Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể chính trị - xã hội ở TPHCM có vai trò to lớn trong sự nghiệp phát triển của TP. Nhưng gần đây, tính hình thức, phô trương, hành chính hóa trong hoạt động đã phần nào hạn chế công tác tập hợp quần chúng và vai trò giám sát, tham gia xây dựng chính quyền của MTTQ và đoàn thể ở TPHCM.
Hội viên... “kép”
Để tính chính xác có bao nhiêu đoàn viên, hội viên tham gia tổ chức MTTQ và đoàn thể quần chúng là điều không dễ trả lời. Thống kê trong tổng số 580.000 thanh niên là đoàn viên TNCS ở TPHCM, thì cũng gần từng đó (khoảng 450.000 đoàn viên TNCS) “khoác áo” hội viên Hội LHTN TPHCM. Tương tự, 11% cựu chiến binh, 20% hội viên Hội Nông dân vừa là hội viên của hội mình, vừa là hội viên của các hội khác. Trong khi đó, tính tự nguyện chưa cao, nên nhiều hội viên chưa có ý thức tự giác, trách nhiệm trong công việc.
Ở huyện Bình Chánh, trong số hội viên, đoàn viên sinh hoạt ở Hội Nông dân, Hội LHPN, Đoàn TNCS và Hội Cựu chiến binh, có gần 22% hội viên, đoàn viên xếp loại trung bình và yếu.
Những hàng ghế trống trải tại một chương trình giao lưu do Thành đoàn TNCS TPHCM tổ chức. Ảnh: T.THẢO
Trong tổng số 2,3 triệu thanh niên độ tuổi 15 - 35 ở TPHCM, mới có khoảng 30% đứng trong tổ chức đoàn và hội, trong số này, thanh niên công nhân chỉ chiếm 14%. Vậy 70% thanh niên tự do sẽ sinh hoạt ở đâu, nhất là sau giờ làm việc? Câu trả lời là họ “tụ” thành các đội, nhóm, các tổ chức xã hội như các hội đồng hương, cựu học sinh, tổ chức từ thiện, câu lạc bộ cùng sở thích (văn nghệ, bóng đá, dã ngoại...), nhóm gia sư, các tổ chức hướng đạo v.v...
Tham gia nhóm gia sư, anh Hồ Tiến Long (sinh viên Trường ĐH Khoa học Tự nhiên), bộc lộ thẳng thắn: “Chúng tôi chưa cảm thấy Đoàn TNCS và Hội LHTN là chỗ dựa về mặt tinh thần và là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm hay giải quyết các nhu cầu, lợi ích, bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật, nên chúng tôi không tham gia”.
Hệ quả trên có nguyên nhân sâu xa, đó là căn bệnh thành tích, hành chính hóa trong hoạt động của MTTQ và các đoàn thể, trong đó có nguyên nhân từ sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng.
Lo không đủ chỉ tiêu...
Theo cơ chế hiện hành, mối quan hệ giữa cấp ủy và MTTQ - tổ chức liên minh chính trị liên hiệp tự nguyện của các lực lượng, các giai tầng xã hội là mối quan hệ hữu cơ giữa bộ phận lãnh đạo với tổng thể khối đại đoàn kết, trong đó, cấp ủy Đảng là hạt nhân lãnh đạo. Như vậy, MTTQ và đoàn thể ở cấp nào phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng cấp đó. Nói là vậy, nhưng nhiều cấp ủy… quên mất vai trò MTTQ và đoàn thể của mình.
Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Nhà Bè Lê Thị Viết kể, trước đây, công tác lãnh đạo của Huyện ủy Nhà Bè với MTTQ và đoàn thể chưa được chú trọng, nên có năm, Huyện ủy chỉ “gặp” MTTQ một lần. Khi huyện tổ chức tọa đàm “Vai trò của bí thư chi bộ khu phố với MTTQ, đoàn thể khu phố”, nhiều bí thư chi bộ mới vỡ lẽ về… vai trò của mình!
Bí thư Quận ủy Bình Thạnh Đinh Thị Lang kể: “Trong một chuyến về nguồn, tình cờ chúng tôi phát hiện 10 bí thư chi bộ khu phố không biết mặt bí thư Đoàn TNCS khu phố của mình”.
Mấy năm trước, quận 10 thử làm cuộc kiểm tra nghị quyết của 40 chi bộ khu phố thì thấy không có nghị quyết nào đả động đến mặt trận, đoàn thể khu phố cả.
Vậy tổ chức Đảng ở địa bàn dân cư lãnh đạo quần chúng bằng hình thức nào, nếu không thông qua MTTQ và các đoàn thể? Nghị quyết Đảng chưa tới được người dân cũng bắt đầu từ đây.
Ai cũng biết ở cơ sở, khi vận động nhân dân, chính quyền và đoàn thể hành xử tốt với dân, còn khi dân cần đến mình giải quyết vướng mắc thì lại ít quan tâm, thậm chí còn khó dễ với dân. Việc MTTQ và đoàn thể không tập hợp được quần chúng cũng từ một phần không nắm bắt được nguyện vọng và tham gia giải quyết bức xúc của hội viên, không đại diện hội viên để bảo vệ quyền và lợi ích hội viên.
“Mặt trận, đoàn thể chỉ lo hoàn thành chỉ tiêu cấp trên giao đã thấm mệt rồi, lấy đâu ra thời gian chăm lo bức xúc của người dân, khi chỉ tiêu đạt thấp thì không đạt danh hiệu thi đua!” - Bí thư Huyện ủy Bình Chánh Lê Văn Hòa bộc bạch.
Ở quận Bình Thạnh, ngoài Hội LHPN hoạt động khá xuyên suốt, các tổ chức hội khác, kể cả Đoàn TNCS ở cơ sở hoạt động cầm chừng. Ở huyện Bình Chánh, phong trào đoàn không tổ chức được ở ấp, khu phố, vì nội dung hoạt động thiếu hấp dẫn, thiết thực. “Chỉ tập hợp, viết báo cáo và đi họp đã hết ngày rồi, còn đâu thời gian đi cơ sở” - Phó Bí thư Huyện ủy Nhà Bè Lê Thị Viết nói. Bà thống kê, Hội LHPN phải soạn thảo 60 báo cáo, các hội đoàn khác phải làm 70 văn bản trình cấp trên, chưa kể hiện nay đang có xu hướng lạm phát hội thi như: hội diễn, hội thao, hội thi, hội đua… mà “hội” nào cũng phải huy động cổ động viên tham gia, “nếu không sẽ bị trừ thi đua”…
TUẤN SƠN
