Một con hẻm hết cảnh ngập, một thùng hàng cứu trợ được kiểm đếm từng lon sữa hay một kiến nghị của người dân được giải quyết ngay tại hiện trường…, từ từng việc cụ thể, hệ thống MTTQ các cấp đã và đang góp phần củng cố sự đồng thuận xã hội, bồi đắp niềm tin vững chắc giữa Đảng, chính quyền và nhân dân.
Đồng thuận
Chiều xuống, hẻm 372/15/19 Cách Mạng Tháng Tám (khu phố 17, phường Nhiêu Lộc) lại rộn ràng tiếng cười nói sau một ngày mưu sinh. Lũ trẻ chạy nhảy đùa giỡn, người lớn thong thả dạo bộ trò chuyện, không còn cảnh phải né ổ gà hay những đoạn trũng ngập khi mưa lớn. “Thi công có 20 ngày nhưng hẻm thay đổi nhiều lắm. Trước đây nền hẻm bị gãy, đất đá lầy lội, nước đọng hoài, người dân góp ý miết”, bà Lê Thị Thu, nhà trong khu hẻm, chia sẻ.
Những góp ý tưởng như vụn vặt ấy lại chính là điểm khởi đầu cho đợt duy tu 7 tuyến hẻm của phường. Tại hẻm 372/15/19 Cách Mạng Tháng Tám, vai trò của Ban công tác Mặt trận khu phố 17 và Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Nhiêu Lộc thể hiện rất rõ. Các thành viên đến từng nhà, nghe từng ý kiến, ghi nhận từng mong muốn của bà con.
Từ làm cống thoát nước, chỉnh độ dốc đến xử lý đoạn trũng ngập… mọi ý kiến, dù nhỏ bé hay gai góc, đều được tiếp nhận trung thực rồi tổng hợp báo cáo Đảng ủy, UBND phường trước khi thi công. Ngày máy móc và công nhân vào hẻm, bà Bùi Thị Nhâm, Trưởng Ban công tác Mặt trận khu phố 17 cùng người dân theo dõi từng mẻ đổ bê tông, từng rào chắn, từng lối đi tạm. Ngày công trình hoàn tất, Mặt trận tiếp tục lắng nghe từng phản hồi của bà con để yêu cầu đơn vị thi công xử lý những chi tiết còn bất cập.
Ở phía Tây TPHCM, câu chuyện tương tự diễn ra tại xã Bình Chánh. Hẻm tổ 13 (ấp 19) sâu chỉ 50m nhưng mỗi khi mưa là ngập, người lớn phải dắt xe lội nước, trẻ nhỏ xách dép chạy bộ. Bà con kiến nghị, Ban công tác Mặt trận ấp 19 lập tức ghi nhận, chuyển đến chính quyền xã. Khi tiến hành nâng cấp hẻm, Ban công tác Mặt trận ấp lại giám sát xuyên suốt quá trình thi công.
Ngày 18-11, tuyến hẻm nâng cấp (rộng 1,8m, trị giá 100 triệu đồng) hoàn thành theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, mỗi hộ dân đóng góp 1 triệu đồng. “Giờ hẻm sạch đẹp rồi, bà con thuận tiện hơn hẳn”, bà Lê Thị Nga, người dân ấp 19, phấn khởi nói. Cách đó không xa, tuyến đường giao thông ở ấp 21 cũng vừa được trồng 80 cây chuông vàng, hưởng ứng phong trào “Thành phố muôn sắc hoa”.
Từ những ý kiến nhỏ, những điều chỉnh kịp thời, người dân cảm nhận rõ tiếng nói của mình được tôn trọng, điều này góp phần giúp xây dựng và bồi đắp niềm tin ngày càng vững chắc.
Minh bạch mọi thông tin
Trưa 24-11, tại khu phố 27 (phường Bến Thành), chuyến xe cứu trợ miền Trung vừa đóng nắp thùng. Trong đó, những thùng mì, thùng nước suối, bao quần áo, thuốc men… được xếp ngay ngắn như gói trọn tấm lòng của bà con khu phố.
Bà Lương Thị Thu Tâm, Trưởng ban công tác Mặt trận khu phố đứng cạnh thùng xe, tay cầm tập danh sách đã dày lên qua từng ngày vận động, nói vọng lại với Trưởng khu phố Nguyễn Thị Ngọc Cẩm: “Xong hết rồi cô hen, hy vọng mấy món quà nhỏ của bà con mình góp chút tấm lòng gởi đến bà con vùng lũ”. Ở đây, niềm tin của người dân đến từ sự minh bạch, rạch ròi, cẩn trọng trong từng món quà.
Ngay khi phát động quyên góp, Mặt trận khu phố 27 đã công khai tất cả nội dung vận động, ghi nhận từng khoản ủng hộ, từ vài ký gạo của hộ dân trong xóm đến bao quần áo mới, mùng mền, hàng hóa của doanh nghiệp. Danh sách được cập nhật liên tục lên nhóm Zalo khu phố để người dân theo dõi. Các góp ý của người dân như cần phân loại hàng trước khi chuyển đi, cần thêm sữa cho trẻ em vùng lũ, nên bổ sung thuốc men… đều được Mặt trận tiếp thu và điều chỉnh ngay.
