(Phát biểu của đồng chí Lê Thanh Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM tại Đại hội Đại biểu Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật TPHCM lần thứ Vi nhiệm kỳ 2013 - 2018)
Kính thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,
Thưa các đồng chí, các vị đại biểu,
Hôm nay, tôi rất vui mừng tham dự Đại hội Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh lần thứ VI nhiệm kỳ 2013 - 2018. Đại hội của tổ chức chính trị - xã hội, đại diện cho đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ thành phố trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Thay mặt Ban Thường vụ Thành ủy, tôi nhiệt liệt chào mừng Đại hội, kính chúc các đồng chí, các vị đại biểu mạnh khỏe với sự quý trọng và những tình cảm tốt đẹp nhất.
Thưa các đồng chí, các vị đại biểu,
Cùng với quá trình đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước, đội ngũ trí thức không ngừng phát triển lớn mạnh; tiếp tục phát huy ngày càng tốt hơn vai trò là nền tảng tiến bộ xã hội, là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức, trở thành nguồn lực đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Với vai trò đô thị đặc biệt, trung tâm nhiều mặt của khu vực và cả nước, đặc biệt là về giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, thành phố Hồ Chí Minh chúng ta có được lực lượng trí thức khoa học và công nghệ hùng hậu làm động lực phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, đã đóng góp hết sức quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển thành phố văn minh, hiện đại. Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố luôn tích cực làm cầu nối, gắn hoạt động sáng tạo từ đội ngũ trí thức của mình với cuộc sống sôi động của thành phố; đã có những đóng góp có hiệu quả vào yêu cầu nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, chăm lo nâng chất lượng cuộc sống nhân dân; đặc biệt, góp phần thực hiện 6 chương trình đột phá của thành phố theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IX, đã đạt những thành tựu có ý nghĩa quan trọng và khá toàn diện.
Trong bối cảnh khó khăn chung, nhưng 3 năm (2011 - 2013), thành phố vẫn có tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 9,6%/năm, bằng 1,7 lần tốc độ tăng trưởng cả nước; GDP bình quân đầu người đạt 4.513 USD vào cuối năm 2013, cao hơn 1,4 lần so với cuối năm 2010; chỉ số năng suất tổng hợp (TFP) chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu GDP thành phố; bình quân trong giai đoạn 5 năm (2006 - 2010) là 17,4%, năm 2011 đạt 29,1% và năm 2012 đạt 30,1%. Điều đó cho thấy, chất lượng tăng trưởng của kinh tế thành phố ngày càng được nâng lên, đúng định hướng, hàm lượng khoa học - công nghệ trong tăng trưởng kinh tế ngày càng cao.
Báo cáo tổng kết hoạt động nhiệm kỳ V (2008 - 2013) của Ban Chấp hành Liên hiệp hội cho thấy hoạt động của Liên hiệp hội tích cực và khá toàn diện, nhất là công tác nghiên cứu khoa học, tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Trong 6 năm qua, các công trình nghiên cứu và nội dung tư vấn của các nhà khoa học thuộc Liên hiệp Hội đúng định hướng, phục vụ thiết thực cho sự phát triển của thành phố; có thể nêu lên các nghiên cứu như “Xây dựng đồ án quy hoạch cấp nước thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020”, “Nâng cấp chương trình ứng dụng công nghệ GIS vào quản lý sụt lún nền đường thành chương trình ứng dụng công nghệ GIS trong quản lý công trình ngầm của thành phố”,… phản biện các dự án: “Thí điểm chính quyền đô thị thành phố Hồ Chí Minh”, “Xây dựng nông thôn mới - ứng phó với biến đổi khí hậu ở khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long”, “Vệ sinh môi trường thành phố Hồ Chí Minh - Lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè”,…
Ngoài những nỗ lực thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, Liên hiệp Hội đã quan tâm hỗ trợ thiết thực các hội thành viên và các nhà khoa học trong việc biên soạn và xuất bản sách chuyên ngành, phổ biến kiến thức khoa học, tham gia khuyến khích tài năng trẻ qua việc tổ chức hội thi sáng tạo khoa học - kỹ thuật hàng năm với quy mô lớn hơn, chất lượng cao hơn; đã tích cực tham gia, nhiệt tình tổ chức các hoạt động thiết thực để trợ giúp người nghèo, các em học sinh, sinh viên nghèo, học giỏi, cứu trợ các vùng bị thiên tai, lũ lụt.
