Tôi sinh ra, lớn lên ở một xóm chài nhỏ ven dòng sông quê nội. Con sông hiền hòa nhưng mùa lũ, nước từ thượng nguồn đổ về rất lớn, chảy xiết một màu phù sa đỏ quạch. Vì vậy, từ bao đời nay, để bảo vệ những ngôi nhà, mảnh vườn, người quê tôi trồng tre dọc bờ sông.
Vì thế, tre đã trở thành máu thịt, thân thiết với con người. Tre tầng tầng lớp lớp ken dày, lá um tùm xanh mướt mát dọc bờ sông. Nơi đó, tuổi thơ tôi hồn nhiên đi qua, êm đềm dưới bóng mát tre xanh.
Còn nhớ như in cảm giác ấy, ngồi bên bụi tre buổi trưa hè, cùng mấy đứa trẻ trong xóm câu cá rô, bắt chuồn chuồn nước. Gió từ phía sông thổi vào, lồng lộng. Cảm giác tươi tắn mát mẻ đến lịm người. Rồi tôi làm những chiếc chong chóng tre, chúng quay quay theo từng tiếng cười trong trẻo của lũ trẻ. Tuổi thơ ngày ấy sao mà vô tư đến thế…
Bây giờ, sau khi đã xa quê gần chục năm trời, miền Nam nắng gió bời bời làm đôi lúc tôi chạnh lòng nhớ những bụi tre và cơn gió phía bờ sông thân thương thuở ấy.
Tôi nhớ đến nao lòng những buổi chiều hoàng hôn đẹp đẽ. Mặt trời dần lặn khuất phía thượng nguồn, vài đàn cò hình mũi tên bay la đà trong ráng hoàng hôn, bên những rặng tre xanh. Tôi biết, lũy tre quê tôi không chỉ chở che cho đất và người mà còn là tổ ấm của đàn cò sau một ngày kiếm ăn vất vả. Với những đàn cò, lũy tre là bến đậu, là mái nhà, tổ ấm yên bình của gia đình chúng, khi đêm về.
Mỗi lần về quê, cái mà tôi nhận ra đầu tiên khi mới đến đầu làng là lũy tre. Tuy nhiên, lần này thì khác. Sau gần chục năm tôi về lại làng chài ngày xưa ấy, một cảm giác ngỡ ngàng. Không còn lũy tre và những buổi trưa mát rượi. Bờ sông trống trơn, trơ ra những gạch đá, cát sỏi của công trình xây dựng. Gió từ phía ấy thổi vào tôi, nóng rát.
Rồi tôi phân vân tự hỏi, liệu sau một ngày vất vả, khi hoàng hôn lặn phía thượng nguồn dòng sông thì đàn cò tuổi thơ ngày ấy sẽ bay về đâu, khi mà lũy tre đã không còn. Và sâu thẳm tâm hồn mình, tôi biết, cũng như đàn cò ấy, tôi đã mất đi vĩnh viễn một góc trời ấu thơ đẹp đẽ để bay về mỗi lúc hoàng hôn ngả màu sâm sẩm tím…
Đoàn Đại Trí
(số 9 Bắc Sơn-Nha Trang-Khánh Hòa)
