Trong 15 phường của quận 5, phường 6 có diện tích khá nhỏ (0,26km²) với số dân chỉ hơn 10.000 người. Phường vốn đã nghèo, mọi sinh hoạt của người dân càng trở nên khó khăn hơn khi năm 2006, Dự án Đại lộ Đông – Tây và Môi trường nước TPHCM triển khai thi công trên toàn bộ tuyến đường Hàm Tử (từ đường An Bình đến đường Ngô Quyền).

Việc đi lại của người dân trong khu vực gặp muôn vàn khó khăn vì “lô cốt” chiếm gần như toàn bộ mặt đường, chỉ chừa một lối đi nhỏ để người dân qua lại. Chưa kể, từ khi “lô cốt” dựng lên, bên ngoài rào chắn hình thành những bãi rác khổng lồ. “Không thể đếm hết mỗi ngày có bao nhiêu xe xà bần đến đây “hạ tải”.

Thậm chí, nhiều hộ dân sửa chữa nhà cửa cũng mang xà bần, đất đá đến đây “tập kết”. Khốn khổ nhất là tình trạng phóng uế, tiểu tiện bừa bãi khiến mùi xú uế bốc lên không chịu nổi”, một người dân sống ở khu vực này kể lại. Bên trong “lô cốt”, đơn vị thi công thổi bụi bay mịt mù. Tình trạng này kéo dài nhiều năm. Đường sá tối tăm, nhếch nhác, tạo điều kiện cho tội phạm cướp giật, ma túy hoạt động…

Hầu hết các tuyến vỉa hè ở phường 6 quận 5 đều kẻ vạch sơn quy định nơi để xe để giữ gìn trật tự lòng lề đường.

Từ thực tế này, năm 2007, khi TPHCM triển khai cuộc vận động “Năm 2008 - Năm thực hiện nếp sống văn minh đô thị”, Đảng ủy, UBND phường 6 quyết định chọn khu vực tuyến đường Hàm Tử để xây dựng “nếp sống văn minh đô thị”.

Sau đó, mỗi ngày, các lực lượng như Thanh tra xây dựng phường, dân quân tự vệ, công an phường thường xuyên chốt chặn tại khu vực trên để “canh me”. Thời gian đầu phát hiện sai phạm, các lực lượng chức năng chỉ giáo dục, nhắc nhở người vi phạm. 6 tháng sau, việc xử phạt được thực hiện nghiêm minh, nhất là đối với người nhiều lần vi phạm.

Tuy nhiên, do hành vi vi phạm nếp sống văn minh đô thị dù thường xuyên nhưng lại diễn ra chớp nhoáng nên phường đã vận động thêm “tai mắt” của người dân cùng tham gia vào công cuộc này bằng cách “treo” mức thưởng “nóng” 100.000 đồng/lần cho những ai phát hiện người đổ xà bần; thưởng 50.000 đồng/lần cho người phát hiện hành vi tiêu, tiểu không đúng chỗ. Qua đó, đã có 30 trường hợp tiêu, tiểu bậy bị xử phạt; phạt 17 trường hợp xả rác; 5 trường hợp đổ xà bần…

Ngoài ra, UBND phường cũng kiên quyết lập biên bản xử phạt đơn vị thi công không đảm bảo vệ sinh môi trường cho khu vực. Với cách làm đồng bộ, kiên trì trong suốt cả năm, tình hình ở địa bàn đã có sự chuyển biến rõ nét. “Từ khi lực lượng của phường tăng cường túc trực và xử lý mạnh tay, các đối tượng không dám công khai vi phạm nhưng thỉnh thoảng vẫn lén lút đổ rác, xà bần vào ban đêm.

Vì vậy, đầu năm 2009, UBND phường 6 quyết định tăng mức thưởng nóng từ 100.000 - 200.000 đồng/lần cho những ai phát hiện hành vi đổ xà bần bừa bãi vào ban đêm (ban ngày vẫn giữ mức thưởng 100.000 đồng/lần)”, ông Lê Tấn Tài, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND phường 6 quận 5 tiết lộ.

Phát biểu tại buổi tọa đàm “Hiến kế giải pháp thực hiện nếp sống văn minh đô thị” do Báo SGGP tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thị Thu Hà nhận định: Cách làm và mô hình thưởng “nóng” mà UBND phường 6 quận 5 thực hiện rất cần được nhân rộng…”. 

HƯƠNG QUỲNH