Thay mặt lãnh đạo thành phố, tôi đánh giá cao, trân trọng và biểu dương những thành tựu mà đội ngũ trí thức thành phố đã đạt được thời gian qua; những thành quả này đã đóng góp rất quan trọng vào kết quả phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội thành phố; trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế.
Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh, với một đội ngũ đông đảo gồm 45 hội thành viên, có hơn 60.000 hội viên, đã hoạt động trên nhiều lĩnh vực, mang lại hiệu quả tác động rõ nét; vừa tham gia nghiên cứu thúc đẩy phát triển năng lực khoa học, vừa tham gia vào sản xuất - kinh doanh, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế của thành phố. Nhiều hội sinh hoạt nền nếp, tổ chức nhiều hoạt động học thuật, hội thảo khoa học, triển lãm thành tựu khoa học, tổ chức giới thiệu tiềm năng đào tạo và nhu cầu sử dụng, liên kết tốt với các trường và các đơn vị sản xuất, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh hợp tác quốc tế,… Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều hội hoạt động chưa thực sự hiệu quả, nhiều nhà khoa học đang hoạt động, công tác ở các cơ quan nghiên cứu, viện, trường, doanh nghiệp nên chưa thực sự dành nhiều thời gian cho hoạt động Hội.
Trong nhiệm kỳ V của Liên hiệp hội, Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã ban hành Nghị quyết “về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Triển khai thực hiện nghị quyết, thành phố đã có nhiều nỗ lực tạo môi trường cho các nhà khoa học hoạt động. Tuy nhiên, phải thẳng thắn nói rằng, một bộ phận trong lực lượng trí thức thành phố cũng chưa thật sự hài lòng vì chưa có nhiều điều kiện phát huy năng lực của mình, do cơ chế, do thiếu phương tiện vật chất. Do đó, các cấp ủy cần tăng cường lãnh đạo, các ngành, các cấp cần thực hiện tốt hơn nữa trách nhiệm của mình, bằng nhiều giải pháp khả thi nhằm chăm lo phát triển Liên hiệp hội và các hội chuyên ngành, chăm sóc đội ngũ trí thức; đặc biệt là tạo môi trường, điều kiện cho trí thức hoạt động, cống hiến, góp phần xây dựng thành phố phát triển bền vững.
Nghị quyết 20 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đề ra mục tiêu: Thông qua yếu tố năng suất tổng hợp (TFP), hoạt động khoa học - công nghệ đóng góp khoảng 35% tăng trưởng kinh tế. Nghị quyết đã đề ra giải pháp “Có chính sách tiếp tục sử dụng cán bộ khoa học và công nghệ trình độ cao đã hết tuổi lao động có tâm huyết và còn sức khỏe làm việc vào công tác nghiên cứu khoa học”, cũng như giải pháp “Thực hành dân chủ, tôn trọng và phát huy tự do tư tưởng trong hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, tư vấn, phản biện của các nhà khoa học. Tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò của Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”, nhằm phát huy đội ngũ trí thức thật mạnh mẽ hơn.
Thực hiện theo tinh thần đó, các nhà khoa học thành phố tiếp tục có thêm điều kiện để hoạt động sáng tạo. Ban Thường vụ Thành ủy rất mong và tin tưởng đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ thành phố sẽ có thêm những đóng góp thiết thực, hiệu quả hơn trong thực hiện sáu chương trình đột phá của thành phố về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, về cải cách hành chính, về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, về giảm ùn tắc giao thông, giảm ngập nước, giảm ô nhiễm môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, về các vấn đề khoa học - công nghệ, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo,… đồng thời, tham gia tích cực vào việc tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua 30 năm đổi mới. Với tinh thần tiến công mạnh mẽ nhằm phát triển khoa học - công nghệ thành phố, mong rằng Liên hiệp hội quan tâm huy động đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ thành phố tập trung đối với một số nội dung cụ thể; đó là:
Thứ nhất, nghiên cứu đưa các phát sinh, sáng chế khoa học - công nghệ vào sản xuất, phát triển 4 nhóm ngành công nghiệp cơ khí, điện tử - công nghệ thông tin, hóa dược - cao su, chế biến tinh lương thực - thực phẩm có hàm lượng khoa học - công nghệ và giá trị gia tăng ngày càng cao.
