Sàng lọc, lựa chọn cán bộ
Theo đề án hợp nhất tỉnh Bình Dương, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và TPHCM thành một đơn vị hành chính thống nhất, TPHCM mới sẽ có tổng cộng 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu. Con số này giảm đến gần 62% so với hiện tại, đánh dấu một cuộc cải tổ hành chính sâu rộng nhất từ trước đến nay tại khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Cùng với việc giảm đầu mối, việc rà soát và sắp xếp lại đội ngũ nhân sự hiện hữu đang là nhiệm vụ lớn được đặt ra.
Để chuẩn bị nhân sự sau sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được đã có nhiều văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương, người đứng đầu tập trung rà soát tổng thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức để thực hiện sắp xếp, bố trí vào các vị trí việc làm phù hợp với trình độ, năng lực và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, xem xét, đưa ra khỏi bộ máy những trường hợp không còn đảm bảo sức khỏe, năng lực hạn chế, uy tín giảm sút, không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương, yếu tố quan trọng mang tính quyết định đến thành công trong sắp xếp, tinh gọn bộ máy là công tác nhân sự. Việc lựa chọn cán bộ phải khách quan, công tâm, chặt chẽ, đặt lợi ích chung lên hàng đầu, thực hiện đúng nguyên tắc “vì việc chọn người”.
Sau sắp xếp, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng và cử cán bộ, công chức, viên chức thuộc phạm vi quản lý đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của vị trí việc làm để cơ quan, tổ chức, đơn vị hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Ưu tiên tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ đối với nhóm cán bộ, công chức, viên chức được điều chuyển sang vị trí công tác mới hoặc tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ để họ hoàn thiện kiến thức, kỹ năng trong hoạt động công vụ, đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm, đảm bảo không ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nhà nước sau sắp xếp tổ chức bộ máy.
Song song với đào tạo, các địa phương cũng tiến hành sàng lọc, thẩm định và tuyển chọn những cán bộ có trình độ chuyên môn tốt, phẩm chất chính trị vững vàng để bố trí vào các vị trí then chốt ở cấp xã, đặc biệt tại những địa bàn phức tạp hoặc đóng vai trò động lực phát triển kinh tế, nhất là cán bộ, công chức làm việc chuyên môn trong các lĩnh vực về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đất đai, xây dựng, dự án đầu tư, giao thông và hành chính công. Đây là bước chuẩn bị bài bản nhằm bảo đảm sau khi tinh gọn, bộ máy hành chính cấp cơ sở vẫn đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh mới.
Trong buổi làm việc giữa Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM, Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương và Tỉnh ủy tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vừa qua, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên khẳng định, phải chọn, bố trí nhân sự đủ sức gánh vác trọng trách mới để bộ máy mới vận hành thông suốt, đáp ứng các yêu cầu mới. Đặc biệt là bộ máy cơ sở phải gần dân hơn, sát dân hơn, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Trong đó, quan tâm đánh giá kỹ lưỡng để chọn người đủ năng lực đảm đương được yêu cầu công việc ngay và lựa chọn thật kỹ nhân sự có triển vọng luân chuyển về cơ sở.
Hiện đại hóa công vụ
Nhiều chuyên gia cho rằng, khi hình thành “siêu đô thị”, đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở hoàn toàn có thể được điều chuyển, tăng cường lẫn nhau để đáp ứng yêu cầu phát triển. Một công chức hành chính tại TPHCM mới có thể giải quyết thủ tục cho doanh nghiệp tại khu công nghiệp ở Bình Dương hay cụm cảng tại Bà Rịa - Vũng Tàu nếu được trang bị kỹ năng và hệ thống dữ liệu đồng bộ. Vì vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu nhân sự thống nhất, kết nối giữa các địa phương trong vùng là nhiệm vụ cần tính toán ngay.
Theo ThS Vy Thị Thu Sinh (Học viện Chính trị khu vực II), việc xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, liên thông giữa các đơn vị hành chính, đồng thời đảm bảo an toàn thông tin là nền tảng để hình thành chính quyền điện tử hiệu quả. Không thể có đô thị thông minh nếu mỗi xã, phường vẫn lưu trữ rời rạc, thiếu chuẩn hóa và thiếu bảo mật.
