Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH-CN Lê Xuân Định cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng, các thị trường lớn ngày càng siết chặt yêu cầu về minh bạch thông tin, chất lượng và an toàn sản phẩm. Truy xuất nguồn gốc đã trở thành điều kiện tiên quyết đối với hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là các nhóm sản phẩm có rủi ro cao.
Việc triển khai Đề án 100 đã góp phần quan trọng trong hoàn thiện cơ sở pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và hạ tầng dữ liệu quốc gia về truy xuất nguồn gốc, tạo chuyển biến rõ nét tại nhiều bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.
Theo báo cáo Kết quả 5 năm thực hiện Đề án 100 của Chính phủ về truy xuất nguồn gốc của Trung tâm Mã số, mã vạch quốc gia, sau 5 năm triển khai, hệ thống pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật về truy xuất nguồn gốc đã từng bước được hoàn thiện, tạo nền tảng quan trọng cho việc áp dụng thống nhất trên phạm vi quốc gia.
Đến nay, Bộ KH-CN đã công bố 35 tiêu chuẩn quốc gia về truy xuất nguồn gốc và mã truy vết, định danh sử dụng trong truy xuất nguồn gốc, bao gồm các nhóm tiêu chuẩn: mã truy vết, định danh; tiêu chuẩn quy định chung cho hệ thống truy xuất nguồn gốc; tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm thịt gia súc, gia cầm, sữa và các sản phẩm từ sữa, thủy sản…
Các tiêu chuẩn này đã bao phủ hầu hết các nhóm sản phẩm chủ lực. Đây là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng nền tảng kỹ thuật, giúp các địa phương triển khai thống nhất, đồng bộ.
Về xây dựng chính sách pháp luật, Bộ KH-CN được Chính phủ giao chủ trì xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, trong đó lần đầu tiên bổ sung các quy định về quản lý và tổ chức thực hiện truy xuất nguồn gốc.
Song song đó, nhiều địa phương đã đầu tư xây dựng và vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc cấp tỉnh, từng bước kết nối với cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.
Đến nay, 100% doanh nghiệp sử dụng mã số mã vạch Việt Nam (đầu mã 893), với trên 1,9 triệu sản phẩm đã được định danh; hơn 5.000 sản phẩm kê khai đủ chuỗi đã được kết nối, chia sẻ dữ liệu với cổng thông tin. Ở cấp địa phương, có 24 tỉnh, thành phố đã đưa hệ thống truy xuất nguồn gốc cấp tỉnh vào vận hành.
Trong giai đoạn 2026-2030, các nhiệm vụ trọng tâm sẽ tập trung vào việc đẩy nhanh kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống truy xuất nguồn gốc cấp tỉnh với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia, hoàn thiện hạ tầng công nghệ, bảo đảm liên thông và khai thác hiệu quả dữ liệu.
Mục tiêu đặt ra là ít nhất 80% dữ liệu truy xuất nguồn gốc của các ngành hàng trọng điểm được chia sẻ lên cổng thông tin; 150.000 doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất tham gia; 4 triệu sản phẩm được định danh; 100% sản phẩm rủi ro cao áp dụng truy xuất nguồn gốc bắt buộc; kết nối 2 đến 3 hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc tế phục vụ xuất khẩu và ứng dụng tối thiểu 2 công nghệ tiên tiến cho công tác hoạch định chính sách và cảnh báo rủi ro.