Thứ hai, nghiên cứu đưa tiến bộ khoa học - công nghệ sinh học vào phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị, xây dựng nông thôn mới.
Thứ ba, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, khoa học quản lý để cung cấp cơ sở khoa học cho việc quy hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội thành phố, nhất là các giải pháp trên lĩnh vực phát triển đô thị cùng nhiều vấn đề khác về giáo dục, y tế, xã hội, giảm nghèo và hội nhập quốc tế; nghiên cứu lý luận về tiến trình đổi mới của thành phố để rút ra những kinh nghiệm về phát triển nhanh và bền vững.
Thứ tư, chú trọng việc vận dụng kiến thức, kinh nghiệm khoa học của đội ngũ trí thức trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho thành phố.
Thứ năm, đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội với những luận điểm khoa học, đối với những công trình, những chủ trương, quyết sách của thành phố. Đồng thời xây dựng Liên hiệp hội và các hội chuyên ngành ngày càng vững mạnh, đoàn kết, thu hút, huy động nhiều hơn trí thức tham gia tổ chức, hoạt động tích cực, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực.
Thưa các nhà khoa học, các đồng chí, các vị đại biểu,
Đại hội của chúng ta đã tiến hành trong ngày hôm qua để thực hiện những nội dung cơ bản và đã bầu ra được Ban Chấp hành nhiệm kỳ mới, bước đầu có nhiều nhà khoa học trẻ tuổi tham gia vào Ban Chấp hành. Với những đóng góp hiệu quả khá toàn diện trong thời gian qua, trong nhiệm kỳ mới này, Ban Thường vụ Thành ủy rất mong Liên hiệp hội sẽ tiếp tục chăm lo xây dựng đội ngũ các nhà khoa học, góp sức nhiều hơn nữa với thành phố. Một mặt, Thành ủy, Ủy ban Nhân dân thành phố sẽ “đặt hàng” nghiên cứu khoa học đến các nhà khoa học, thông qua Ban Thường vụ Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố; mặt khác, trên cơ sở nắm bắt khả năng nghiên cứu, sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ thành phố, nắm bắt yêu cầu phát triển thành phố, nhất là 6 chương trình đột phá, Ban Thường vụ Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố chủ động đăng ký đề tài khoa học, Ủy ban Nhân dân thành phố sẽ bố trí ngân sách nghiên cứu theo “đặt hàng” hoặc nội dung đăng ký đến Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố và nghiệm thu, sử dụng kết quả nghiên cứu, sáng chế, phát minh. Bên cạnh đó khi trụ sở làm việc của Liên hiệp hội hoàn thành, sẽ tạo điều kiện làm việc tốt hơn; thiết nghĩ đó cũng là một trong những thuận lợi giúp các nhà khoa học gặp gỡ, trao đổi nhiều hơn, phát huy sức sáng tạo và hiệu quả đóng góp của mình cùng với tập thể.
Thay mặt Ban Thường vụ Thành ủy, tôi chúc mừng Ban Chấp hành nhiệm kỳ mới vừa được Đại hội bầu ra với sự tín nhiệm cao, tôi tin tưởng tập thể Ban Chấp hành sẽ điều hành hoạt động của Liên hiệp hội trong nhiệm kỳ mới đạt được nhiều thành quả tốt đẹp.
Với tinh thần tiến công, nhiệt tình, sáng tạo, khoa học, dân chủ và đầy trách nhiệm của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ thành phố thể hiện tại Đại hội này, chắc chắn sắp tới Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố sẽ thực hiện tốt mục tiêu đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực mạnh mẽ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, góp phần quan trọng xây dựng thành phố Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, nghĩa tình.
Kính chúc các đồng chí, các vị đại biểu, đội ngũ trí thức thành phố mạnh khỏe, hạnh phúc, thắng lợi - Năm mới, thắng lợi mới.
Trân trọng cảm ơn
-----------
(*) Đầu đề do Báo SGGP đặt.