Ở một góc nhìn khác, PGS-TS Ngô Thành Can (Học viện Hành chính và Quản trị công) nhận định, không thể có chính quyền hiện đại nếu thiếu đội ngũ công chức cơ sở đủ năng lực. Việc tinh giản phải gắn với chuẩn hóa trình độ, rõ ràng chức năng - nhiệm vụ, sàng lọc người thực sự phù hợp. PGS-TS Ngô Thành Can cũng lưu ý rằng, trong môi trường đô thị số, việc đánh giá cán bộ cần dựa vào hiệu quả thực thi thay vì chỉ dựa vào bằng cấp hay thâm niên. Các mô hình như giao việc qua hệ thống số, báo cáo tiến độ theo tuần, phân tích kết quả đầu ra bằng dữ liệu... nên được triển khai rộng rãi tại cấp xã, phường - nơi tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với người dân.
Từ góc độ kỹ thuật quản trị, Sở Nội vụ TPHCM cho biết đã chủ động triển khai Đề án “Công sở thông minh” - mô hình ứng dụng nền tảng số cho phép cán bộ, công chức làm việc linh hoạt, giảm phụ thuộc vào không gian công sở cố định. Theo ông Nguyễn Sỹ Long, Phó trưởng Phòng Công chức, viên chức, Sở Nội vụ, việc thí điểm mô hình này đã giúp cải thiện rõ rệt năng suất lao động, rút gọn quy trình công vụ và nâng cao hiệu quả tiếp nhận, xử lý hồ sơ của người dân. Thành phố hiện đang nhân rộng mô hình này xuống cấp xã, phường, nơi vốn được xem là “cửa ngõ” đầu tiên và quan trọng nhất trong tiếp xúc chính quyền - người dân.
TS NGUYỄN THANH HÒA, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM:
TPHCM cần tổ chức bộ máy theo hướng “quản trị theo chức năng” thay vì “quản trị theo địa giới”, nhất là ở các lĩnh vực liên quận như giao thông, môi trường, quy hoạch đô thị. Vì vậy, TPHCM phải hoàn thiện nền tảng dữ liệu dùng chung, Bản đồ số GIS, Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC) và đào tạo đội ngũ cán bộ có năng lực xử lý dữ liệu lớn (Big Data), tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong ra quyết định công vụ.
Bên cạnh đó, một mô hình tổ chức chính quyền hiện đại không thể thiếu vai trò của người dân như một chủ thể đồng quản trị. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong tiếp nhận phản ánh hiện trường, tương tác trực tuyến giữa người dân và chính quyền (qua các nền tảng như Cổng 1022, ứng dụng đô thị số) cần được tích hợp vào quy trình hành chính chính thức, giúp hình thành hệ sinh thái “chính quyền - người dân - doanh nghiệp” đồng hành và phản biện lẫn nhau.
TS NGUYỄN MINH HUYỀN TRANG, Đại học Quốc gia TPHCM:
Việc sắp xếp lại nhân sự cấp xã, phường là cơ hội để định nghĩa lại văn hóa công vụ. Khi hành chính nhà nước chuyển sang nền tảng số, năng lực cá nhân phải đi đôi với khả năng cộng tác, ứng xử minh bạch và năng suất rõ ràng. Việc đánh giá cán bộ theo KPI, hiệu quả đầu ra và tinh thần đổi mới sáng tạo cần trở thành quy chuẩn, thay vì chỉ dựa vào bằng cấp hoặc thâm niên. Với quyết tâm chính trị cao, tầm nhìn hiện đại và sự đồng thuận xã hội, TPHCM đang từng bước hiện thực hóa mô hình quản trị đô thị mới - minh bạch, hiệu quả, linh hoạt và nhân văn. Đây sẽ là nền tảng để thành phố giữ vững vai trò cực tăng trưởng, dẫn dắt vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước.
