Cảnh báo sớm, răn đe, phòng thủ
Cuộc họp trực tuyến trên do Ủy viên Quốc phòng và Vũ trụ EU Andrius Kubilius chủ trì, với sự tham gia của các quan chức Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đại diện EU, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denys Shmyhal, cùng bộ trưởng quốc phòng từ 9 quốc gia tuyến đầu, gồm: Hungary, Slovakia, Ba Lan, Romania, Bulgaria, Estonia, Latvia, Lithuania và Phần Lan.
Đề nghị về “bức tường chống drone” được Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đưa ra vào trung tuần tháng 9, vài giờ sau khi Ba Lan cáo buộc khoảng 20 drone của Nga xâm nhập không phận nước này.
Sáng kiến của EU hướng đến mục tiêu lập một mạng lưới cảnh báo sớm, dùng công nghệ cao để tăng cường khả năng giám sát, răn đe và phòng thủ. Các nước thành viên thống nhất chuyển từ giai đoạn thảo luận sang hành động cụ thể, khởi động thiết kế ngay lập tức. Hệ thống phòng thủ này dự kiến sẽ bao gồm: radar, cảm biến âm thanh và mạng lưới phát hiện UAV bay thấp - loại máy bay thường khó bị hệ thống phòng không truyền thống phát hiện và đánh chặn.
Nguồn kinh phí cho dự án dự kiến sẽ đến từ các chương trình quốc phòng hiện có của EU, bao gồm khoản vay 150 tỷ EUR và chương trình công nghiệp quốc phòng châu Âu. Quá trình thiết kế có thể hoàn tất trong vòng 1 năm và các quốc gia sẽ cử đại diện để xây dựng lộ trình triển khai chi tiết.
Ông Vladislav Maslennikov, Vụ trưởng Vụ các vấn đề châu Âu thuộc Bộ Ngoại giao Nga, cho rằng sáng kiến "bức tường" chống drone của EU có thể làm gia tăng căng thẳng quân sự - chính trị tại châu Âu
Lỗ hổng của lá chắn
“Bức tường chống drone” là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của các nước châu Âu nhằm tăng cường năng lực phòng thủ trước các mối đe dọa về an ninh. Những sáng kiến này sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh EU tại Copenhagen, Đan Mạch, dự kiến diễn ra vào ngày 1-10.
Theo báo The Economist, việc một số nước cáo buộc drone của Nga xâm phạm không phận phần nào cho thấy những lỗ hổng của NATO. Theo đó, lá chắn phòng không của NATO không hoàn hảo và lệ thuộc quá nhiều vào Mỹ. Lá chắn này gồm nhiều lớp, trước tiên là nhằm phát hiện các mối đe dọa. NATO có một đội phi cơ 14 chiếc trang bị hệ thống cảnh báo sớm, đặt ở thị trấn Geilenkirchen (Đức), chuyên giám sát các máy bay, drone và hỏa tiễn trên bầu trời Ukraine và Belarus. Lớp bảo vệ thứ hai là các phi cơ tiêm kích được triển khai luân phiên ở Đông Âu. Hiện Italy, Tây Ban Nha và Hungary canh giữ không phận các nước Baltic. Italy còn tuần tra ở Romania, Hà Lan và Na Uy giám sát ở Ba Lan. Mới đây, Pháp đã gửi thêm 3 chiếc Rafale sang Ba Lan. Hệ thống phòng không mặt đất là lớp thứ ba của lá chắn.
Các nước Đông Âu có hệ thống radar và phòng không riêng, được sự hỗ trợ của hệ thống phòng không Patriot tân tiến hơn, bắn chặn được phi cơ, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Trên lý thuyết thì hệ thống phòng không của châu Âu khá mạnh, nhưng thực tế không đơn giản bởi bảo vệ một vùng đất rộng như châu Âu không phải là chuyện dễ dàng. Thêm nữa, muốn bắn chặn tất cả drone cũng đáng lo ngại về mặt kinh tế khi huy động hệ thống phòng không vốn lập ra để chặn những mục tiêu lớn như máy bay chiến đấu, tên lửa.
