(SGGP-12G).- Trong một cuộc hội thảo về văn học trong nước hiện nay, có nhiều ý kiến từ các nhà phê bình cho rằng văn học Việt Nam đang phát triển thiếu cân bằng. Có quá nhiều những sáng tác mang nội dung tâm lý, phản ánh hiện thực xã hội mà hụt hẫng hẳn các đề tài văn học khác như trinh thám, huyền ảo hay khoa học viễn tưởng…
Một thời vinh quang
Sự thiếu hụt của các sáng tác trong nước với các mảng đề tài trên không phản ánh rằng nhu cầu của bạn đọc đối với các đề tài này kém đi. Ngược lại, rất nhiều tác phẩm thuộc dạng trinh thám, kinh dị hay huyền ảo từ văn học nước ngoài đều thu được thành công khi tiến vào thị trường văn học trong nước.
Nhận thức được điều này, thời gian gần đây nhiều nhà văn trong nước, nhất là các nhà văn trẻ đã bắt đầu tập trung thực hiện các tác phẩm theo các đề tài trên, nổi bật có các tác phẩm như Trại hoa đỏ của nhà văn Di Li với nội dung pha trộn giữa trinh thám và kinh dị, Quái vật của nhà văn Trần Thị Hồng Hạnh hòa lẫn huyền ảo và hiện thực. Tuy nhiên, trong mảng văn học đề tài khoa học viễn tưởng (KHVT), ngay cả văn học dịch cũng ít có ai chú ý đến đề tài này.
I, Robot - bộ phim chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Isaac Asimov (Mỹ), một tác giả được bạn đọc VN hâm mộ
Giai đoạn những năm cuối thập niên 70 và kéo dài đến giữa thập niên 90 của thế kỷ trước, hàng loạt những tác phẩm KHVT chủ yếu đến từ các nước XHCN và cả một số nước thuộc hệ thống tư bản lúc đó đều được bạn đọc đón nhận nồng nhiệt như Nhật ký Ion Lặng lẽ, Tinh vân tiên nữ, Người xanh của trái đất hồng, Tia sáng tử thần…
Ngay cả các nhà văn trong nước cũng nhiệt tình với thể loại này như trước 1945 có nhà văn Phạm Cao Củng với Ai giết bác sĩ Mai Anh, về sau này có thêm nhà văn Viết Linh với Quả trứng vuông, Hành tinh kỳ lạ, nhà văn Lưu Văn Khuê với Hành tinh màu da cam, nhà văn Phạm Ngọc Toàn với Chiếc áo của người sung sướng, nhà văn Vũ Kim Dũng với Chú bé và người máy, Chú bé và thần đèn, Người đẹp hồi sinh, Người chết hai lần…
Thế nhưng, giai đoạn sau này, thể loại truyện KHVT dần dần mất đi chỗ đứng trên thị trường sách trong nước, lác đác đây đó vài tác phẩm dịch được in lại xuất hiện rồi mau chóng chìm lấp.
Sự trỗi dậy nhọc nhằn
Giữa năm 2008, bạn đọc trong nước đam mê truyện KHVT bất ngờ nhận được một tin vui. Hội Trí thức khoa học và công nghệ trẻ Việt Nam đã quyết định thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển khoa học giả tưởng Việt Nam (VFSF) do nhà văn, đạo diễn Vũ Kim Dũng làm chủ nhiệm. Quỹ dự kiến sẽ in các tác phẩm khoa học giả tưởng (KHGT) của các nhà văn trong nước và dịch các tác phẩm nước ngoài. Bên cạnh đó, quỹ còn tổ chức các cuộc thi sáng tác tác phẩm KHGT. Quỹ còn hỗ trợ các sáng tác nghệ thuật khác thuộc về đề tài này như làm phim, kịch, game điện tử…
Tuy nhiên, mọi chuyện không phải dễ dàng, chính nhà văn Vũ Kim Dũng cũng thừa nhận: “Để viết được những tác phẩm về KHGT thì tác giả phải vừa hiểu biết về khoa học vừa nắm vững được ngôn ngữ văn học. Số người hội đủ cả hai điều kiện ấy thì không nhiều...”. Đó cũng chính là nguyên nhân chính khiến quỹ đã có nhưng tác phẩm KHVT trong nước lại vẫn mịt mù.
Có lẽ vì nhận thấy văn học với đề tài KHVT đã trở nên xa lạ, vừa qua Công ty truyền thông Nhã Nam đã quyết định nhen lại ngọn lửa say mê các tác phẩm KHVT bằng việc giới thiệu hai tác phẩm nổi tiếng trong thể loại này là Kiến và Xứ cát.
Kiến là tác phẩm của nhà văn Pháp Bernard Werber, tác phẩm đưa độc giả lạc vào thế giới của loài kiến - một tổ chức được thiết lập đầy phức tạp, khôn ngoan và văn minh một cách đáng kinh ngạc. Tác phẩm này đã bán được hơn 15 triệu bản trên cả thế giới.
Xứ cát là một tác phẩm thuộc dạng kinh điển trong thể loại KHVT, xuất bản lần đầu năm 1965, đưa ra những dự đoán về quá trình chinh phục không gian của con người, về hệ sinh thái hành tinh dựa trên những dữ liệu tác giả thu được từ quá trình thực nghiệm. Tác phẩm giành giải Nebula và đã được dựng thành nhiều bộ phim đạt doanh thu lớn.
Với việc đưa ra hai tác phẩm thuộc dạng kinh điển và hiện đại, Nhã Nam hy vọng sẽ làm sống lại thị trường sách KHVT ở Việt Nam. Hy vọng này có cơ sở khi ở phương diện điện ảnh, các tác phẩm KHVT luôn nhận được sự chú ý cao của khán giả nhất là khán giả trẻ. Cùng với sự xuất hiện của các tác phẩm trinh thám, kinh dị, huyền ảo và sắp tới đây là các tác phẩm KHVT, văn học trong nước đang dần dần đi vào quỹ đạo phát triển đa dạng và cân bằng từ đó đáp ứng mọi nhu cầu của bạn đọc hiện nay.
Tân Tường
