Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục vừa được gửi đến Bộ Tư pháp để thẩm định. Theo cơ quan soạn thảo, dự thảo được xây dựng trong bối cảnh các quy định hiện hành về hướng nghiệp và phân luồng còn tản mạn, thiếu thống nhất, dẫn đến việc triển khai chưa đồng bộ và hiệu quả.
Dự thảo Nghị định tập trung vào một số nhóm chính sách, nhấn mạnh các nguyên tắc cốt lõi cho toàn bộ công tác hướng nghiệp và phân luồng, trong đó có nguyên tắc tạo điều kiện cho học sinh chuyển đổi linh hoạt giữa giáo dục phổ thông và giáo dục nghề nghiệp, giữa giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên, cũng như tạo điều kiện học tập suốt đời; đảm bảo tính hệ thống, liên tục, phù hợp với đặc thù vùng miền (tạo điều kiện cho học sinh vùng khó khăn, dân tộc thiểu số).
Dự thảo cũng quy định chi tiết các nội dung bắt buộc triển khai và thường xuyên cập nhật để phản ánh đúng sự biến đổi của kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ và thị trường lao động. Bao gồm: giáo dục nhận thức về các con đường học tập và nghề nghiệp; cung cấp thông tin về ngành nghề, xu hướng thị trường lao động và nhu cầu nhân lực; đánh giá năng lực, sở thích học sinh để hỗ trợ lựa chọn nghề nghiệp; hướng dẫn xây dựng kế hoạch học tập và rèn luyện; phát triển kỹ năng mềm và kỹ năng nghề nghiệp cần thiết; và tạo môi trường hỗ trợ học sinh trải nghiệm thực tế với các nhóm nghề đặc thù.
Dự thảo xác định minh bạch, cụ thể và có tính pháp lý về các định hướng phân luồng học sinh sau khi hoàn thành chương trình trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thông (THPT); cụ thể là sau THCS, học sinh có thể lựa chọn: học THPT; học chương trình trung học nghề; học giáo dục thường xuyên; học sơ cấp nghề; hoặc tham gia thị trường lao động. Đối với học sinh có năng khiếu, được phép phân luồng sớm vào các chương trình đào tạo nghệ thuật chuyên biệt, đồng thời bảo đảm học văn hóa. Sau THPT, học sinh có thể lựa chọn: học đại học; cao đẳng; trung cấp; sơ cấp nghề; hoặc tham gia thị trường lao động.
Về điều kiện đảm bảo thực hiện hướng nghiệp và phân luồng, dự thảo xác định rõ ràng các yêu cầu và tiêu chuẩn tối thiểu về phát triển đội ngũ người làm công tác hướng nghiệp (cán bộ quản lý, giáo viên, viên chức, cá nhân tư vấn, giảng viên/chuyên gia từ đại học); đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị tối thiểu (không gian tư vấn, tài liệu, học liệu); kinh phí từ ngân sách nhà nước, tài trợ và các nguồn hợp pháp khác.
Trách nhiệm, quyền hạn của từng chủ thể liên quan đã được làm rõ, theo đó Bộ GD-ĐT chủ trì, ban hành khung chương trình, kiểm tra, giám sát, báo cáo; các bộ, ngành liên quan phối hợp về chính sách nhân sự, tài chính, xây dựng cơ sở dữ liệu nhân lực và UBND cấp tỉnh xây dựng kế hoạch phân luồng địa phương, đảm bảo 100% học sinh tiếp cận dịch vụ, ít nhất 20% người học 15-25 tuổi theo học giáo dục nghề nghiệp, huy động nguồn lực, tuyên truyền, kiểm tra, đánh giá…
Dự thảo nghị định được kỳ vọng sẽ có tác động tích cực đáng kể trong việc giải quyết tình trạng mất cân đối về cung - cầu nhân lực.
