Hàng trôi nổi “bóp méo” thị trường
Những năm qua, rất nhiều ngành hàng sản xuất trong nước như mía đường, mỹ phẩm, thời trang… đều chịu chung sức ép từ hàng hóa trôi nổi. Ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), cho biết, hiện lượng đường tồn kho tại các nhà máy đã vượt 70% sản lượng của niên vụ mới. Doanh nghiệp buộc phải bán dưới giá thành để xoay dòng tiền, nhưng vẫn không giải phóng được hàng. Nguyên nhân nằm ở chỗ thị trường đang bị chiếm lĩnh bởi đường nhập lậu giá rẻ, chủ yếu từ Thái Lan, không hóa đơn, không nhãn mác xuất hiện khắp nơi, từ chợ, tiệm tạp hóa cho đến sàn thương mại điện tử. “Đường lậu bán giá chỉ bằng 1/2 giá đường trong nước khiến đường nội cạnh tranh khó khăn, doanh số bán ra liên tục giảm sút. Hệ quả là đường tồn kho ở mức cao”, ông Lộc nói.
Ngành mỹ phẩm cũng đối diện bài toán tương tự. Theo ông Vương Ngọc Dũng, Giám đốc Tiếp thị Công ty CP Mỹ phẩm Sài Gòn (SCC), một chai dầu gội Fresh 650ml của công ty có giá trên 100.000 đồng, nhưng hàng nhái, hàng không rõ xuất xứ vẫn tràn lan với giá chỉ bằng một nửa. Trong khi đó, người tiêu dùng khó phân biệt thật - giả, và đáng lo ngại hơn là khi bị ảnh hưởng sức khỏe, không ai chịu trách nhiệm.
Ở lĩnh vực thời trang, theo ông Lê Viết Thanh, Giám đốc điều hành K&K Fashion, mỗi sản phẩm công sở của doanh nghiệp có giá khoảng 500.000 đồng, nhưng váy áo may sẵn, nhái thiết kế, giá rẻ bất thường tràn ngập sàn thương mại điện tử. “Chúng tôi không thể đua giá. Hàng chuẩn không thể bán như hàng chợ”, ông Thanh nói.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, nhận định, nếu thị trường tiếp tục bị thả nổi, sẽ dẫn đến nghịch lý “vàng chết còn thau thì sống”. Hàng tử tế, có đầu tư và tuân thủ quy định lại bị bóp nghẹt, trong khi hàng giả, hàng nhái ngang nhiên tồn tại và thu lời. Thiệt hại không chỉ nằm ở doanh thu hay lợi nhuận, mà còn là niềm tin người tiêu dùng, là nguồn thu ngân sách bị thất thoát, là động lực sản xuất đang dần cạn kiệt.
Minh bạch là điều kiện sống còn
Các doanh nghiệp chia sẻ, họ không yêu cầu ưu đãi, chỉ mong được cạnh tranh công bằng. Chính vì vậy, động thái siết quản lý thị trường từ phía các cơ quan chức năng như kiểm tra hóa đơn, truy xuất nguồn gốc, hậu kiểm điểm bán, gỡ sản phẩm không rõ xuất xứ khỏi sàn thương mại điện tử… được xem là bước tiến lớn, tạo đòn bẩy cho doanh nghiệp nội vươn lên.
Cụ thể, theo ông Nguyễn Văn Lộc, chỉ trong vài tuần trở lại đây, hàng trăm tấn đường nhập lậu bị thu giữ tại Kiên Giang, Nghệ An, Quảng Trị, Bình Định… Đây không còn là hiện tượng nhỏ lẻ, mà là minh chứng cho quyết tâm lập lại kỷ cương thị trường. Nếu duy trì được nhịp truy quét và kiểm soát, ngành đường trong nước hoàn toàn có thể lấy lại thị phần đã mất.
Còn theo ông Vương Ngọc Dũng, đây chính là cơ hội cho những nhà sản xuất trong nước như SCC, bởi doanh nghiệp sẽ không còn bị cạnh tranh bất bình đẳng với hàng nhái, hàng kém chất lượng, mà sẽ có thêm dư địa để phát triển sản phẩm đúng chuẩn, đầu tư dịch vụ hậu mãi, xây dựng lòng tin với người tiêu dùng. “Xu hướng tiêu dùng đang dịch chuyển về phía minh bạch và giá trị thật. Người mua sẵn sàng chi trả cho thương hiệu có nguồn gốc rõ ràng, sản phẩm chỉn chu, dịch vụ tử tế. Điều đó chỉ phát huy tác dụng nếu thị trường được dọn dẹp các sản phẩm giá rẻ bất thường”, ông Vương Ngọc Dũng chia sẻ.
Rõ ràng, muốn doanh nghiệp nội tồn tại và phát triển, thị trường không thể là nơi “vàng thau lẫn lộn”. Càng siết chặt quản lý, minh bạch kênh phân phối, thì cơ hội dành cho những người làm ăn tử tế càng rõ ràng. Và khi giá trị thật được trân trọng, người tiêu dùng được bảo vệ, đó cũng là lúc hàng Việt có thể tự tin khẳng định vị thế ngay trên sân nhà.
Thực tế ghi nhận từ kênh bán lẻ của Saigon Co.op cho thấy, việc các cơ quan chức năng liên tục phanh phui hàng giả, hàng kém chất lượng đang tạo ra hiệu ứng tích cực, giúp sức mua tại hệ thống này chuyển biến rõ nét. “Từ tháng 5-2025 đến nay, doanh thu toàn hệ thống Saigon Co.op đã có sự tăng trưởng rõ rệt. Người tiêu dùng bắt đầu quay trở lại với các kênh mua sắm có kiểm soát, truy xuất nguồn gốc, có trách nhiệm”, ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Tổng giám đốc Saigon Co.op, chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Ngọc Thắng, để tiếp tục là nơi mua sắm tin cậy của khách hàng, Saigon Co.op hiện đang chủ động triển khai nhiều chương trình kích cầu, khuyến mãi thực chất, kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa. Ông Thắng khẳng định, Saigon Co.op luôn duy trì các tiêu chuẩn kiểm tra nghiêm ngặt trước khi hàng lên kệ. Đó là cam kết không chỉ để giữ vững niềm tin với khách hàng, mà còn góp phần tạo dựng môi trường kinh doanh văn minh, an toàn và phát triển bền vững. Ông kỳ vọng, trong thời gian tới, khi thị trường ngày càng được làm sạch, doanh số bán lẻ tại các hệ thống phân phối chính thống sẽ tiếp tục đi lên, góp phần định hình lại thói quen tiêu dùng theo hướng ưu tiên chất lượng và an toàn thực phẩm.
Theo ông Lư Nguyễn Xuân Vũ, Chủ tịch Câu lạc bộ doanh nhân Sài Gòn, dọn sạch thị trường không chỉ là giải pháp ngắn hạn để bảo vệ người tiêu dùng, mà là điều kiện tiên quyết để tạo lập mặt bằng cạnh tranh công bằng cho doanh nghiệp nội. Khi cơ chế giám sát thị trường được thực thi quyết liệt và xuyên suốt, doanh nghiệp sản xuất trong nước sẽ có cơ hội vươn lên bằng chất lượng và giá trị thật. Đây chính là nền tảng cho một môi trường kinh doanh lành mạnh, ổn định và phát triển lâu dài.
