất trong nước đáp ứng tiêu chuẩn khi pha E5, E10. Trong khi, xăng nền nhập khẩu có hàm lượng oxy cao, nếu pha thêm E100 dễ vượt ngưỡng oxy 3,7% theo quy chuẩn Việt Nam. Nếu triển khai E10 rộng rãi vẫn cần một phần xăng nền nhập khẩu, do đó cần xem xét điều chỉnh quy chuẩn kỹ thuật phù hợp thực tế.
TS ĐÀO DUY ANH, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo - chuyển đổi xanh và khuyến công:
Không có cơ sở suy đoán xăng sinh học làm hại động cơ
Ở Việt Nam, xăng E5 RON92 được thí điểm, sau đó sử dụng đại trà trên toàn quốc từ năm 2014 đến nay, chưa ghi nhận bất kỳ phản ánh nào của người tiêu dùng về ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất hoạt động hay tuổi thọ của động cơ (báo cáo của Petrolimex, Sài Gòn Petro...). Từ những năm 1970, xăng sinh học được sử dụng tại Mỹ, Brazil, châu Âu…
Các báo cáo chưa ghi nhận vụ việc nào có bằng chứng cho thấy xăng pha ethanol gây ảnh hưởng tiêu cực tới động cơ. Với những lợi ích về bảo vệ môi trường, thử nghiệm kỹ thuật, thực tế sử dụng nhiều năm qua ở Việt Nam và trên thế giới đã chứng minh, không có cơ sở nào khẳng định xăng pha ethanol có tác động tiêu cực đến hiệu suất hoạt động và tuổi thọ động cơ.
