Nụ cười Chim sắt là cuốn sách về đề tài chiến tranh cách mạng do NXB Kim Đồng xuất bản vừa ra mắt bạn đọc những ngày đầu tháng 12-2013. Được thể hiện dưới dạng hồi ký, cuốn sách miêu tả cuộc đời của nữ chiến sĩ biệt động thành Lê Thị Thu Nguyệt.
Cô là một trong những phụ nữ đầu tiên tham gia lực lượng Biệt động Sài Gòn (Đội biệt động 159 thành lập tháng 1-1959). Nữ chiến sĩ Thu Nguyệt đã trực tiếp tham gia nhiều trận đánh nổi bật của lực lượng biệt động thành khi đó như cuộc tấn công triển lãm quân sự tháng 10-1962, vụ gài bom phá hủy chiếc máy bay chở sĩ quan Mỹ từ Sài Gòn về lại Mỹ cùng nhiều trận đánh khác.
Khác các cuốn sách viết về biệt động thành trước đây vốn hướng vào đối tượng bạn đọc là giới trẻ, người trưởng thành, nội dung có thể đi sâu vào những khốc liệt của chiến tranh, những mất mát, hy sinh… thì tác phẩm lần này lại hướng vào bạn đọc là lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng. Đây là một thử thách không nhỏ với người làm sách vì vừa phải chuyển tải đến các em những gian nan, khó khăn cùng cả sự hào hùng, bi tráng của các chiến sĩ cách mạng lại vừa phải giảm bớt những chi tiết quá ác liệt của chiến tranh. Và trong số các NXB trong nước, có lẽ Kim Đồng là đơn vị có nhiều kinh nghiệm nhất trong việc giải quyết những khó khăn này.
Và để làm được điều đó, NXB Kim Đồng đã có một quyết định khá độc đáo, đặt một nhà văn trẻ thực hiện tác phẩm. Đó là nhà báo, nhà văn Võ Thu Hương, sinh năm 1983, hiện là phóng viên Báo Mực Tím. Thu Hương không phải là cái tên quá xa lạ trên văn đàn thế nhưng các tác phẩm trước đó của cây bút nữ này lại chỉ xoay quanh các đề tài về tình yêu, cuộc sống, sự lãng mạn… Việc thực hiện một tác phẩm hồi ký chiến tranh là một sự mới lạ đầy thử thách đối với cây bút trẻ này.
Và Hương đã làm được điều đó. Có thể nói chính chất giọng trẻ trung của Hương đã giúp những chi tiết nặng nề trong cuộc đời của người nữ chiến sĩ biệt động thành trở nên nhẹ nhàng hơn. Là một cây bút trẻ lại có thế mạnh về bút pháp tình cảm, Hương thể hiện rất tốt yếu tố gia đình của cô Thu Nguyệt từ những chuyện buồn dì ghẻ con chồng đến cả những chi tiết bi hài như khi đóng giả làm tình nhân một đồng đội để chuyển vũ khí bị vợ của đồng đội phát hiện đánh ghen.
Tuy nhiên, tác phẩm cũng có một điểm yếu quan trọng là việc miêu tả các hoạt động quân sự chưa thật sự hấp dẫn. Nữ chiến sĩ biệt động Lê Thị Thu Nguyệt chính là một trong những người trực tiếp thực hiện cuộc tấn công chiếc máy bay chở sĩ quan Mỹ rời Việt Nam về Mỹ vào ngày 27-3-1963. Do sơ sót kỹ thuật, thay vì quả bom phát nổ khi máy bay đang bay trên không thì tận đến khi chiếc máy bay hạ cánh xuống sân bay Honolulu của Mỹ, bom mới nổ. Sai sót này lại trở thành một yếu tố quan trọng khiến cuộc tấn công này trở nên rất nổi tiếng vì lần đầu tiên biệt động thành có thể thực hiện một vụ nổ ngay trên lãnh thổ Mỹ. Trong tác phẩm, Võ Thu Hương đã miêu tả rất tốt những chi tiết xung quanh công tác chuẩn bị nhưng bản thân chiến dịch và ảnh hưởng sau đó lại không được nhắc đến.
Nụ cười Chim sắt là tác phẩm mới nhất trong dòng sách lịch sử cách mạng hướng đến bạn đọc nhỏ tuổi. Tác phẩm tiếp nối những đàn anh đi trước vốn rất nổi tiếng như: Đội thiếu niên tình báo Bát Sắt, Đội thiếu niên tình báo Đình Bảng, Kim Đồng, Phạm Ngọc Đa… Với những câu chuyện cuộc đời chiến đấu đặc sắc, đầy hấp dẫn của một người chiến sĩ cách mạng cùng lối kể chuyện nhẹ nhàng, trong sáng của một cây bút trẻ, tác phẩm sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm một phần trong trang sử hào hùng đấu tranh giải phóng của dân tộc.
XUÂN THÂN
