Chiều 11-11, các đại biểu (ĐB) Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân; Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Luật Đầu tư (sửa đổi); Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Thảo luận tại tổ, các ĐB quan tâm, dành nhiều thời gian trao đổi, góp ý cho dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi).
Góp ý về Luật Đầu tư (sửa đổi), ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) quan tâm đến quy định ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt cho các dự án công nghệ, đổi mới sáng tạo quy mô lớn. ĐB cho rằng, ngưỡng quy mô vốn đặt ra rất cao so với năng lực của đa số doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể, dự án trung tâm đổi mới sáng tạo, R&D… phải có tổng vốn từ 3.000 tỷ đồng, giải ngân 1.000 tỷ đồng/3 năm; dự án sản xuất chip, trung tâm dữ liệu AI cần 6.000 tỷ đồng, giải ngân đủ 6.000 tỷ đồng/5 năm. Ngưỡng này thực tế chỉ các tập đoàn rất lớn hoặc doanh nghiệp FDI mới đạt. Nhiều startup (khởi nghiệp), doanh nghiệp công nghệ trong nước dù sáng tạo nhưng vốn nhỏ sẽ không bao giờ hưởng được ưu đãi này, dẫn đến thiệt thòi cho đầu tư tư nhân trong nước - nhóm mà luật hướng tới hỗ trợ.
Do đó, ĐB Hà Sỹ Đồng đề nghị điều chỉnh tiêu chí định lượng ưu đãi đặc biệt linh hoạt hơn để khuyến khích đổi mới sáng tạo nội địa, như giảm ngưỡng vốn cho một số dự án công nghệ cao của doanh nghiệp trong nước, hoặc bổ sung tiêu chí định tính (ví dụ dự án công nghệ có sáng chế, giải pháp đột phá được cấp có thẩm quyền công nhận) để được hưởng ưu đãi đặc biệt ngay cả khi vốn đầu tư không lớn bằng dự án FDI.
Đồng thời, nên quy định Chính phủ có thể định kỳ rà soát, hạ chuẩn vốn cho ưu đãi đặc biệt đối với lĩnh vực đổi mới sáng tạo mới nổi. Điều này bảo đảm ưu đãi không chỉ tập trung vào “đại dự án”, mà còn tiếp sức cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup đổi mới sáng tạo - động lực quan trọng của nền kinh tế số. Việc điều chỉnh này vẫn giữ được mục tiêu thu hút dự án có tác động lớn, đồng thời mở rộng diện hưởng lợi cho nhà đầu tư tư nhân trong nước, thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển toàn diện.
ĐB Hà Sỹ Đồng cũng đề nghị bổ sung mục riêng về “đầu tư khởi nghiệp sáng tạo”, trong đó có chính sách ưu đãi về thuế và đất đai; hỗ trợ tiếp cận tài chính; cơ chế thử nghiệm, đi kèm là quy định về vườn ươm doanh nghiệp. Luật Đầu tư (sửa đổi) cần thể hiện rõ thông điệp: Việt Nam coi khởi nghiệp sáng tạo là động lực phát triển, từ đó đưa ra khung ưu đãi và bảo vệ phù hợp để các startup yên tâm khởi nghiệp và lớn mạnh ngay trên quê hương, thay vì để chảy ra nước ngoài.
ĐB Nguyễn Mạnh Hùng (Cần Thơ) cũng bày tỏ sự nhất trí với việc sửa đổi một số nội dung có tính chất cấp bách của Luật Đầu tư với 4 mục tiêu chính. Đó là tăng cường phân cấp, phân quyền; đơn giản hóa thủ tục hành chính; giảm chi phí tuân thủ và tăng cường năng lực cạnh tranh thông qua cải cách thể chế.
Về hình thức hỗ trợ đầu tư, ĐB Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cân nhắc bổ sung 2 hình thức. Một là hỗ trợ xây dựng, vận dụng mô hình quản trị doanh nghiệp phù hợp, hiện đại và cung cấp phần mềm hỗ trợ chuyển đổi các hình thức quản trị. Hình thức hỗ trợ thứ 2, ĐB đề nghị bổ sung hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường, bởi một số khu vực, như Đồng bằng sông Cửu Long, có độ nhạy cảm lớn với biến đổi khí hậu; tác động ngày càng trực tiếp tới sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Góp ý về ngành nghề ưu đãi đầu tư và địa bàn ưu đãi đầu tư, ĐB Nguyễn Mạnh Hùng nhận định, dự thảo mới làm rõ phần ngành nghề ưu đãi, trong khi nội dung về địa bàn ưu đãi chưa rõ. ĐB đề nghị cân nhắc bổ sung 2 nhóm địa bàn: địa bàn có khó khăn lớn về hạ tầng giao thông và hệ thống logistics thiếu hiệu quả; và địa bàn chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai thất thường, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và đời sống người dân.
Qua nghiên cứu hồ sơ luật, ĐB Nguyễn Thị Lệ (TPHCM) cho rằng, dự thảo luật đã có những đổi mới trong quy định chấp thuận chủ trương đầu tư được đơn giản hóa và phân cấp mạnh hơn cho địa phương, đặc biệt là quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế, không yêu cầu phải có dự án đầu tư trước khi thành lập. Đồng tình với quan điểm thẩm tra trước đó khi cho rằng với quy định trên có thể gây lúng túng, ĐB Nguyễn Thị Lệ đề nghị ban soạn thảo cần nghiên cứu rà soát, quy định rõ thẩm quyền, quy trình, cách thức phối hợp giữa các cơ quan nhằm đảm bảo tính minh bạch khi giải quyết chủ trương đầu tư.
Đối với chính sách hoàn thiện quy định về ngành nghề, địa bàn ưu đãi đầu tư, chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt, ĐB Nguyễn Thị Lệ thống nhất với Bộ Tài chính khi quy định nguyên tắc theo hướng thu hút đầu tư vào các ngành, nghề trọng tâm chiến lược và các địa bàn ưu đãi, đầu tư sẽ được quy định tại pháp luật về đầu tư, không quy định tại các luật chuyên ngành, giao Chính phủ quy định chi tiết danh mục ngành nghề, địa bàn ưu đãi; đồng thời bổ sung quy định cho phép Chính phủ đàm phán các chính sách ưu đãi đầu tư vượt trội để thu hút nhà đầu tư chiến lược.
Tại dự thảo luật, Chính phủ đề xuất cắt giảm 25 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, tức là không cần xin giấy phép kinh doanh, gồm dịch vụ kế toán, xuất khẩu gạo, kinh doanh tạm nhập - tái xuất thực phẩm đông lạnh… 25 ngành, nghề sẽ chuyển sang áp dụng cơ chế hậu kiểm để hạn chế rào cản gia nhập thị trường của doanh nghiệp, thúc đẩy tự do kinh doanh.
Chính phủ cũng dự kiến bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài (thẩm quyền của Quốc hội, Thủ tướng). Thay vào đó, các dự án có quy mô dưới 20 tỷ đồng có thể chỉ cần đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài. Dự án từ 20 tỷ đồng trở lên hoặc thuộc ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện cần thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Dự thảo luật cũng tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư; tiếp tục đơn giản hóa thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.