Khi hàng hóa đổ về, vai trò giám sát của Mặt trận lại được phát huy. Từng thùng mì được kiểm đếm, từng bao quần áo được phân loại, từng hộp thuốc được kiểm tra hạn sử dụng. Sau đó, cán bộ Mặt trận đối chiếu với danh sách tiếp nhận, đảm bảo những món quà đúng số lượng, đúng người gửi và được sử dụng đúng mục đích... Chuyến xe vừa đi, khu phố lại bắt đầu đợt quyên góp mới, đồng thời liên tục cập nhật tình hình trao quà cho người dân vùng lũ.
Không chỉ trong cứu trợ, sự sâu sát còn thể hiện rõ trong đợt triều cường vừa qua. Đồng chí Nguyễn Phước Lộc, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đã trực tiếp đến làng nghề mai vàng Bình Lợi, nơi ngập sâu nhiều ngày. Lãnh đạo xã cho biết đã khắc phục hơn 80% nước ngập nhưng triều cường còn kéo dài; người dân kiến nghị hỗ trợ máy bơm công suất lớn, miễn giảm thuế, gói vay vốn để phục hồi sản xuất.
Ngay tại hiện trường, đồng chí Nguyễn Phước Lộc chỉ đạo 3 nhóm giải pháp: củng cố hệ thống thủy lợi, cống, đê bao; trang bị máy bơm công suất lớn; hướng dẫn kỹ thuật để người dân thích ứng biến đổi khí hậu. Đó là minh chứng rõ ràng cho tinh thần lắng nghe và đưa ra giải pháp tại hiện trường, kịp thời tháo gỡ khó khăn, qua đó củng cố niềm tin của người dân bằng hành động cụ thể.
Niềm tin không đến từ lời nói hay khẩu hiệu, mà từ trải nghiệm hàng ngày của người dân. Khi một tuyến hẻm hết cảnh ngập, mỗi thùng hàng cứu trợ được kiểm đếm công khai, trân trọng, những kiến nghị được giải quyết ngay trong buổi đối thoại... người dân hiểu rằng họ chính là chủ thể của sự phát triển. Đó cũng là nền tảng để TPHCM xây dựng một mô hình chính quyền kiến tạo, phục vụ, nơi đồng thuận xã hội được bồi đắp từ những điều nhỏ nhất nhưng có sức lan tỏa lớn nhất.
* ThS ĐẬU NGỌC LINH, Học viện Cán bộ TPHCM: Tạo ra nguồn trí tuệ xã hội rất lớn
Việc phát huy quyền tham gia góp ý, giám sát của người dân đối với các công trình, chính sách phát triển của TPHCM hiện nay là một yêu cầu cấp thiết, không chỉ về mặt chính trị - xã hội, mà còn mang lại hiệu quả thiết thực trong quản trị đô thị.
Đồng thời, việc tạo điều kiện để người dân tham gia góp ý, giám sát là cách thức cụ thể hóa định hướng xây dựng chính quyền kiến tạo, phục vụ, trong đó người dân đồng hành cùng chính quyền trong quá trình phát triển.
Cơ chế này còn góp phần củng cố niềm tin và tạo dựng sự đồng thuận xã hội. Việc trao quyền giám sát cho nhân dân còn tạo ra nguồn trí tuệ xã hội rất lớn cho quản trị siêu đô thị. Người dân không chỉ là đối tượng quản lý, mà còn là những chuyên gia thực địa, bởi họ am hiểu sâu sắc từng tuyến đường, khu dân cư, công trình và tác động chính sách cụ thể.
* Bà LÊ THỊ THU TRÀ, cán bộ hưu trí phường Tân Bình: Giám sát việc trả lời kiến nghị của các đoàn giám sát
Từng có nhiều năm công tác trong hệ thống MTTQ Việt Nam TPHCM, trong bối cảnh TPHCM mở rộng địa giới và dân số tăng nhanh, để phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội từ cơ sở, theo tôi, MTTQ Việt Nam TPHCM cần đưa vào nghị quyết đại hội số lượng giám sát, phản biện xã hội mà mặt trận cơ sở cần thực hiện hàng năm qua nhiều hình thức giám sát khác nhau.
Tăng cường hoạt động giám sát qua Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng, có chế độ báo cáo, kiểm tra xác suất để đôn đốc, kiểm tra chất lượng công tác giám sát và phản biện. Đồng thời, định kỳ 6 tháng hoặc hàng năm có chế độ giám sát việc trả lời ý kiến, kiến nghị của đoàn giám sát từ cơ sở đối với các kiến nghị thuộc thẩm quyền của UBND và cơ quan cấp thành phố giải quyết để đảm bảo các kiến nghị được giải quyết kịp thời, củng cố niềm tin của người dân.
Những con số ấn tượng
Từ tháng 10-2024 đến tháng 10-2025, Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đã tổ chức 241 cuộc giám sát chuyên đề; tổ chức 933 hội nghị nhân dân với 80.320 lượt người tham dự, có 203 lượt ý kiến chủ yếu tập trung các nội dung như: thực hiện chính quyền đô thị, bảo dưỡng camera an ninh, sắp xếp khu phố, cải tạo tuyến đường, tuyến hẻm, an ninh trật tự… Tổ chức 185 hội nghị phản biện xã hội; tiếp 1.138 lượt công dân. Kết quả đã xử lý 464/464 đơn, đạt tỷ lệ 100%.
Ban Thanh tra nhân dân phường, xã, thị trấn đã tổ chức 254 cuộc giám sát; Ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã tổ chức 548 cuộc giám sát các công trình trên toàn địa bàn thành phố, qua đó đã kiến nghị, phản ánh bằng văn bản 135 công trình đến các đơn vị chức năng.
