* PHÓNG VIÊN: Xin Thứ trưởng cho biết, công tác lãnh sự, bảo hộ công dân có những dấu ấn và đóng góp như thế nào trong thành tựu chung của ngành?
* Thứ trưởng LÊ THỊ THU HẰNG: Trong những năm qua, công tác bảo hộ công dân luôn được triển khai quyết liệt, khẩn trương với tinh thần chủ động, trách nhiệm cao nhất, đặt an toàn tính mạng của công dân lên trên hết. Không chỉ đơn thuần là việc giải quyết thủ tục, cấp phát giấy tờ hay các biện pháp bảo hộ công dân thông thường, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các bộ ngành liên quan tiến hành các chiến dịch sơ tán công dân ở quy mô lớn tại các khu vực có xung đột vũ trang, bất ổn chính trị, thiên tai, dịch bệnh như chiến dịch sơ tán công dân khỏi Iraq năm 1991, Lybia năm 2011, 2014, Ukraine 2022, Myanmar năm 2023 và gần đây nhất là xung đột Israel - Iran, bảo đảm an toàn, chưa để xảy ra thương vong nào cho công dân. Cán bộ lãnh sự cũng đã không quản hiểm nguy khi cần giải cứu con tin bị cướp biển bắt giữ hay sẵn sàng đến những khu vực vừa trải qua động đất, sóng thần khi những đợt rung động địa chấn vẫn chưa ngừng.
Bên cạnh đó, các giải pháp chính sách mang tính đột phá về xuất nhập cảnh, miễn thị thực, quốc tịch, di cư… được tham mưu, đề xuất kịp thời. Nổi bật là việc từng bước thí điểm dịch vụ trực tuyến toàn trình đối với thủ tục lãnh sự đủ điều kiện; triển khai ứng dụng đặt lịch hẹn trực tuyến thông qua xác thực VNeID, thanh toán trực tuyến; phân cấp, phân quyền cho địa phương giải quyết một số thủ tục lãnh sự….
* Thời gian gần đây, vấn đề di cư được nhiều người dân quan tâm, Bộ Ngoại giao đã có những nỗ lực nào để đảm bảo nguyện vọng và lợi ích chính đáng của người dân?
* Hợp tác quốc tế về lãnh sự, di cư ngày càng được mở rộng và đi vào chiều sâu thông qua việc thiết lập và duy trì cơ chế tư vấn lãnh sự với các đối tác quan trọng. Việt Nam đã tích cực tham gia, chủ động đóng góp sáng kiến tại các cơ chế, tiến trình, diễn đàn quốc tế, khu vực về di cư như việc tham gia xây dựng, đàm phán và thông qua Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên hợp quốc (Thỏa thuận GCM).
Qua đó, Bộ Ngoại giao đã góp phần tạo ra vị thế mới, tâm thế mới của Việt Nam khi bước vào một “sân chơi” bình đẳng trên tinh thần “là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, “cùng tham gia, cùng giải quyết các thách thức chung toàn cầu” để bảo vệ tối đa các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài.
* Dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến nhanh và phức tạp. Ngành ngoại giao đặt ra những phương hướng đột phá nào để thực sự nâng tầm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân, góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước trong giai đoạn mới?
* Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Do đó, việc nâng tầm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân trong giai đoạn mới là tất yếu.
Trước hết, Bộ Ngoại giao sẽ chủ động nghiên cứu, đề xuất xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến công tác lãnh sự như xuất nhập cảnh, di cư, quốc tịch, hộ tịch; chuẩn hóa quy trình giải quyết công tác lãnh sự, bảo hộ công dân, tăng cường cơ chế phối hợp liên ngành về bảo hộ công dân trong tình huống khủng hoảng, khẩn cấp; nâng cao hiệu quả quản lý cơ quan lãnh sự nước ngoài tại Việt Nam theo địa giới hành chính mới; mở rộng mạng lưới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Lãnh sự danh dự Việt Nam ở nước ngoài.
Đồng thời, ngành ngoại giao sẽ quyết liệt chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, cải tiến mạnh mẽ phương thức làm việc nhằm hiện đại hóa công tác lãnh sự, bảo hộ công dân. Cụ thể, ngành sẽ tập trung nguồn lực để hoàn thiện cơ sở dữ liệu về di cư; số hóa hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính; xây dựng, vận hành ổn định các phần mềm liên quan đến công tác lãnh sự, hướng tới xây dựng hệ sinh thái lãnh sự số, thông minh, dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để phân tích, dự báo.
Bên cạnh đó, ngành ngoại giao xác lập vai trò nòng cốt, chủ động hơn nữa trong hợp tác quốc tế về lãnh sự, di cư thông qua việc mở rộng, đổi mới cơ chế và nội dung hợp tác lãnh sự với các nước; nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân ở trong và ngoài nước.
